Συνέντευξη με το μαέστρο Νίκο Χαλιάσα
- Λεπτομέρειες
- Κατηγορία: Συνεντεύξεις
- Δημοσιεύθηκε : Πέμπτη, 02 Αυγούστου 2018 00:54
Πάντοτε θεωρούσα ότι οι μαέστροι είναι κάτι σαν υπέρ-άνθρωποι. Δεν είναι απλά ότι έχουν σπουδάσει μουσική… τους έχει κυριολεκτικά ποτίσει! Ζουν και αναπνέουν μουσική κάθε στιγμή της ύπαρξής τους. Δεν σταματούν να μελετούν, δεν σταματούν να ψάχνονται, να πειραματίζονται, να προχωρούν προς τα εμπρός. Ο Νίκος Χαλιάσας, ένας τεράστιος βιολιστής και ένας απίστευτος μαέστρος, κάθισε κοντά μας, εκεί στα τραπεζάκια στο Μέγαρο Μουσικής και μίλησε για τη μεγαλειώδη μουσική αντάμωση του Σεπτεμβρίου στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Εκεί που θα ζωντανέψει ο Ζορμπάς. Παρέα με δύο εκατοντάδες μουσικούς, τραγουδιστές, χορευτές… Ο αρχί-μουσικός μας έβαλε στο κλίμα του έργου, μας έμπασε στο μοτίβο που κινείται η συμφωνική και είπε τα πράγματα με το όνομά τους, όσον αφορά τις ανθρώπινες συμπεριφορές στο πλαίσιο της μουσικής. Εκεί πλέον καταλάβαμε ότι δεν είναι μόνο η ανυπέρβλητη τεχνική του που πρέπει να μας συγκινεί. Το ήθος του κατέχει τα πρωτεία. Πολλά ευχαριστώ στη Μαρκέλλα Καζαμία που φρόντισε να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη.
15 Σεπτεμβρίου στο Καλλιμάρμαρο, ανεβάζετε το Ζορμπά… Πολύ ειδική περίπτωση, πολύ ειδική παράσταση. Μπαλέτο, συμφωνική, χορωδία…
Και λίγο σόλο τραγούδι…
Και λίγο σόλο τραγούδι. Πείτε, πώς ξεκίνησε όλο αυτό; Ποιο ήταν το έναυσμα;
Κοιτάξτε… Εγώ, ούτως ή άλλως, υπηρέτης της παράστασης είμαι, ως μαέστρος… Η ιδέα ήταν του παραγωγού, ο οποίος ήθελε να κάνει αυτό το project. Με κάλεσε – να ‘ναι καλά ο άνθρωπος… Οπότε δεν ήταν κάτι που έπρεπε να αποφασίσω εγώ… Είναι καθαρά μία παραγωγή, στη οποία προσκλήθηκα και είναι μεγάλη μου χαρά.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο ήταν για σας να συντονίσετε όλα αυτά; Έχετε πολύ κόσμο από κάτω…
Ε, εντάξει… Πολύ εύκολο… πια! (Πολλά γέλια) Θεωρητικά, αλλά και στην πράξη προφανώς, έχεις πιο δύσκολο έργο όταν έχεις μαζί και εικόνα. Όπως στον «Καρυοθραύστη» πέρυσι με την Κρατική. Ή τους «Πλανήτες», με εικόνα από τη NASA, κτλ… Εκεί που πρέπει να συντονίζεσαι ακριβώς…
Πώς το καταφέρνετε αυτό; Έχετε μετρονόμους, κλικ…
Όχι… Ό,τι έχω κάνει δεν το έχω κάνει ποτέ με κλικ. Στον «Καρυοθραύστη», δίπλα στα μόνιτορ υπήρχαν και οι χρόνοι. Γιατί κάπου πρέπει να έχεις κι έναν έλεγχο. Το κομμάτι μπορεί να φύγει, δεν γίνεται να έχεις μετρονόμο στο μυαλό… Αν το τάδε ή δείνα απόσπασμα ξεκινά στο 100 και εσύ φύγεις στο 102, τότε θα πάει λίγο πιο μπροστά. Το ελέγχεις με κάποιο σημαδάκι, κάθε δέκα δευτερόλεπτα. Αν δεις ότι πάει να ξεφύγει, το μαζεύεις. Ή το τρέχεις αντίστοιχα. Αλλά δεν έχεις, από κει και πέρα, το περιθώριο της απόλυτης ερμηνείας της μουσικής, όπως σε μια «απλή» συναυλία. Σε μια απλή συναυλία μπορεί ένα σημείο να πάει λίγο πιο αργά ή λίγο πιο γρήγορα απ’ ό,τι πάει στις πρόβες, κάτι που όμως δεν πειράζει κανέναν. Όταν όμως έχεις να ακολουθήσεις την εικόνα, πειράζει! Και στο μπαλέτο υπάρχει κάτι παρόμοιο. Επειδή όμως το μπαλέτο αποτελείται κι αυτό από ανθρώπους, αν το θέμα φύγει του μαέστρου λίγο μπρος ή λίγο πίσω, θα το ακούσουν κι αυτοί και θα κάνουν μια μικρή κίνηση λίγο πιο αργά ή γρήγορα, δεν θα μείνουν εκτός.
Σαν έργο τι σημαίνει για σας ο Ζορμπάς;
Κοιτάξτε… Ο Ζορμπάς είναι μεγάλη ιστορία για την Ελλάδα. Είναι έργο ενός τεράστιου συγγραφέα, είναι μουσική ενός τεράστιου συνθέτη, οπότε… Είναι κάτι κολοσσιαίο για την Ελλάδα. Κακά τα ψέματα, στην Ελλάδα δεν έχουμε τόσα πολλά μεγάλα έργα, σε μουσικό επίπεδο, όπως έχουν οι Γερμανοί ή οι Γάλλοι… Και ο Μίκης (σ.σ. Θεοδωράκης), που είναι ο πιο αναγνωρίσιμος διεθνώς συνθέτης, δεν είναι όλα του τα έργα τόσο αναγνωρίσιμα. Δηλαδή μία συμφωνία του δεν είναι σαν συμφωνία του Μπετόβεν… Αλλά ο Ζορμπάς είναι έργο εμβληματικό. Είναι η μουσική, είναι ο λόγος, που έχουν τόσο μεγάλη δύναμη, τόσο μεγάλη απήχηση, που αντηχούν παγκόσμια πια.
Πείτε μου κάτι… Αυτή η εκδήλωση γίνεται με το σκεπτικό του «Μια κι έξω», του One-Off δηλαδή; Σκέπτεστε να το πάτε και κάπου αλλού; Στο εξωτερικό ή την Ελλάδα;
Κάπου αλλού στην Ελλάδα όχι… Δεν υπάρχει τέτοια σκέψη, αυτή τη στιγμή τουλάχιστον. Δεν ξέρω για την επόμενη σεζόν… Ας πάει καλά αυτό εδώ και πάντα κάποιος θα έχει στο μυαλό ότι κάτι μπορεί να γίνει παραπέρα. Θα πρέπει να επικεντρωθούμε εδώ όμως. Είναι ένα πολύ μεγάλος χώρος… Να πάει καλά η παραγωγή γιατί και το οικονομικό μέρος είναι πολύ σημαντικό. Τα χρήματα δεν έρχονται από τον ουρανό. Είναι σημαντικό να πάει καλά και για τον παραγωγό, ο οποίος είναι καινούργιος στο χώρο. Και ο οποίος προσπαθεί με αγάπη προς την καλή μουσική και την τέχνη να κάνει κάτι αξιόλογο.
Για πόσο κόσμο μιλάμε; Μουσικοί, χορευτές, τραγουδιστές…
Κοντά στα διακόσια άτομα… (σ.σ. είπατε τίποτα;)
Και όλο αυτό είπατε ότι συντονίζεται εύκολα.
Όταν οι συνεργάτες σου είναι υψηλού επιπέδου, δεν έχεις σοβαρά προβλήματα. Θα γίνουν οι πρόβες όπως πρέπει να γίνουν, όλα θα πάνε καλά. Εκτός αυτοί, οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που συμμετέχουν, έχουν ξαναπαίξει το συγκεκριμένο έργο, οι χορωδοί… Δεν νομίζω ότι υπάρχει χορωδός στην Ελλάδα, που να μην έχει τραγουδήσει αυτά τα έργα! (γελάει)
Μαέστρο, ήθελα πάντα να το ρωτήσω αυτό. Ξέρετε, για μουσικούς στο επίπεδό σας λένε ότι έχετε υπέρ-δυνάμεις. Ότι ακούτε από είκοσι χιλιόμετρα μακριά αν κάποιος είναι ξεκούρδιστος, ότι ακούτε μέχρι ένα τέταρτο, ένα πέμπτου του τόνου… Είναι αλήθεια όλα αυτά;
Εεε… Ναι! (απίστευτο γέλιο) Είναι βασικό στοιχειό στη δουλειά μας. Αν δεν μπορείς να ακούσεις τα λάθη, δεν μπορεί να βγει δουλειά. Εξάλλου, η πρόβα τι είναι; Ένα άθροισμα από όχι και ένα τελικό ναι. (σ.σ. ίσως η κορυφαία ατάκα που έχω ακούσει τα τελευταία δέκα χρόνια – μην πως και είκοσι) Αλλά το ναι είναι ένα. Τα όχι πάλι… είναι πολλά. Εδώ δεν είναι καλά αυτό, εκεί δεν είναι καλά εκείνο… Εκεί είναι λίγο φάλτσο, εκεί δεν είναι μαζί, εδώ είναι λίγο δυνατά… Εκεί παίζει πολύ μεγάλο ρόλο η ψυχοσύνθεση. Ο τρόπος με τον οποίο θα πεις στον άλλο ότι «Δεν το κάνεις καλά»… Στην ουσία, αυτό λες στο μουσικό στην πρόβα. Ότι δεν παίζει καλά. Τον σταματάς για να το διορθώσεις. Έχει λοιπόν σημασία και ο τρόπος που θα το κάνεις αυτό. Γιατί μπορεί να θεωρεί ότι το έχει παίξει καλά και εσύ να άκουσες κάτι που δεν σου άρεσε. Θέλει λοιπόν ωραίο τρόπο… Πρέπει να τον πείσεις για αυτό που θέλεις να περάσεις. Εκείνος μπορεί να παίζει με χι τρόπο. Και εσύ να σκέφτεσαι «Όχι. Θέλω πιο γλυκά ή πιο άγρια»… Έχει σημασία η προσέγγιση. Στην ουσία είναι συνεργασία. Οι παλαιάς κοπής μαέστροι – και μιλάω για διάσημους μαέστρους, για φοβερά ονόματα – είχαν ένα μοντέλο «Εγώ είμαι! Και τελείωσε. Ό,τι πω»! Δεν είχαμε περιθώριο, οι μουσικοί, να φέρουμε αντίρρηση ενώ ενορχήστρωναν… Οι μουσικοί σε όλο τον κόσμο είναι χίλιο-σπουδαγμένοι, έχουν ένα σωρό πτυχία… Δεν μπορείς να πηγαίνεις και να παριστάνεις το δικτάτορα στην ορχήστρα. Όσοι τον κάνουν, το μόνο που πετυχαίνουν είναι να γίνονται απεχθείς. Εγώ χαίρομαι πάντα τη συνεργασία, με οποιαδήποτε ορχήστρα. Και αυτό που πάντα προσπαθώ είναι να συνδιαλέγομαι με τους μουσικούς. Πολλές φορές μπορεί οι μουσικοί από κάτω να παίζουν κάτι, το οποίο να μην είναι αυτό που είχα εγώ σαν ιδέα στο μυαλό μου… Αλλά εκεί λέω «Ωπ! Ωραίο είναι αυτό. Άστο… γιατί να το διορθώσω»;
Το κατ’ εξοχήν όργανό σας είναι το βιολί, έτσι δεν είναι; Παίζετε άλλα όργανα; Πιάνο, ας πούμε…
Ελάχιστα.
Ελάχιστα για το δικό σας επίπεδο;
(Γελάει) Το υποχρεωτικό. Να μπορείς να διαβάσεις και καμιά παρτιτούρα. Παρά το ότι η μητέρα μου ήταν πιανίστα και ήθελε να με κάνει επίσης πιανίστα. Αλλά αντέδρασα… (γέλια)
Σας γκρίνιαζε που ασχοληθήκατε με το βιολί;
Όχι, όχι… Απλώς, όταν ξεκίνησα τη μουσική μαζί της, πολύ μικρούλης… Ε, μετά από δυο-τρία χρόνια δεν τράβαγε το πράγμα. Και μου είπε από μόνη της «Μήπως θες να κάνεις κάποιο άλλο όργανο»;
Διασκεδάζετε το ίδιο όταν παίζετε βιολί και όταν διευθύνετε;
Ε, όχι! Θα ήταν ψέματα να πω ότι το διασκεδάζω το ίδιο. Είτε παίζεις είτε διευθύνεις, είναι μεγάλη υπόθεση. Απλά, όταν διευθύνεις, έχεις και ένα ρόλο παραπάνω. Που είναι σημαντικό. Το αισθάνεσαι εκείνη την ώρα… Πλάθεις τη μουσική, στο πλαίσιο που είχαμε αναφέρει προηγουμένως. Όταν παίζεις από κάτω, παίζεις όπως θέλει ο άλλος. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό – φυσικά. Όλες τι συναυλίες, στις οποίες συμμετέχω ως βιολιστής, τις χαίρομαι. Θεωρώ ότι είναι μια πολύ ιδιαίτερη ενασχόληση. Βέβαια, ως μουσικός της ορχήσρας, έχω δει ένα σωρό μαέστρους που έρχονται από πάνω μου, οι οποίοι… θα το πω, τι να κάνουμε…
Να το πείτε, να το πείτε.
…Οι οποίοι… δεν έχουν ιδέα για το πώς λειτουργεί η ορχήστρα και μια πρόβα… Και μάλιστα αυτό με στενοχωρεί και το λέω συνέχεια, ειδικά σε νέους ανθρώπους, οι οποίοι κάθονται στο σπίτι τους, διαβάζουν, πολύ ωραία, μαθαίνουν το έργο, ξέρουν τα σημεία πολύ καλά… Εννοείται πως είναι καλό που ξέρουν το έργο που θα διευθύνουν, αλλά δεν ξέρουν πώς θα το κάνουν! Και λέω «Εδώ είναι η Κρατική. Εκεί είναι η Λυρική. Παραπέρα είναι η Ραδιοφωνία. Πήγαινε στις πρόβες»! Θέλουν να πάνε στο εξωτερικό; Ας πάνε στο εξωτερικό. Έτσι κι αλλιώς, για τις περισσότερες ορχήστρες είναι ανοιχτές είναι οι πρόβες. Πήγαινε και παρακολούθα! Αλλά όχι μία και δυο φορές. Να πηγαίνεις να βλέπεις. Τη μία εβδομάδα θα δεις πώς κάνει πρόβα ο άλφα. Την επόμενη ο βήτα… Γιατί ο κάθε μαέστρος κάνει διαφορετικά την πρόβα του. Με άλλο τρόπο. Και ο χρόνος και ο τρόπος είναι πολύτιμοι στο πώς θα γίνει μια πρόβα. Που σημαίνει ότι δεν πρέπει να κουράσεις τους μουσικούς γιατί θα χάσεις το παιχνίδι. Θα χάσεις αυτό που ζητάς. Ένα καλό αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα αυτό, για να το πάρεις, αν επιμένεις σε πράγματα που δεν έχουν ουσία ή αν δεν επιμένεις σε πράγματα που έχουν ουσία… Αυτό για μένα έχει τεράστια σημασία. Και ακόμα μαθαίνω από μαέστρους που έρχονται από πάνω μου.
Πολλές μπάντες, Hard Rock και Metal, κάνουν δουλειές με συμφωνικές ορχήστρες. Οι Scorpions, οι Metallca, οι KISS, οι Styx και πολλές πολλές άλλες… Το βλέπετε με θετικό μάτι αυτό το πάντρεμα; Θα διευθύνατε;
Πριν από ένα μήνα διηύθυνα το Seu Jorge, ο οποίος τραγουδούσε κομμάτια του David Bowie. To χάρηκα παρά πολύ! Επίσης, έχω συμμετάσχει ως μέλος της κρατικής σε πολλά τέτοια crossover, όπως τα λένε. Θα ξαναπαίξω φέτος με την Κρατική Ροκ κομμάτια, όχι με κάποια μπάντα, αλλά διάφορες Ροκ διασκευές. Μπορεί να μην παίζουμε κλασσική μουσική, αυτό που έχουμε σπουδάσει δηλαδή, όμως αυτή η έκφραση στη μουσική είναι πολύ σημαντική στην καθημερινότητά μας. Εκ των πραγμάτων, πολλοί από εμάς το ευχαριστιούνται με αυτά τα ακούσματα και το να παίξει μια συμφωνική ορχήστρα τέτοιες διασκευές είναι όμορφο! Και έρχεται κόσμος που δεν έχει τριβή με μια συμφωνική ορχήστρα. Στο Καλλιμάρμαρο, με τους Scorpions, ήταν παραπάνω από σαράντα χιλιάδες κόσμος. Είμαι σίγουρος πως απ’ όλους αυτούς μόνο μερικές χιλιάδες, μετρημένες ίσως στα δάχτυλα του ενός χεριού, είχαν ξανακούσει συμφωνική, μόνη της. Είδαν ξαφνικά μία συμφωνική να παίζει αυτά τα έργα, αλλά αμέσως είπαν «Ωπ, τι γίνεται εδώ»; Εντυπωσιάζεται ο άλλος στο άκουσμα μια τέτοιας ορχήστρας. Και ίσως – αύριο ή μεθαύριο – να έλθει να τη δει στο Μέγαρο, να παίζει Μπετόβεν ή Μπραμς…
Επειδή είστε νεότατος μεν, πολλά χρόνια στο κουρμπέτι δε… Τι είναι αυτό που σας ενθουσιάζει στη μουσική; Τι είναι αυτό που σας απωθεί στο χώρο σας;
Μόνο οι κακές συμπεριφορές μπορούν να με απωθήσουν. Οι οποίες σπανίζουν, αλλά υφίστανται καμιά φορά… Λέμε πως η μουσική εξημερώνει τα ήθη και τον άνθρωπο, αλλά για λογοπαίγνιο λέμε πως «Η μουσική εξαγριώνει τους μουσικούς»! Κάποια αρνητική αντίδραση μπορεί να υπάρξει, άνθρωποι είμαστε και συμβαίνουν αυτά. Η μουσική όμως είναι η υπέρτατη των τεχνών. Είναι ένα σκαλοπάτι πάνω απ’ όλες. Ακουμπάει στην καρδιά του κάθε ανθρώπου. Από τότε που ξεκίνησε ο άνθρωπος σ’ αυτό τον πλανήτη, άρχισε να φτιάχνει ήχους. Είναι μεγαλειώδες το συναίσθημα να ακούς. Κι όταν είσαι από μέσα… Είναι ακόμα καλύτερα!
15 Σεπτεμβρίου στο Καλλιμάρμαρο, ανεβάζετε το Ζορμπά… Πολύ ειδική περίπτωση, πολύ ειδική παράσταση. Μπαλέτο, συμφωνική, χορωδία…
Και λίγο σόλο τραγούδι…
Και λίγο σόλο τραγούδι. Πείτε, πώς ξεκίνησε όλο αυτό; Ποιο ήταν το έναυσμα;
Κοιτάξτε… Εγώ, ούτως ή άλλως, υπηρέτης της παράστασης είμαι, ως μαέστρος… Η ιδέα ήταν του παραγωγού, ο οποίος ήθελε να κάνει αυτό το project. Με κάλεσε – να ‘ναι καλά ο άνθρωπος… Οπότε δεν ήταν κάτι που έπρεπε να αποφασίσω εγώ… Είναι καθαρά μία παραγωγή, στη οποία προσκλήθηκα και είναι μεγάλη μου χαρά.
Πόσο εύκολο ή δύσκολο ήταν για σας να συντονίσετε όλα αυτά; Έχετε πολύ κόσμο από κάτω…
Ε, εντάξει… Πολύ εύκολο… πια! (Πολλά γέλια) Θεωρητικά, αλλά και στην πράξη προφανώς, έχεις πιο δύσκολο έργο όταν έχεις μαζί και εικόνα. Όπως στον «Καρυοθραύστη» πέρυσι με την Κρατική. Ή τους «Πλανήτες», με εικόνα από τη NASA, κτλ… Εκεί που πρέπει να συντονίζεσαι ακριβώς…
Πώς το καταφέρνετε αυτό; Έχετε μετρονόμους, κλικ…
Όχι… Ό,τι έχω κάνει δεν το έχω κάνει ποτέ με κλικ. Στον «Καρυοθραύστη», δίπλα στα μόνιτορ υπήρχαν και οι χρόνοι. Γιατί κάπου πρέπει να έχεις κι έναν έλεγχο. Το κομμάτι μπορεί να φύγει, δεν γίνεται να έχεις μετρονόμο στο μυαλό… Αν το τάδε ή δείνα απόσπασμα ξεκινά στο 100 και εσύ φύγεις στο 102, τότε θα πάει λίγο πιο μπροστά. Το ελέγχεις με κάποιο σημαδάκι, κάθε δέκα δευτερόλεπτα. Αν δεις ότι πάει να ξεφύγει, το μαζεύεις. Ή το τρέχεις αντίστοιχα. Αλλά δεν έχεις, από κει και πέρα, το περιθώριο της απόλυτης ερμηνείας της μουσικής, όπως σε μια «απλή» συναυλία. Σε μια απλή συναυλία μπορεί ένα σημείο να πάει λίγο πιο αργά ή λίγο πιο γρήγορα απ’ ό,τι πάει στις πρόβες, κάτι που όμως δεν πειράζει κανέναν. Όταν όμως έχεις να ακολουθήσεις την εικόνα, πειράζει! Και στο μπαλέτο υπάρχει κάτι παρόμοιο. Επειδή όμως το μπαλέτο αποτελείται κι αυτό από ανθρώπους, αν το θέμα φύγει του μαέστρου λίγο μπρος ή λίγο πίσω, θα το ακούσουν κι αυτοί και θα κάνουν μια μικρή κίνηση λίγο πιο αργά ή γρήγορα, δεν θα μείνουν εκτός.
Σαν έργο τι σημαίνει για σας ο Ζορμπάς;
Κοιτάξτε… Ο Ζορμπάς είναι μεγάλη ιστορία για την Ελλάδα. Είναι έργο ενός τεράστιου συγγραφέα, είναι μουσική ενός τεράστιου συνθέτη, οπότε… Είναι κάτι κολοσσιαίο για την Ελλάδα. Κακά τα ψέματα, στην Ελλάδα δεν έχουμε τόσα πολλά μεγάλα έργα, σε μουσικό επίπεδο, όπως έχουν οι Γερμανοί ή οι Γάλλοι… Και ο Μίκης (σ.σ. Θεοδωράκης), που είναι ο πιο αναγνωρίσιμος διεθνώς συνθέτης, δεν είναι όλα του τα έργα τόσο αναγνωρίσιμα. Δηλαδή μία συμφωνία του δεν είναι σαν συμφωνία του Μπετόβεν… Αλλά ο Ζορμπάς είναι έργο εμβληματικό. Είναι η μουσική, είναι ο λόγος, που έχουν τόσο μεγάλη δύναμη, τόσο μεγάλη απήχηση, που αντηχούν παγκόσμια πια.
Πείτε μου κάτι… Αυτή η εκδήλωση γίνεται με το σκεπτικό του «Μια κι έξω», του One-Off δηλαδή; Σκέπτεστε να το πάτε και κάπου αλλού; Στο εξωτερικό ή την Ελλάδα;
Κάπου αλλού στην Ελλάδα όχι… Δεν υπάρχει τέτοια σκέψη, αυτή τη στιγμή τουλάχιστον. Δεν ξέρω για την επόμενη σεζόν… Ας πάει καλά αυτό εδώ και πάντα κάποιος θα έχει στο μυαλό ότι κάτι μπορεί να γίνει παραπέρα. Θα πρέπει να επικεντρωθούμε εδώ όμως. Είναι ένα πολύ μεγάλος χώρος… Να πάει καλά η παραγωγή γιατί και το οικονομικό μέρος είναι πολύ σημαντικό. Τα χρήματα δεν έρχονται από τον ουρανό. Είναι σημαντικό να πάει καλά και για τον παραγωγό, ο οποίος είναι καινούργιος στο χώρο. Και ο οποίος προσπαθεί με αγάπη προς την καλή μουσική και την τέχνη να κάνει κάτι αξιόλογο.
Για πόσο κόσμο μιλάμε; Μουσικοί, χορευτές, τραγουδιστές…
Κοντά στα διακόσια άτομα… (σ.σ. είπατε τίποτα;)
Και όλο αυτό είπατε ότι συντονίζεται εύκολα.
Όταν οι συνεργάτες σου είναι υψηλού επιπέδου, δεν έχεις σοβαρά προβλήματα. Θα γίνουν οι πρόβες όπως πρέπει να γίνουν, όλα θα πάνε καλά. Εκτός αυτοί, οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που συμμετέχουν, έχουν ξαναπαίξει το συγκεκριμένο έργο, οι χορωδοί… Δεν νομίζω ότι υπάρχει χορωδός στην Ελλάδα, που να μην έχει τραγουδήσει αυτά τα έργα! (γελάει)
Μαέστρο, ήθελα πάντα να το ρωτήσω αυτό. Ξέρετε, για μουσικούς στο επίπεδό σας λένε ότι έχετε υπέρ-δυνάμεις. Ότι ακούτε από είκοσι χιλιόμετρα μακριά αν κάποιος είναι ξεκούρδιστος, ότι ακούτε μέχρι ένα τέταρτο, ένα πέμπτου του τόνου… Είναι αλήθεια όλα αυτά;
Εεε… Ναι! (απίστευτο γέλιο) Είναι βασικό στοιχειό στη δουλειά μας. Αν δεν μπορείς να ακούσεις τα λάθη, δεν μπορεί να βγει δουλειά. Εξάλλου, η πρόβα τι είναι; Ένα άθροισμα από όχι και ένα τελικό ναι. (σ.σ. ίσως η κορυφαία ατάκα που έχω ακούσει τα τελευταία δέκα χρόνια – μην πως και είκοσι) Αλλά το ναι είναι ένα. Τα όχι πάλι… είναι πολλά. Εδώ δεν είναι καλά αυτό, εκεί δεν είναι καλά εκείνο… Εκεί είναι λίγο φάλτσο, εκεί δεν είναι μαζί, εδώ είναι λίγο δυνατά… Εκεί παίζει πολύ μεγάλο ρόλο η ψυχοσύνθεση. Ο τρόπος με τον οποίο θα πεις στον άλλο ότι «Δεν το κάνεις καλά»… Στην ουσία, αυτό λες στο μουσικό στην πρόβα. Ότι δεν παίζει καλά. Τον σταματάς για να το διορθώσεις. Έχει λοιπόν σημασία και ο τρόπος που θα το κάνεις αυτό. Γιατί μπορεί να θεωρεί ότι το έχει παίξει καλά και εσύ να άκουσες κάτι που δεν σου άρεσε. Θέλει λοιπόν ωραίο τρόπο… Πρέπει να τον πείσεις για αυτό που θέλεις να περάσεις. Εκείνος μπορεί να παίζει με χι τρόπο. Και εσύ να σκέφτεσαι «Όχι. Θέλω πιο γλυκά ή πιο άγρια»… Έχει σημασία η προσέγγιση. Στην ουσία είναι συνεργασία. Οι παλαιάς κοπής μαέστροι – και μιλάω για διάσημους μαέστρους, για φοβερά ονόματα – είχαν ένα μοντέλο «Εγώ είμαι! Και τελείωσε. Ό,τι πω»! Δεν είχαμε περιθώριο, οι μουσικοί, να φέρουμε αντίρρηση ενώ ενορχήστρωναν… Οι μουσικοί σε όλο τον κόσμο είναι χίλιο-σπουδαγμένοι, έχουν ένα σωρό πτυχία… Δεν μπορείς να πηγαίνεις και να παριστάνεις το δικτάτορα στην ορχήστρα. Όσοι τον κάνουν, το μόνο που πετυχαίνουν είναι να γίνονται απεχθείς. Εγώ χαίρομαι πάντα τη συνεργασία, με οποιαδήποτε ορχήστρα. Και αυτό που πάντα προσπαθώ είναι να συνδιαλέγομαι με τους μουσικούς. Πολλές φορές μπορεί οι μουσικοί από κάτω να παίζουν κάτι, το οποίο να μην είναι αυτό που είχα εγώ σαν ιδέα στο μυαλό μου… Αλλά εκεί λέω «Ωπ! Ωραίο είναι αυτό. Άστο… γιατί να το διορθώσω»;
Το κατ’ εξοχήν όργανό σας είναι το βιολί, έτσι δεν είναι; Παίζετε άλλα όργανα; Πιάνο, ας πούμε…
Ελάχιστα.
Ελάχιστα για το δικό σας επίπεδο;
(Γελάει) Το υποχρεωτικό. Να μπορείς να διαβάσεις και καμιά παρτιτούρα. Παρά το ότι η μητέρα μου ήταν πιανίστα και ήθελε να με κάνει επίσης πιανίστα. Αλλά αντέδρασα… (γέλια)
Σας γκρίνιαζε που ασχοληθήκατε με το βιολί;
Όχι, όχι… Απλώς, όταν ξεκίνησα τη μουσική μαζί της, πολύ μικρούλης… Ε, μετά από δυο-τρία χρόνια δεν τράβαγε το πράγμα. Και μου είπε από μόνη της «Μήπως θες να κάνεις κάποιο άλλο όργανο»;
Διασκεδάζετε το ίδιο όταν παίζετε βιολί και όταν διευθύνετε;
Ε, όχι! Θα ήταν ψέματα να πω ότι το διασκεδάζω το ίδιο. Είτε παίζεις είτε διευθύνεις, είναι μεγάλη υπόθεση. Απλά, όταν διευθύνεις, έχεις και ένα ρόλο παραπάνω. Που είναι σημαντικό. Το αισθάνεσαι εκείνη την ώρα… Πλάθεις τη μουσική, στο πλαίσιο που είχαμε αναφέρει προηγουμένως. Όταν παίζεις από κάτω, παίζεις όπως θέλει ο άλλος. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό – φυσικά. Όλες τι συναυλίες, στις οποίες συμμετέχω ως βιολιστής, τις χαίρομαι. Θεωρώ ότι είναι μια πολύ ιδιαίτερη ενασχόληση. Βέβαια, ως μουσικός της ορχήσρας, έχω δει ένα σωρό μαέστρους που έρχονται από πάνω μου, οι οποίοι… θα το πω, τι να κάνουμε…
Να το πείτε, να το πείτε.
…Οι οποίοι… δεν έχουν ιδέα για το πώς λειτουργεί η ορχήστρα και μια πρόβα… Και μάλιστα αυτό με στενοχωρεί και το λέω συνέχεια, ειδικά σε νέους ανθρώπους, οι οποίοι κάθονται στο σπίτι τους, διαβάζουν, πολύ ωραία, μαθαίνουν το έργο, ξέρουν τα σημεία πολύ καλά… Εννοείται πως είναι καλό που ξέρουν το έργο που θα διευθύνουν, αλλά δεν ξέρουν πώς θα το κάνουν! Και λέω «Εδώ είναι η Κρατική. Εκεί είναι η Λυρική. Παραπέρα είναι η Ραδιοφωνία. Πήγαινε στις πρόβες»! Θέλουν να πάνε στο εξωτερικό; Ας πάνε στο εξωτερικό. Έτσι κι αλλιώς, για τις περισσότερες ορχήστρες είναι ανοιχτές είναι οι πρόβες. Πήγαινε και παρακολούθα! Αλλά όχι μία και δυο φορές. Να πηγαίνεις να βλέπεις. Τη μία εβδομάδα θα δεις πώς κάνει πρόβα ο άλφα. Την επόμενη ο βήτα… Γιατί ο κάθε μαέστρος κάνει διαφορετικά την πρόβα του. Με άλλο τρόπο. Και ο χρόνος και ο τρόπος είναι πολύτιμοι στο πώς θα γίνει μια πρόβα. Που σημαίνει ότι δεν πρέπει να κουράσεις τους μουσικούς γιατί θα χάσεις το παιχνίδι. Θα χάσεις αυτό που ζητάς. Ένα καλό αποτέλεσμα. Το αποτέλεσμα αυτό, για να το πάρεις, αν επιμένεις σε πράγματα που δεν έχουν ουσία ή αν δεν επιμένεις σε πράγματα που έχουν ουσία… Αυτό για μένα έχει τεράστια σημασία. Και ακόμα μαθαίνω από μαέστρους που έρχονται από πάνω μου.
Πολλές μπάντες, Hard Rock και Metal, κάνουν δουλειές με συμφωνικές ορχήστρες. Οι Scorpions, οι Metallca, οι KISS, οι Styx και πολλές πολλές άλλες… Το βλέπετε με θετικό μάτι αυτό το πάντρεμα; Θα διευθύνατε;
Πριν από ένα μήνα διηύθυνα το Seu Jorge, ο οποίος τραγουδούσε κομμάτια του David Bowie. To χάρηκα παρά πολύ! Επίσης, έχω συμμετάσχει ως μέλος της κρατικής σε πολλά τέτοια crossover, όπως τα λένε. Θα ξαναπαίξω φέτος με την Κρατική Ροκ κομμάτια, όχι με κάποια μπάντα, αλλά διάφορες Ροκ διασκευές. Μπορεί να μην παίζουμε κλασσική μουσική, αυτό που έχουμε σπουδάσει δηλαδή, όμως αυτή η έκφραση στη μουσική είναι πολύ σημαντική στην καθημερινότητά μας. Εκ των πραγμάτων, πολλοί από εμάς το ευχαριστιούνται με αυτά τα ακούσματα και το να παίξει μια συμφωνική ορχήστρα τέτοιες διασκευές είναι όμορφο! Και έρχεται κόσμος που δεν έχει τριβή με μια συμφωνική ορχήστρα. Στο Καλλιμάρμαρο, με τους Scorpions, ήταν παραπάνω από σαράντα χιλιάδες κόσμος. Είμαι σίγουρος πως απ’ όλους αυτούς μόνο μερικές χιλιάδες, μετρημένες ίσως στα δάχτυλα του ενός χεριού, είχαν ξανακούσει συμφωνική, μόνη της. Είδαν ξαφνικά μία συμφωνική να παίζει αυτά τα έργα, αλλά αμέσως είπαν «Ωπ, τι γίνεται εδώ»; Εντυπωσιάζεται ο άλλος στο άκουσμα μια τέτοιας ορχήστρας. Και ίσως – αύριο ή μεθαύριο – να έλθει να τη δει στο Μέγαρο, να παίζει Μπετόβεν ή Μπραμς…
Επειδή είστε νεότατος μεν, πολλά χρόνια στο κουρμπέτι δε… Τι είναι αυτό που σας ενθουσιάζει στη μουσική; Τι είναι αυτό που σας απωθεί στο χώρο σας;
Μόνο οι κακές συμπεριφορές μπορούν να με απωθήσουν. Οι οποίες σπανίζουν, αλλά υφίστανται καμιά φορά… Λέμε πως η μουσική εξημερώνει τα ήθη και τον άνθρωπο, αλλά για λογοπαίγνιο λέμε πως «Η μουσική εξαγριώνει τους μουσικούς»! Κάποια αρνητική αντίδραση μπορεί να υπάρξει, άνθρωποι είμαστε και συμβαίνουν αυτά. Η μουσική όμως είναι η υπέρτατη των τεχνών. Είναι ένα σκαλοπάτι πάνω απ’ όλες. Ακουμπάει στην καρδιά του κάθε ανθρώπου. Από τότε που ξεκίνησε ο άνθρωπος σ’ αυτό τον πλανήτη, άρχισε να φτιάχνει ήχους. Είναι μεγαλειώδες το συναίσθημα να ακούς. Κι όταν είσαι από μέσα… Είναι ακόμα καλύτερα!
Joomla Social by OrdaSoft!
