 |
Βίοι Παράλληλοι: Διονύσης Σαββόπουλος - Dalida (Τα Σφουγγάρια και η Dalida)
- Πληροφοριακά Στοιχεία
- Κατηγορία: Μουσική Χρονομηχανή & Άλλες Ιστορίες
- Δημοσιεύθηκε : Πέμπτη, 01 Νοεμβρίου 2012 08:33
Τραγούδια που έζησαν και αγαπηθήκαν στην Ελλάδα και παράλληλα έζησαν και σε άλλη χώρα και γλώσσα.Τραγούδι 10ο
Τίτλος 1: "Ντιρλαντά"
Μουσική: Παραδοσιακό - νησιωτικό
Διασκευή: Διονύσης Σαββόπουλος
Στίχοι 1:παραδοσιακοί σφουγγαράδικοι
Στίχοι 2: Διονύσης Σαββόπουλος
Πρώτη εκτέλεση: Παντελής Γκίνης
Γαλλική εκτέλεση: Dalida
Ήμουν δεν ήμουν δέκα χρονών όταν σε εκδρομή του δημοτικού στα «Χίλια Δένδρα» το άκουσα για πρώτη φορά. Στο σπίτι τέτοια τραγούδια δεν λέγαμε. Ο μπαμπάς τραγουδούσε Βογιατζή, η μαμά σαν Αγκυρανή «imidlerim» ή «ne erde doctor». Μικρασιάτες, χωρίς σχέσεις με νησιά. Το τραγούδι χαρούμενο, χορευτικό, μου έκανε πολύ εντύπωση και κυρίως η βραχνή φωνή του Σαββόπουλου, που για πρώτη φορά άκουγα. Εντύπωση δε, μου έκαναν οι στίχοι που δεν μπορούσα από το τραντζιστοράκι να τους ακούσω καλά. Είχα τότε τη μανία να μαθαίνω απ’ έξω ότι στίχους άκουγα. Αυτοί ήταν πολλοί και δύσκολοι, πρόκληση για μένα, αφού έπρεπε να τους βρω. Αυτό έγινε μετά από χρόνια, όταν πια ο Διονύσης δεν ήταν πια τόσο ρηξικέλευθος! Πρόκειται για το πασίγνωστο «Ντιρλαντά», που είχε μια έκρηξη επιτυχίας εκείνη την εποχή και εκτίναξε την δημοσιότητα του Σαββόπουλου κάνοντάς τον ευρέως γνωστό.Πρόκειται για καλυμνιώτικο, σφουγγαράδικο, παραδοσιακό τραγούδι, που μετά από την δισκογράφησή του το 1969 από τον Σαββόπουλο στον δίσκο «Το περιβόλι του τρελού», έγινε μεγάλη ελληνική και διεθνής επιτυχία. Το πρωτοτραγούδησε ο Καλύμνιος Παντελής Γκίνης, όχι ο Σαββόπουλος, ενώ υπάρχουν δικαστικές αποφάσεις που το πιστοποιούν αυτό, αφού τα δικαιώματα του τραγουδιού εισπράττουν αυτή την στιγμή τα παιδιά του Γκίνη.
Πέρα όμως από το αποτέλεσμα της εκδίκασης, καλό είναι να προστεθούν ορισμένα στοιχεία: Σε πολλές περιπτώσεις κατά το παρελθόν γίνονταν καταγραφές και ηχογραφήσεις παραδοσιακών μουσικών κομματιών από επαγγελματίες ή ερασιτέχνες ερμηνευτές και λαογράφους-μουσικολόγους. Εξαιτίας της έλλειψης μηχανισμών τεκμηρίωσης και για νομοκανονικούς ή για τυπικούς-οικονομικούς-φορολογικούς λόγους, σε πολλές περιπτώσεις, και όχι αναγκαία από σκοπιμότητα, αντί να δηλωθεί ως παραδοσιακό ένα τραγούδι ή μια μελωδία, δηλωνόταν στη θέση του ονόματος του δημιουργού το όνομα του ατόμου που έκανε την πρώτη ηχογράφηση ή ηχογράφηση-διασκευή, ιδίως αν εκείνος προερχόταν από την τοπική παράδοση. Αυτό ισχύει και στην περίπτωση του "Ντιρλαντά" όπως και στις περιπτώσεις πολλών άλλων τραγουδιών που κατέγραψαν τότε ο διορατικός Σίμωνας Καρράς και η φιλόπονη Δόμνα Σαμίου (η οποία και εμπλέκεται στην εν λόγω διαμάχη) από όλη την Ελλάδα, με πλήθος παραδειγμάτων στη Λήμνο και την Κρήτη, που δεν έχει νόημα να αναφέρω εδώ αναλυτικά. Έτσι, παρ' όλο που αναγράφεται το όνομα ενός ανθρώπου, το έργο αποτελεί παλλαϊκή περιουσία, κτήμα κοινό, ανήκει σε όλους τους ανθρώπους που μετέχουν στη διαμόρφωση της παράδοσης, ακόμη κι αν αυτό αποτελεί πικρή αλήθεια για ένα σημαντικό δημιουργό, ο οποίος αλλάζει ριζικά ένα κομμάτι και το αναδεικνύει. Επί του πρακτικού μέρους, οφείλω να αναφέρω ότι στη δικαστική διαδικασία κλήθηκε ως μάρτυρας ο αείμνηστος Γιάννης Παπαϊωάννου, ο οποίος κατέθεσε ενόρκως την κοινώς αποδεκτή πραγματικότητα, ότι το Ντιρλαντά είναι ψαράδικο τραγούδι, ιδιαίτερα διαδεδομένο στο Αιγαίο. Στην ερώτηση του συνηγόρου πώς είναι δυνατόν να γνωρίζει ο Παπαϊωάννου τα τραγούδια των ψαράδων, εκείνος του έδειξε την ταυτότητά του που έγραφε: επάγγελμα αλιεύς. Δηλαδή ήξερε καλά τί έλεγε, δεν έκανε εξυπηρέτηση στους συναδέλφους του καταθέτοντας με αυτό τον τρόπο. Αν τώρα τίθεται θέμα πνευματικής ιδιοκτησίας στίχων στη συγκεκριμένη παραλλαγή του "Ντιρλαντά", νομίζω ότι και με διαφορετικούς στίχους θα γινόταν μεγάλη επιτυχία, ανεξάρτητα από τους συγκεκριμένους στίχους, γιατί αυτό που αγαπήθηκε στο συγκεκριμένο τραγούδι είναι το ζωηρό, παιχνιδιάρικο και γνήσια ζεστό και ανθρώπινο πνεύμα που ούτως ή άλλως έχει.
Στα ελληνικά το έχουν ηχογραφήσει εκτός από τον Διονύση Σαββόπουλο και τον Παντελή Γκίνη, ο Νίκος Ξυλούρης, η Μαρινέλλα, η Δόμνα Σαμίου και άλλοι. Το 1970 η τραγουδίστρια Δαλιδά το ηχογράφησε με τον τίτλο "Darla dirladada" στα γαλλικά και στα ιταλικά, κάνοντάς το διεθνή επιτυχία. Επίσης έχει τραγουδηθεί και στα εβραϊκά από την Dana International, στα σερβικά από τον Djordje Marjanovic και το συγκρότημα Delča i Sklekovi, στα φινλανδικά από τα συγκροτήματα Jean S, καθώς και σε άλλες γλώσσες.Εδώ έχουμε την ηχογράφηση του Γκίνη, την ηχογράφηση του Σαββόπουλου το 1969 και φυσικά την ηχογράφηση της διάσημης διεθνώς Γαλλίδας τραγουδίστριας Dalida, που το έκανε γνωστό σε όλο τον πλανήτη. Οι στίχοι είναι από την εκτέλεση του Σαββόπουλου.
Σπύρος Γκάλτσας
Βρέ ντιρλαντά, ντιρλανταντά, βρε ντιρλαντά και τέζα όλοι
και πώς θα πάρουμε την Πόλη, ω ντιρλαντά, ντιρλανταντά
Από την πόλη την καλή ήρθε μια σκούνα με πανί
Ω ντιρλαντά, ντιρλανταντά, ω ντιρλαντά και δεν τελειώνει
βρε ντιρλαντά με ζαχαρώνει,
Ω ντιρλαντά, ντιρλανταντά, να το χαρώ που με κοιτά
Ω ντιρλαντά βρε λεβεντόνια, βρε και της Μπαρμπαριάς γλαρόνια
Ω ντιρλαντά, ντιρλανταντά, ω ντιρλαντά βρε και βραδιάζει
βρε κι η κουβέρτα αναστενάζει
Βρε και ο μάγερας φωνάζει, ω ντιρλαντά, ντιρλανταντά
Βρε ντιρλαντά και τέζα όλοι και πώς θα πάρουμε την Πόλη
Από την πόλη την καλή, ήρθε μια σκούνα με πανί
Ω ντιρλαντά, ντιρλανταντά, αχ η Μαρία του Μηνά
Επάνω στ' άσπρο της ποδάρι θα πάω να δέσω παλαμάρι
Ω ντιρλαντά, ντιρλανταντά, ω ντιρλαντά θα δέσω κόμπο
βρε στον λαιμό τους των αρχόντων
Να πέφτει ο κόμπος στο κοπάλι, στην Κατερίνα του τσαγκάρη
Βρε θα τη βάλω μες στην πλώρη και θα της κάμω γιο και κόρη
Ω ντιρλαντά, ντιρλανταντά, ω ντιρλαντά και σεις λεβέντες
βρε θα σας δώσω εγώ βιολέτες
Θα δώσω σ' όλους από δύο βρε και του Γιώργη δε του δίνω
Ω ντιρλαντά, ντιρλανταντά, ω ντα-ντα-ντα, ντιρλανταντά
Ω ντιρλαντά, ντιρλανταντά...
