Diviner - Η συνέντευξη
- Λεπτομέρειες
- Κατηγορία: Συνεντεύξεις
- Δημοσιεύθηκε : Παρασκευή, 10 Ιανουαρίου 2020 01:27
Στην προακρόαση του “Realms Of Time” μου είχε κολλήσει μία σκέψη, την οποία μετέφερα και στην παρουσίασή του… Το προηγούμενο άλμπουμ των Diviner, το “Fallen Empires”, ήταν ένα θαυμάσιο άλμπουμ. Ναι, ναι, όπως το γράφω, ένα θαυμάσιο κομμάτι μουσικών διαδρομών. Και αυτό εδώ το πρόστυχο το έκανε να φαίνεται σαν ο φτωχός συγγενής, σαν ένα κακομοίρικο δείγμα Μέταλ επινοήσεων. Η αλμπουμάρα παρουσιάστηκε και ο Γιάννης Παπανικολάου, ο μπροστάρης του συγκροτήματος και μία από τις καλύτερες φωνές στο Μέταλ τα τελευταία χρόνια, ανεξαρτήτως γεωγραφικής προελεύσεως, μου έκανε ποδαρικό στην πρώτη σεζόν της ραδιοφωνικής εκπομπής μου. Φεύγοντας από το στούντιο είχαμε ήδη συμφωνήσει να φιλοξενηθεί και εδώ. Η Μαίρη Ζαρακοβίτη ανέλαβε να φέρει όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές σε επαφή και να συντονίσει χρόνους και προγράμματα, η Χριστίνα Μάτσια ακόνισε φωτογραφικές και φακούς, το Tithora έβαλε τη φιλοξενία και το χώρο και ο Γιάννης μίλησε για όλους και για όλα εκείνο το απόγευμα. Όσοι δεν έχετε ακούσει ακόμα το δίσκο… κάντε μια χάρη στον εαυτό σας και δοκιμάστε το. Και μετά μας στέλνετε όσα ευχαριστήρια μηνύματα θέλετε. Εδώ θα είμαστε, να θαυμάσουμε παρέα σας.
Πώς προέκυψε η ανάγκη για νέα μέλη στο συγκρότημα;
Με το που πάρθηκαν οι αποφάσεις ότι αλλάζει το σχήμα, μπήκα αμέσως στη φάση αναζήτησης νέων μελών. Είχα κάποιους στο μυαλό μου. Στο θέμα του κιθαρίστα είχα βοήθεια… (γελάει) Ο Teo Ross ήταν ιδανική επιλογή. Εκεί που σταματά ο Γιώργος Μαρούλης μπαίνει ο Teo. Δένουν πολύ. Ο ένας συμπληρώνει τον άλλο. Δεν έχουν την ίδια φιλοσοφία αλλά κουμπώνουν μαγικά. Είχα ένα δίσκο που έτρεχε. Είχα ένα πεντάμηνο για να αποφασίσω πώς θα συνέχιζα. Έπρεπε λοιπόν να πατήσω γκάζι και να προμοτάρουμε το δίσκο. Να μπουν τα νέα μέλη και να ξεκινήσουμε να δουλεύουμε με αυτά. Να δούμε πώς στεκόμαστε. Πώς θα αφομοιωθούμε μουσικά. Πρώτη πρόβα κάναμε τη μέρα που βγήκε το “Heaven Falls”, στις 5 Απριλίου. Είναι πολύ καλά παιδιά και έχουν σεβασμό για ό,τι κάνουν. Είχα εξ αρχής μια άποψη για τα παιδιά, αλλά δουλεύοντας μαζί τους είδα ότι «άνοιξε» ο ήχος μας. ‘Έχω άνθρωπο που κάνει δεύτερα φωνητικά και είναι καλύτερα από τα πρώτα… (χαμογελά) Έχω ρεφρέν που βγαίνουν πιο μελωδικά. Ο Γιώργος Μπουλμάνος, εκτός από υπέροχος μπασίστας, έχει και μια φωνή απίστευτη. Είναι τρομερός! Στο προηγούμενο σχήμα δεν είχαμε δεύτερα φωνητικά. Εδώ μας δίνεται το δικαίωμα να πάμε και αλλού φωνητικά. Συνθέτεις συνήθως και με το τι μπορείς να αποδώσεις και ζωντανά. Με αυτό το σχήμα μπορείς να ανοιχθείς και είναι πολύ αισιόδοξο.
Πόσο επώδυνο ήταν το θέμα της αλλαγής των μελών;
Φαινόταν ότι το κλίμα είχε αλλοιωθεί εδώ και καιρό. Έπρεπε να παρθούν αποφάσεις. Όταν βλέπεις ότι ανάμεσα στα μέλη υπάρχει διαφορετική προσέγγιση ως προς το πως βλέπεις ή βλέπουν τη μπάντα, εκεί είναι μονόδρομος. Στο κάτω κάτω δεν χωρίζεις χωράφια. Κάθε μετάβαση και κάθε αλλαγή είναι επώδυνη, αλλά μετά από αυτό τα πράγματα είναι πάντα καλύτερα. Κοίτα… πρώτα από όλα φταίω εγώ, που ως ιδρυτικό μέλος της μπάντας δεν πήρα νωρίτερα αποφάσεις. Μέσα από αυτά μαθαίνεις σε ένα επίπεδο πώς να χειρίζεσαι τον εαυτό σου και τους άλλους. Είναι σαν όλες τις σχέσεις. Υπάρχουν κάποιοι κώδικες και συμπεριφορές που πρέπει να τις τηρείς για να υπάρχει ισορροπία. Όταν αυτή χάνεται, σε όποια σχέση και να βρίσκεσαι, προσωπική, επαγγελματική και δεν βλέπεις τα σημάδια ή εθελοτυφλείς, την πατάς.
Μίλησέ μας για το δεύτερο άλμπουμ… για τις ιδέες που υλοποίησες…
Υπήρχαν πολλές ιδέες στο συρτάρι. Στον πρώτο δίσκο η ευθύνη ήταν αποκλειστικά δική μου και του Θύμιου (σ.σ. Κρίκου – κιθάρα). Στο δεύτερο όμως συνέβαλλαν με ιδέες και τα υπόλοιπα μέλη. Ο Φραγκίσκος έχει γράψει εξαιρετικούς στίχους σε τέσσερα από τα τραγούδια.
Πώς συνθέτεις;
Υπάρχει περίπτωση να μου κάτσει μια δομή κομματιού ολόκληρη, που συνήθως μου δημιουργεί και μια ατμόσφαιρα… Με παραπέμπει και κάπου στιχουργικά. Υπάρχουν και ιδέες, κάποια riff, κάποιες μελωδίες, που έχουν κολλήσει στο μυαλό μου. Παίζω λίγο κιθάρα, έχω την αίσθηση της αρμονίας και του arrangement, μπορώ ένα τραγούδι να το φανταστώ πολύ εύκολα. Το έχω τελειωμένο στο μυαλό μου. Μετά γράφω τα μέρη, βελτιώνω... Σε πράγματα που είναι μισά έρχονται ιδέες άλλων, κουμπώνουν… άλλες φορές ο καθένας βγάζει τη δική του εκδοχή για το πως θα εξελιχθεί ένα τραγούδι. Συζητάμε και επιλέγουμε. Η συνεργασία μπορεί να σου δώσει έμπνευση και να σε πάει κάπου που δεν θα πήγαινες ποτέ μόνος σου. Άμα έχεις υπομονή να ακούσεις ιδέες, είναι σίγουρο ότι θα σε βγάλει κάπου όμορφα. Μην ξεχνάς ότι στο metal που παίζουμε είναι τα patterns συνηθισμένα. Αν ήμαστε progressive θα μπορούσαμε να κάνουμε περισσότερα. Είμαστε τραγουδοποιοί που «μεταλλώνουμε» τα κομμάτια μας. Συνήθως όλοι παίζουν για τον τραγουδιστή που θα τραγουδήσει μια μελωδία. Είτε το καταλαβαίνουν είτε όχι, συμβαίνει. Για το τραγούδι δουλεύουμε όλοι. Για να μείνει αυτή η μελωδία στον κόσμο.
Έχει τύχει να αφαιρέσεις δική σου ιδέα για να δώσεις χώρο σε ιδέα συνεργάτη;
Ναι, αν έχω αντίλογο, θα σκεφτώ για ποιο λόγο δεν αρέσει και ναι, υπάρχει περίπτωση να αλλάξω την ιδέα. Υπάρχουν riff στο δίσκο που λες ότι είναι κάποιου κιθαρίστα και είναι δικά μου. Υπάρχουν και riff που ενώ «φωτογραφίζομαι» εγώ σαν μουσικός «αυτουργός», δεν είναι δικά μου.
Υπάρχουν σκέψεις για τον επόμενο δίσκο;
Τον επόμενο δίσκο… θα ήθελα να τον κυκλοφορήσω σε δυόμιση χρόνια και όχι σε τριάμισι, όπως έγινε μ’ αυτόν εδώ. Θέλουμε πρώτα να κάνουμε κάποιες εμφανίσεις… Μην ξεχνάς πως τώρα «τρέχουμε» το δεύτερο. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, έχουμε κάνει μια μόνο εμφάνιση, στην Άρτα. Έχουμε ακόμα ένα live στο Αγρίνιο στις 12 Οκτωβρίου, το live στο Κύτταρο την 1η Νοεμβρίου και παίζουμε στην Κομοτηνή στις 30 Νοεμβρίου. Μιλάμε και με άλλες πόλεις και σύντομα θα ανακοινώσουμε επόμενες εμφανίσεις. Κοιτάζουμε και για εμφανίσεις στο εξωτερικό με την εταιρεία και ίσως κάποιο agency. Βέβαια, αυτά θα πάνε για την επόμενη χρονιά. Έτσι θα πάμε πιο δεμένοι έξω. Tο εξωτερικό είναι πρόκληση. Εκεί θα δεις τι ψάρια πιάνεις. Είμαστε μπάντες με αγγλικό στίχο. Επομένως πρέπει να πάμε και σε αυτούς που μιλούν τη γλώσσα. Ο πραγματικός ανταγωνισμός είναι με αυτόν που έχει μητρική του γλώσσα την αγγλική και με αυτόν που το heavy metal το έχει «μητρική» μουσική. Είναι μέρος της κουλούρας του. Εμείς έχουμε δανειστεί αυτή την κουλτούρα. Η μαγκιά είναι - έχοντας δανειστεί αυτή την κουλτούρα - να έχεις να πεις πράγματα και να βάλεις και τη δική σου κουλτούρα μέσα. Για παράδειγμα, Σάκης Τόλης και Rotting Christ. Εξάγει metal με ελληνικό πολιτισμό. Έχει περάσει από το πρώτο κύμα που έφτιαξε το black metal τη δεκαετία του ενενήντα, έχει περάσει από το goth και τώρα έχει περάσει στη φάση που τον απογείωσε κατά την άποψή μου, δένοντας metal με ελληνικό πολιτισμό. Αυτό στο εξωτερικό αρέσει καλύτερα από το να ακούνε μπάντες που μοιάζουν με Judas Priest ή Maiden. Η αξία για μια μπάντα είναι να αναγνωρίζεται από τον ήχο της.
Από το πρώτο μέχρι το δεύτερο άλμπουμ... Έχετε διαφορές; Μπορείς να τα συγκρίνεις;
Τα δύο άλμπουμ έχουν πολλές διαφορές μεταξύ τους. Με βάση την άποψη των ακροατών και των reviews που έχουν γίνει, όλοι συμφωνούν ότι ο δεύτερος δίσκος είναι πολύ καλύτερος από τον πρώτο. Και η δική μου άποψη είναι ίδια. Δεν απαξιώνω το πρώτο δίσκο, είναι αυτός που έδωσε υπόσταση στη μπάντα. Κάποια τραγούδια από τον πρώτο δίσκο δείχνουν να έχουν αντοχή στο χρόνο και αυτό μου αρέσει. Στον επόμενο υπήρξε εξέλιξη. Έγινε το επόμενο βήμα. Πήγαμε από το Α στο Β. Κάθε άλμπουμ απαρτίζεται από τη διάθεση και την έμπνευση της μπάντας. Είναι φωτογραφία εκείνης της στιγμής. Είσαι δέκτης πραγμάτων και εκπέμπεις πράγματα. Αυτό δεν μπορείς να το προκαθορίσεις. Εξελίσσεσαι συνεχώς σαν άνθρωπος και σαν μουσικός. Αυτή είναι και η «κατάρα» για του μουσικούς που παίζουν Μέταλ. Επειδή τα μουσικά μας είδωλα είναι μπάντες που εξέλιξαν τη μουσική δίσκο με δίσκο και την πήγαν εκεί που την πήγανε, είτε θα είσαι παραδοσιακός είτε θα θέλεις να εξελίσσεσαι. Εμείς είμαστε μπάντα που θέλουμε να εξελιχθούμε. Έτσι νοιώθουμε καλά. Δεν μας αρέσουν οι επαναλήψεις, οι στασιμότητες. Θέλουμε να πάμε τη μουσική της μπάντας μπροστά. Δεν επιλέξαμε να ρισκάρουμε, ούτε να ζούμε από αυτό, όλοι μας έχουμε πρωινές δουλειές. Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να ακολουθήσω τα προγράμματα των μπαντών που ρισκάρουν και βρίσκονται σε περιοδεία οκτώ μήνες το χρόνο. Φοβάμαι ότι θα βαριόμουνα. Θέλει να είσαι πολύ επαγγελματίας για να βγαίνεις κάθε μέρα και σε άλλο κοινό και να κοπανιέσαι σαν να είναι η πρώτη φορά. Δεν ξέρω πώς το κάνουν αυτό. Υπάρχουν πολλά που θα θυσιάσεις για να κάνεις κάτι τέτοιο και εγώ νοιώθω ότι δεν θα ήθελα να στερηθώ πράγματα απλά και καθημερινά που μου αρέσει να κάνω. Είμαι άνθρωπος των αλλαγών, θεωρώ ότι θα μου ήταν πληκτικό κάτι τέτοιο. Να μπω στη λούπα… Περιοδεία, δίσκος, περιοδεία, δίσκος κτλ. Ξέρεις πως πολλοί από αυτούς βρίσκονται σε πλήξη και καταφεύγουν σε ακραίες μεθόδους (ναρκωτικά, υπερβολές στην κατανάλωση αλκοόλ κτλ). Να κάνουν κάτι ακραίο για να βγουν από την πλήξη. Νοιώθεις ότι χάνεις τη ζωή σου. Δεν το έχω ζηλέψει αυτό. Ζηλεύω τις υγιείς μπάντες που δεν τις έχει «κάψει» η αναγνωρισιμότητα. Το να πατάς στη γη.
Μιλάμε με το Φώτη (σ.σ. Benardo – o παραγωγός του άλμπουμ) και μας λέει «Με το που κυκλοφορεί το άλμπουμ των Diviner, κλείνω πέντε δουλειές στο καπάκι». Τους άρεσε ο ήχος που έβγαζε ο δίσκος.
Από ένα σημείο κατάλαβα ότι πάμε αλλού… και θέλω να πάμε αλλού. Θέλαμε να εξερευνήσουμε και άλλα πράγματα. Φάνηκε από τις πρώτες ιδέες που είχαμε. Παρόλο που στους Diviner το songwriting είναι κλασσικό τραγουδιστικό heavy metal της δεκαετίας του ’90, τον ήχο εκείνης της εποχής τον έχουν ξεπεράσει τα αυτιά μου και δεν μου αρέσει. Μου αρέσει ο φρέσκος ήχος. Ο Φώτης έβαλε το χεράκι του για να υλοποιηθεί όλο αυτό. Εκτός του ότι είναι εκπληκτικός παραγωγός είναι και μουσικός. Είναι drummer, τραγουδιστής, είναι ενορχηστρωτής, είναι και κιθαρίστας. Είναι πολυεργαλείο. Όποια μπάντα και να ηχογραφήσει ξέρει ακριβώς τι πρέπει να παίξει, που να το διορθώσει, Δεν του ξεφεύγει τίποτα. Δεν υπάρχει περίπτωση να αναλάβει κάτι ο Φώτης και να μην βγει άρτιο. Αυτό που μου αρέσει είναι ότι από τη χώρα μου βγαίνουν αμιγώς ελληνικές μπάντες. Να γνωρίζουν στο εξωτερικό ότι έχουν να κάνουν με ελληνική μπάντα και Έλληνα παραγωγό. Δεν γράψαμε αλλού τα τύμπανα, το μπάσο, δεν μας έκανε την παραγωγή κάποιος έξω και δεν ακουγόμαστε «του εξωτερικού». Έγινε εδώ όλη η δουλειά. Μας δίνει περισσότερη υπόληψη, αν θες. Παρόλο που υπάρχουν άφταστα ονόματα στο εξωτερικό, που θα τα καλοπληρώσεις για να σου κάνουν δουλειά, το επίπεδο των Ελλήνων παραγωγών έχει φτάσει τόσο ψηλά που δεν απέχουν πολύ από τα μεγάλα ονόματα του εξωτερικού. Αυτό που δουλεύει είναι να έχεις μια εταιρεία του εξωτερικού. Υπάρχουν και αρκετές πολύ καλές ελληνικές εταιρείες που το προσπαθούν, αλλά οι ξένες εταιρείες έχουν άλλη δυναμική. Έχουμε μια εταιρεία που είναι σουηδική, είναι μέσα στα πράγματα. Μας έχει δώσει πολύ προσοχή και ό,τι μας έχει πει πως θα κάνει, το έχει κάνει με το παραπάνω. Είναι μεγάλη βοήθεια η εταιρεία. Το Heavy metal δεν είναι αυτή τη στιγμή στο απόγειο. Είναι πολύ δύσκολο να βρεις εταιρεία. Τα φρέσκα ονόματα στο χώρο είναι λίγα, δες Sabaton, Amon Amarth κτλ. Και όταν λέω «φρέσκα», μιλώ για τελευταίας εικοσαετίας, όχι για τους «δεινόσαυρους». Αυτοί θέτουν τον πήχη για το ποιο είναι το heavy metal σήμερα.
Έχεις παίξει αρκετές φορές στο εξωτερικό. Τι αποκόμισες;
Είναι πολύ ωραίο να παίζεις σε κόσμο που δεν σε ξέρει. Ξέρεις ότι η ανταπόκρισή του σε αυτό που ακούει και βλέπει είναι αυθεντική. Είναι η απόλυτη πραγματικότητα. Καταλαβαίνεις ποιο είναι το feedback της μουσικής σου. Σου δίνεται η ευκαιρία να ζήσεις πράγματα, να γνωρίσεις ανθρώπους, κουλτούρες που δεν τις ζεις εδώ. Σε ανανεώνει. Η μουσική είναι μια παγκόσμια γλώσσα. Σε βάζει το χάρτη. Το Heavy Metal είναι επίσης μια παγκόσμια γλώσσα. Οι οπαδοί καταλαβαινόμαστε παντού. Έχει τη σημειολογία, τους συμβολισμούς της. Δεν χρειάζεται προσπάθεια για να ρίξεις το πρώτο τοίχος της επικοινωνίας. Το έχει κάνει πρώτα η μουσική. Είναι πέρα από χώρες, κυβερνήσεις και παιχνίδια. Δεν υπάρχουν σύνορα. Πολλές φορές νοιώθω μια τεχνητή σύγκρουση πολιτισμών από τα media κτλ, για να «εξυπηρετηθούν» πράγματα, ενώ εγώ μέσα από τη μουσική επικοινωνία δεν τα ζω. Όμως μέσα από το χαζοκούτι εκτρέφονται πράγματα που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Φαντάσου τα μουσικά μας είδωλα που το κάνουν επαγγελματικά… πόσο έχει ανοίξει το μυαλό τους. Σε θέματα οργάνωσης και hosting, ακόμα και σε μικρό venue είναι τόσο επαγγελματίες. Τρέχουν και την τελευταία λεπτομέρεια. Τα τελευταία χρόνια και εδώ έχουμε αναβαθμιστεί από θέμα οργάνωσης.
Πώς συμπεριφέρεται το κοινό στο εξωτερικό;
Υπάρχουν χώρες όπου το κοινό είναι ψυχρό και βλέπεις ότι είναι θέμα ιδιοσυγκρασίας. Υπάρχουν και χώρες που το κοινό είναι ζεστό. Όσον αφορά τους Diviner, στις λίγες εμφανίσεις που έχουμε κάνει στο εξωτερικό, είδαμε κάποιους να ψιθυρίζουν τους στίχους μας αλλά και κόσμο που κερδήθηκε μέσα από το live. Κανένας δεν πάει σε κάποιο live για πλάκα. Πας για να πάρεις κάτι. Επικοινωνείς τη μουσική σου και τη μπάντα σου. Ο κόσμος καταλαβαίνει πολλά πράγματα. Όταν τελειώσεις την εμφάνισή σου έρχονται, υπάρχει επαφή. Θέλουν να σε γνωρίσουν. Εμείς δεν καθόμαστε στα παρασκήνια. Μας ενδιαφέρει να ξενυχτάμε με τους φαν. Αν έχεις αρκετά live, περιοδεία, δεν μπορείς να το κάνεις αυτό. Αφού κάθε βράδυ θα παίζεις και αλλού.
Τι σε ενοχλεί και τι αγαπάς στη μουσική βιομηχανία;
Αυτό που μου αρέσει είναι ότι καμία μπάντα δεν έχει γίνει αυτό που έχει γίνει τυχαία. Δεν φτάνει να είσαι ταλαντούχος, θα πρέπει να ξέρεις και πώς να χειριστείς τη μπάντα σου. Να κάνεις σοφές επιλογές. Να επενδύσεις στη μπάντα σου. Υπάρχουν πολλοί παράλληλοι στόχοι που ,πρέπει να πετύχεις. Όποιος το καταφέρει αυτό, έχει κάνει δουλειά. Υπάρχουν πολύ λίγες υπερεκτιμημένες μπάντες, ίσως όταν το είδος ήταν σε έξαρση. Τη δεκαετία ’80-’90. Όταν σου πιπιλάει το μυαλό ένα κανάλι ή ένα ραδιόφωνο, τότε παίζει με την ψυχολογία του ακροατή. Υπάρχει δικαιοσύνη. Και στο δικό μας βεληνεκές δεν υπάρχει μπάντα που δεν έχει marketing. Από τη στιγμή που πατιέται το stop στο recording, η μουσική σου γίνεται προϊόν. Είτε στα social media, είτε στο youtube ή άλλες πλατφόρμες, όλα αυτά είναι promo. Το πόσο καλό ή όχι είναι το promo, έχει να κάνει με την επένδυση. Μπορεί να βρίσκεσαι σε μεγάλη εταιρεία, να τρέχεις περιοδείες, να βγάζεις λεφτά και να μην έχεις χρόνο να τα φας ή να εξαφανίζεσαι για μεγάλο διάστημα γιατί έχεις «καεί». Όλα αυτά έχουν να κάνουν με τις επιλογές και τους στόχους της κάθε μπάντας. Αυτό που με ενοχλεί είναι η υπερεκτίμηση πραγμάτων. Τι εννοώ. Πας σε ένα φεστιβάλ και έχεις μια μπάντα μεσαίου, αν θες, βεληνεκούς και μια μεγαλύτερη. Σε σχέση με τη δημοτικότητα του καθενός, τις πωλήσεις κτλ, τα μεροκάματα έχουν τεράστια διαφορά. Το βλέπω παρανοϊκό. Στο ίδιο φεστιβάλ μπορεί π.χ. να παίξουν οι Metallica και να πάρουν δυο δις και οι Blind Guardian π.χ. να πάρουν πενήντα χιλιάδες. Δεν είναι τόσο μεγάλη η διαφορά ποιότητας. Είναι λάθος εκτίμηση. Είναι άδικο. Η δισκογραφία έχει πατώσει, όσοι πρόλαβαν έχουν γίνει ότι έχουν γίνει και η β’ κατηγορία μπαντών είναι πολύ χαμηλά οικονομικά. Οι Accept είναι άδικο, σε σχέση με το τι έχουν προσφέρει στη μουσική να έχουν μικρό κασέ σε σχέση με τους Metallica ή τους Maiden. Και δεν λέω να έπαιρναν λιγότερα χρήματα οι Maiden π.χ., αλλά να πάρουν περισσότερα οι Accept. Όταν οι μεγάλες μπάντες θα «φύγουν» θα υπάρχουν άλλες να γεμίζουν στάδια; Μέσα στην επόμενη δεκαετία θα δούμε πολλές αλλαγές. Σκέψου πως ο Ronnie James Dio, που ενώ έχει κάνει τόσα για τη μουσική, έχει προσφέρει και είχε έντονη δισκογραφία και δημοτικότητα, δεν αποκόμιζε τα οικονομικά οφέλη άλλων «δεινοσαύρων». Ποιος φταίει για αυτό; Ίσως οι λάθος επιλογές; Μπορεί όμως να ήταν και κάτι που ο ίδιος δεν επιδίωξε. Κανείς δεν μπορεί να το πει με σιγουριά.
Μαίρη Ζαρακοβίτη, Χριστίνα Μάτσια, Κώστας Κούλης
Πώς προέκυψε η ανάγκη για νέα μέλη στο συγκρότημα;
Με το που πάρθηκαν οι αποφάσεις ότι αλλάζει το σχήμα, μπήκα αμέσως στη φάση αναζήτησης νέων μελών. Είχα κάποιους στο μυαλό μου. Στο θέμα του κιθαρίστα είχα βοήθεια… (γελάει) Ο Teo Ross ήταν ιδανική επιλογή. Εκεί που σταματά ο Γιώργος Μαρούλης μπαίνει ο Teo. Δένουν πολύ. Ο ένας συμπληρώνει τον άλλο. Δεν έχουν την ίδια φιλοσοφία αλλά κουμπώνουν μαγικά. Είχα ένα δίσκο που έτρεχε. Είχα ένα πεντάμηνο για να αποφασίσω πώς θα συνέχιζα. Έπρεπε λοιπόν να πατήσω γκάζι και να προμοτάρουμε το δίσκο. Να μπουν τα νέα μέλη και να ξεκινήσουμε να δουλεύουμε με αυτά. Να δούμε πώς στεκόμαστε. Πώς θα αφομοιωθούμε μουσικά. Πρώτη πρόβα κάναμε τη μέρα που βγήκε το “Heaven Falls”, στις 5 Απριλίου. Είναι πολύ καλά παιδιά και έχουν σεβασμό για ό,τι κάνουν. Είχα εξ αρχής μια άποψη για τα παιδιά, αλλά δουλεύοντας μαζί τους είδα ότι «άνοιξε» ο ήχος μας. ‘Έχω άνθρωπο που κάνει δεύτερα φωνητικά και είναι καλύτερα από τα πρώτα… (χαμογελά) Έχω ρεφρέν που βγαίνουν πιο μελωδικά. Ο Γιώργος Μπουλμάνος, εκτός από υπέροχος μπασίστας, έχει και μια φωνή απίστευτη. Είναι τρομερός! Στο προηγούμενο σχήμα δεν είχαμε δεύτερα φωνητικά. Εδώ μας δίνεται το δικαίωμα να πάμε και αλλού φωνητικά. Συνθέτεις συνήθως και με το τι μπορείς να αποδώσεις και ζωντανά. Με αυτό το σχήμα μπορείς να ανοιχθείς και είναι πολύ αισιόδοξο.
Πόσο επώδυνο ήταν το θέμα της αλλαγής των μελών;
Φαινόταν ότι το κλίμα είχε αλλοιωθεί εδώ και καιρό. Έπρεπε να παρθούν αποφάσεις. Όταν βλέπεις ότι ανάμεσα στα μέλη υπάρχει διαφορετική προσέγγιση ως προς το πως βλέπεις ή βλέπουν τη μπάντα, εκεί είναι μονόδρομος. Στο κάτω κάτω δεν χωρίζεις χωράφια. Κάθε μετάβαση και κάθε αλλαγή είναι επώδυνη, αλλά μετά από αυτό τα πράγματα είναι πάντα καλύτερα. Κοίτα… πρώτα από όλα φταίω εγώ, που ως ιδρυτικό μέλος της μπάντας δεν πήρα νωρίτερα αποφάσεις. Μέσα από αυτά μαθαίνεις σε ένα επίπεδο πώς να χειρίζεσαι τον εαυτό σου και τους άλλους. Είναι σαν όλες τις σχέσεις. Υπάρχουν κάποιοι κώδικες και συμπεριφορές που πρέπει να τις τηρείς για να υπάρχει ισορροπία. Όταν αυτή χάνεται, σε όποια σχέση και να βρίσκεσαι, προσωπική, επαγγελματική και δεν βλέπεις τα σημάδια ή εθελοτυφλείς, την πατάς.
Μίλησέ μας για το δεύτερο άλμπουμ… για τις ιδέες που υλοποίησες…
Υπήρχαν πολλές ιδέες στο συρτάρι. Στον πρώτο δίσκο η ευθύνη ήταν αποκλειστικά δική μου και του Θύμιου (σ.σ. Κρίκου – κιθάρα). Στο δεύτερο όμως συνέβαλλαν με ιδέες και τα υπόλοιπα μέλη. Ο Φραγκίσκος έχει γράψει εξαιρετικούς στίχους σε τέσσερα από τα τραγούδια.
Πώς συνθέτεις;
Υπάρχει περίπτωση να μου κάτσει μια δομή κομματιού ολόκληρη, που συνήθως μου δημιουργεί και μια ατμόσφαιρα… Με παραπέμπει και κάπου στιχουργικά. Υπάρχουν και ιδέες, κάποια riff, κάποιες μελωδίες, που έχουν κολλήσει στο μυαλό μου. Παίζω λίγο κιθάρα, έχω την αίσθηση της αρμονίας και του arrangement, μπορώ ένα τραγούδι να το φανταστώ πολύ εύκολα. Το έχω τελειωμένο στο μυαλό μου. Μετά γράφω τα μέρη, βελτιώνω... Σε πράγματα που είναι μισά έρχονται ιδέες άλλων, κουμπώνουν… άλλες φορές ο καθένας βγάζει τη δική του εκδοχή για το πως θα εξελιχθεί ένα τραγούδι. Συζητάμε και επιλέγουμε. Η συνεργασία μπορεί να σου δώσει έμπνευση και να σε πάει κάπου που δεν θα πήγαινες ποτέ μόνος σου. Άμα έχεις υπομονή να ακούσεις ιδέες, είναι σίγουρο ότι θα σε βγάλει κάπου όμορφα. Μην ξεχνάς ότι στο metal που παίζουμε είναι τα patterns συνηθισμένα. Αν ήμαστε progressive θα μπορούσαμε να κάνουμε περισσότερα. Είμαστε τραγουδοποιοί που «μεταλλώνουμε» τα κομμάτια μας. Συνήθως όλοι παίζουν για τον τραγουδιστή που θα τραγουδήσει μια μελωδία. Είτε το καταλαβαίνουν είτε όχι, συμβαίνει. Για το τραγούδι δουλεύουμε όλοι. Για να μείνει αυτή η μελωδία στον κόσμο.
Έχει τύχει να αφαιρέσεις δική σου ιδέα για να δώσεις χώρο σε ιδέα συνεργάτη;
Ναι, αν έχω αντίλογο, θα σκεφτώ για ποιο λόγο δεν αρέσει και ναι, υπάρχει περίπτωση να αλλάξω την ιδέα. Υπάρχουν riff στο δίσκο που λες ότι είναι κάποιου κιθαρίστα και είναι δικά μου. Υπάρχουν και riff που ενώ «φωτογραφίζομαι» εγώ σαν μουσικός «αυτουργός», δεν είναι δικά μου.
Υπάρχουν σκέψεις για τον επόμενο δίσκο;
Τον επόμενο δίσκο… θα ήθελα να τον κυκλοφορήσω σε δυόμιση χρόνια και όχι σε τριάμισι, όπως έγινε μ’ αυτόν εδώ. Θέλουμε πρώτα να κάνουμε κάποιες εμφανίσεις… Μην ξεχνάς πως τώρα «τρέχουμε» το δεύτερο. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, έχουμε κάνει μια μόνο εμφάνιση, στην Άρτα. Έχουμε ακόμα ένα live στο Αγρίνιο στις 12 Οκτωβρίου, το live στο Κύτταρο την 1η Νοεμβρίου και παίζουμε στην Κομοτηνή στις 30 Νοεμβρίου. Μιλάμε και με άλλες πόλεις και σύντομα θα ανακοινώσουμε επόμενες εμφανίσεις. Κοιτάζουμε και για εμφανίσεις στο εξωτερικό με την εταιρεία και ίσως κάποιο agency. Βέβαια, αυτά θα πάνε για την επόμενη χρονιά. Έτσι θα πάμε πιο δεμένοι έξω. Tο εξωτερικό είναι πρόκληση. Εκεί θα δεις τι ψάρια πιάνεις. Είμαστε μπάντες με αγγλικό στίχο. Επομένως πρέπει να πάμε και σε αυτούς που μιλούν τη γλώσσα. Ο πραγματικός ανταγωνισμός είναι με αυτόν που έχει μητρική του γλώσσα την αγγλική και με αυτόν που το heavy metal το έχει «μητρική» μουσική. Είναι μέρος της κουλούρας του. Εμείς έχουμε δανειστεί αυτή την κουλτούρα. Η μαγκιά είναι - έχοντας δανειστεί αυτή την κουλτούρα - να έχεις να πεις πράγματα και να βάλεις και τη δική σου κουλτούρα μέσα. Για παράδειγμα, Σάκης Τόλης και Rotting Christ. Εξάγει metal με ελληνικό πολιτισμό. Έχει περάσει από το πρώτο κύμα που έφτιαξε το black metal τη δεκαετία του ενενήντα, έχει περάσει από το goth και τώρα έχει περάσει στη φάση που τον απογείωσε κατά την άποψή μου, δένοντας metal με ελληνικό πολιτισμό. Αυτό στο εξωτερικό αρέσει καλύτερα από το να ακούνε μπάντες που μοιάζουν με Judas Priest ή Maiden. Η αξία για μια μπάντα είναι να αναγνωρίζεται από τον ήχο της.
Από το πρώτο μέχρι το δεύτερο άλμπουμ... Έχετε διαφορές; Μπορείς να τα συγκρίνεις;
Τα δύο άλμπουμ έχουν πολλές διαφορές μεταξύ τους. Με βάση την άποψη των ακροατών και των reviews που έχουν γίνει, όλοι συμφωνούν ότι ο δεύτερος δίσκος είναι πολύ καλύτερος από τον πρώτο. Και η δική μου άποψη είναι ίδια. Δεν απαξιώνω το πρώτο δίσκο, είναι αυτός που έδωσε υπόσταση στη μπάντα. Κάποια τραγούδια από τον πρώτο δίσκο δείχνουν να έχουν αντοχή στο χρόνο και αυτό μου αρέσει. Στον επόμενο υπήρξε εξέλιξη. Έγινε το επόμενο βήμα. Πήγαμε από το Α στο Β. Κάθε άλμπουμ απαρτίζεται από τη διάθεση και την έμπνευση της μπάντας. Είναι φωτογραφία εκείνης της στιγμής. Είσαι δέκτης πραγμάτων και εκπέμπεις πράγματα. Αυτό δεν μπορείς να το προκαθορίσεις. Εξελίσσεσαι συνεχώς σαν άνθρωπος και σαν μουσικός. Αυτή είναι και η «κατάρα» για του μουσικούς που παίζουν Μέταλ. Επειδή τα μουσικά μας είδωλα είναι μπάντες που εξέλιξαν τη μουσική δίσκο με δίσκο και την πήγαν εκεί που την πήγανε, είτε θα είσαι παραδοσιακός είτε θα θέλεις να εξελίσσεσαι. Εμείς είμαστε μπάντα που θέλουμε να εξελιχθούμε. Έτσι νοιώθουμε καλά. Δεν μας αρέσουν οι επαναλήψεις, οι στασιμότητες. Θέλουμε να πάμε τη μουσική της μπάντας μπροστά. Δεν επιλέξαμε να ρισκάρουμε, ούτε να ζούμε από αυτό, όλοι μας έχουμε πρωινές δουλειές. Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να ακολουθήσω τα προγράμματα των μπαντών που ρισκάρουν και βρίσκονται σε περιοδεία οκτώ μήνες το χρόνο. Φοβάμαι ότι θα βαριόμουνα. Θέλει να είσαι πολύ επαγγελματίας για να βγαίνεις κάθε μέρα και σε άλλο κοινό και να κοπανιέσαι σαν να είναι η πρώτη φορά. Δεν ξέρω πώς το κάνουν αυτό. Υπάρχουν πολλά που θα θυσιάσεις για να κάνεις κάτι τέτοιο και εγώ νοιώθω ότι δεν θα ήθελα να στερηθώ πράγματα απλά και καθημερινά που μου αρέσει να κάνω. Είμαι άνθρωπος των αλλαγών, θεωρώ ότι θα μου ήταν πληκτικό κάτι τέτοιο. Να μπω στη λούπα… Περιοδεία, δίσκος, περιοδεία, δίσκος κτλ. Ξέρεις πως πολλοί από αυτούς βρίσκονται σε πλήξη και καταφεύγουν σε ακραίες μεθόδους (ναρκωτικά, υπερβολές στην κατανάλωση αλκοόλ κτλ). Να κάνουν κάτι ακραίο για να βγουν από την πλήξη. Νοιώθεις ότι χάνεις τη ζωή σου. Δεν το έχω ζηλέψει αυτό. Ζηλεύω τις υγιείς μπάντες που δεν τις έχει «κάψει» η αναγνωρισιμότητα. Το να πατάς στη γη.
Μιλάμε με το Φώτη (σ.σ. Benardo – o παραγωγός του άλμπουμ) και μας λέει «Με το που κυκλοφορεί το άλμπουμ των Diviner, κλείνω πέντε δουλειές στο καπάκι». Τους άρεσε ο ήχος που έβγαζε ο δίσκος.
Από ένα σημείο κατάλαβα ότι πάμε αλλού… και θέλω να πάμε αλλού. Θέλαμε να εξερευνήσουμε και άλλα πράγματα. Φάνηκε από τις πρώτες ιδέες που είχαμε. Παρόλο που στους Diviner το songwriting είναι κλασσικό τραγουδιστικό heavy metal της δεκαετίας του ’90, τον ήχο εκείνης της εποχής τον έχουν ξεπεράσει τα αυτιά μου και δεν μου αρέσει. Μου αρέσει ο φρέσκος ήχος. Ο Φώτης έβαλε το χεράκι του για να υλοποιηθεί όλο αυτό. Εκτός του ότι είναι εκπληκτικός παραγωγός είναι και μουσικός. Είναι drummer, τραγουδιστής, είναι ενορχηστρωτής, είναι και κιθαρίστας. Είναι πολυεργαλείο. Όποια μπάντα και να ηχογραφήσει ξέρει ακριβώς τι πρέπει να παίξει, που να το διορθώσει, Δεν του ξεφεύγει τίποτα. Δεν υπάρχει περίπτωση να αναλάβει κάτι ο Φώτης και να μην βγει άρτιο. Αυτό που μου αρέσει είναι ότι από τη χώρα μου βγαίνουν αμιγώς ελληνικές μπάντες. Να γνωρίζουν στο εξωτερικό ότι έχουν να κάνουν με ελληνική μπάντα και Έλληνα παραγωγό. Δεν γράψαμε αλλού τα τύμπανα, το μπάσο, δεν μας έκανε την παραγωγή κάποιος έξω και δεν ακουγόμαστε «του εξωτερικού». Έγινε εδώ όλη η δουλειά. Μας δίνει περισσότερη υπόληψη, αν θες. Παρόλο που υπάρχουν άφταστα ονόματα στο εξωτερικό, που θα τα καλοπληρώσεις για να σου κάνουν δουλειά, το επίπεδο των Ελλήνων παραγωγών έχει φτάσει τόσο ψηλά που δεν απέχουν πολύ από τα μεγάλα ονόματα του εξωτερικού. Αυτό που δουλεύει είναι να έχεις μια εταιρεία του εξωτερικού. Υπάρχουν και αρκετές πολύ καλές ελληνικές εταιρείες που το προσπαθούν, αλλά οι ξένες εταιρείες έχουν άλλη δυναμική. Έχουμε μια εταιρεία που είναι σουηδική, είναι μέσα στα πράγματα. Μας έχει δώσει πολύ προσοχή και ό,τι μας έχει πει πως θα κάνει, το έχει κάνει με το παραπάνω. Είναι μεγάλη βοήθεια η εταιρεία. Το Heavy metal δεν είναι αυτή τη στιγμή στο απόγειο. Είναι πολύ δύσκολο να βρεις εταιρεία. Τα φρέσκα ονόματα στο χώρο είναι λίγα, δες Sabaton, Amon Amarth κτλ. Και όταν λέω «φρέσκα», μιλώ για τελευταίας εικοσαετίας, όχι για τους «δεινόσαυρους». Αυτοί θέτουν τον πήχη για το ποιο είναι το heavy metal σήμερα.
Έχεις παίξει αρκετές φορές στο εξωτερικό. Τι αποκόμισες;
Είναι πολύ ωραίο να παίζεις σε κόσμο που δεν σε ξέρει. Ξέρεις ότι η ανταπόκρισή του σε αυτό που ακούει και βλέπει είναι αυθεντική. Είναι η απόλυτη πραγματικότητα. Καταλαβαίνεις ποιο είναι το feedback της μουσικής σου. Σου δίνεται η ευκαιρία να ζήσεις πράγματα, να γνωρίσεις ανθρώπους, κουλτούρες που δεν τις ζεις εδώ. Σε ανανεώνει. Η μουσική είναι μια παγκόσμια γλώσσα. Σε βάζει το χάρτη. Το Heavy Metal είναι επίσης μια παγκόσμια γλώσσα. Οι οπαδοί καταλαβαινόμαστε παντού. Έχει τη σημειολογία, τους συμβολισμούς της. Δεν χρειάζεται προσπάθεια για να ρίξεις το πρώτο τοίχος της επικοινωνίας. Το έχει κάνει πρώτα η μουσική. Είναι πέρα από χώρες, κυβερνήσεις και παιχνίδια. Δεν υπάρχουν σύνορα. Πολλές φορές νοιώθω μια τεχνητή σύγκρουση πολιτισμών από τα media κτλ, για να «εξυπηρετηθούν» πράγματα, ενώ εγώ μέσα από τη μουσική επικοινωνία δεν τα ζω. Όμως μέσα από το χαζοκούτι εκτρέφονται πράγματα που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Φαντάσου τα μουσικά μας είδωλα που το κάνουν επαγγελματικά… πόσο έχει ανοίξει το μυαλό τους. Σε θέματα οργάνωσης και hosting, ακόμα και σε μικρό venue είναι τόσο επαγγελματίες. Τρέχουν και την τελευταία λεπτομέρεια. Τα τελευταία χρόνια και εδώ έχουμε αναβαθμιστεί από θέμα οργάνωσης.
Πώς συμπεριφέρεται το κοινό στο εξωτερικό;
Υπάρχουν χώρες όπου το κοινό είναι ψυχρό και βλέπεις ότι είναι θέμα ιδιοσυγκρασίας. Υπάρχουν και χώρες που το κοινό είναι ζεστό. Όσον αφορά τους Diviner, στις λίγες εμφανίσεις που έχουμε κάνει στο εξωτερικό, είδαμε κάποιους να ψιθυρίζουν τους στίχους μας αλλά και κόσμο που κερδήθηκε μέσα από το live. Κανένας δεν πάει σε κάποιο live για πλάκα. Πας για να πάρεις κάτι. Επικοινωνείς τη μουσική σου και τη μπάντα σου. Ο κόσμος καταλαβαίνει πολλά πράγματα. Όταν τελειώσεις την εμφάνισή σου έρχονται, υπάρχει επαφή. Θέλουν να σε γνωρίσουν. Εμείς δεν καθόμαστε στα παρασκήνια. Μας ενδιαφέρει να ξενυχτάμε με τους φαν. Αν έχεις αρκετά live, περιοδεία, δεν μπορείς να το κάνεις αυτό. Αφού κάθε βράδυ θα παίζεις και αλλού.
Τι σε ενοχλεί και τι αγαπάς στη μουσική βιομηχανία;
Αυτό που μου αρέσει είναι ότι καμία μπάντα δεν έχει γίνει αυτό που έχει γίνει τυχαία. Δεν φτάνει να είσαι ταλαντούχος, θα πρέπει να ξέρεις και πώς να χειριστείς τη μπάντα σου. Να κάνεις σοφές επιλογές. Να επενδύσεις στη μπάντα σου. Υπάρχουν πολλοί παράλληλοι στόχοι που ,πρέπει να πετύχεις. Όποιος το καταφέρει αυτό, έχει κάνει δουλειά. Υπάρχουν πολύ λίγες υπερεκτιμημένες μπάντες, ίσως όταν το είδος ήταν σε έξαρση. Τη δεκαετία ’80-’90. Όταν σου πιπιλάει το μυαλό ένα κανάλι ή ένα ραδιόφωνο, τότε παίζει με την ψυχολογία του ακροατή. Υπάρχει δικαιοσύνη. Και στο δικό μας βεληνεκές δεν υπάρχει μπάντα που δεν έχει marketing. Από τη στιγμή που πατιέται το stop στο recording, η μουσική σου γίνεται προϊόν. Είτε στα social media, είτε στο youtube ή άλλες πλατφόρμες, όλα αυτά είναι promo. Το πόσο καλό ή όχι είναι το promo, έχει να κάνει με την επένδυση. Μπορεί να βρίσκεσαι σε μεγάλη εταιρεία, να τρέχεις περιοδείες, να βγάζεις λεφτά και να μην έχεις χρόνο να τα φας ή να εξαφανίζεσαι για μεγάλο διάστημα γιατί έχεις «καεί». Όλα αυτά έχουν να κάνουν με τις επιλογές και τους στόχους της κάθε μπάντας. Αυτό που με ενοχλεί είναι η υπερεκτίμηση πραγμάτων. Τι εννοώ. Πας σε ένα φεστιβάλ και έχεις μια μπάντα μεσαίου, αν θες, βεληνεκούς και μια μεγαλύτερη. Σε σχέση με τη δημοτικότητα του καθενός, τις πωλήσεις κτλ, τα μεροκάματα έχουν τεράστια διαφορά. Το βλέπω παρανοϊκό. Στο ίδιο φεστιβάλ μπορεί π.χ. να παίξουν οι Metallica και να πάρουν δυο δις και οι Blind Guardian π.χ. να πάρουν πενήντα χιλιάδες. Δεν είναι τόσο μεγάλη η διαφορά ποιότητας. Είναι λάθος εκτίμηση. Είναι άδικο. Η δισκογραφία έχει πατώσει, όσοι πρόλαβαν έχουν γίνει ότι έχουν γίνει και η β’ κατηγορία μπαντών είναι πολύ χαμηλά οικονομικά. Οι Accept είναι άδικο, σε σχέση με το τι έχουν προσφέρει στη μουσική να έχουν μικρό κασέ σε σχέση με τους Metallica ή τους Maiden. Και δεν λέω να έπαιρναν λιγότερα χρήματα οι Maiden π.χ., αλλά να πάρουν περισσότερα οι Accept. Όταν οι μεγάλες μπάντες θα «φύγουν» θα υπάρχουν άλλες να γεμίζουν στάδια; Μέσα στην επόμενη δεκαετία θα δούμε πολλές αλλαγές. Σκέψου πως ο Ronnie James Dio, που ενώ έχει κάνει τόσα για τη μουσική, έχει προσφέρει και είχε έντονη δισκογραφία και δημοτικότητα, δεν αποκόμιζε τα οικονομικά οφέλη άλλων «δεινοσαύρων». Ποιος φταίει για αυτό; Ίσως οι λάθος επιλογές; Μπορεί όμως να ήταν και κάτι που ο ίδιος δεν επιδίωξε. Κανείς δεν μπορεί να το πει με σιγουριά.
Μαίρη Ζαρακοβίτη, Χριστίνα Μάτσια, Κώστας Κούλης
Joomla Social by OrdaSoft!
