 |
Μυθολογία Μετά Μουσικής pt.8 (Carmina Burana)
- Πληροφοριακά Στοιχεία
- Κατηγορία: Μουσική Χρονομηχανή & Άλλες Ιστορίες
- Δημοσιεύθηκε : Τρίτη, 18 Δεκεμβρίου 2012 11:52
Πανδώρα η τιμωρία για τον άνθρωπο - Κατακλυσμός του Δευκαλίωνα
Ο Θεός για να τιμωρήσει τον άνθρωπο πιάνει και φτιάχνει τη γυναίκα. Δίνει εντολή στο μάστορα Ήφαιστο να την κατασκευάσει από χώμα και νερό και στην Αθηνά με τη φωτιά να της φυσήσει τη ζωή. Κατασκευάστηκε η γυναίκα γοητευτική και χαριτωμένη, πιάσανε οι Θεές και της φόρτωσαν στολίδια, την έντυσαν με όμορφα ρούχα ,την έβαψαν, της φόρεσαν χρυσό στεφάνι και την ράντισαν με αρώματα. Πήγε και ο άτιμος Ερμής τη φόρτωσε με ψέματα, πονηριές, γοητεία και αστάθεια. Όταν το δημιούργημα τέλειωσε το βάφτισαν Πανδώρα, δηλαδή αυτή που έχει όλα τα δώρα πάνω της. Για τον μισογύνη Ησίοδομ, η Πανδώρα ήταν το χειρότερο δώρο που μπορούσαν να κάνουν οι θεοί στον άνθρωπο. «Από αυτήν» γράφει ο Ησίοδος, «κατάγονται όλες οι γυναίκες και το θηλυκό γένος». Λέει χαρακτηριστικά «τῆς γὰρ ὀλώιόν ἐστι γένος γυναικῶν», δηλαδή το καταστροφικό γυναικείο γένος.Ο αδελφός του Προμηθέα ο Επιμηθέας ήταν κομματάκι κουτούτσικος. Όλοι οι πονηροί προκειμένου να κάνουν τη δουλειά τους, φορτώνουν στα κορόιδα μια γκόμενα. Έτσι ο Δίας στέλνει τον Ερμή και φορτώνει του Επιμηθέα την Πανδώρα. Ο Προμηθέας τον είχε προειδοποιήσει, ότι θέλουν οι Ολύμπιοι να τον τυλίξουν και να μη δεχτεί δώρο από το Δία. Αλλά ο αφελής Επιμηθεύς δέχεται το ύποπτο δώρο μαζί με την προίκα που το συνόδευε. Η προίκα ήταν ένα μπαούλο, ο Ησίοδος λέει «πίθος»(πιθάρι-δοχείο), ο Έρασμος το κακομεταφράζει στα λατινικά «pyxis». Η λέξη «πυξίς» στα αρχαία ελληνικά σημαίνει «σκεύος», κάτι παρόμοιο με τη σημερινή κατσαρόλα, όπου έβαζαν μέσα σε αυτό τα κοσμήματά τους. Η λέξη «pyxis» στα αγγλικά, γερμανικά, δεν είναι άλλο από το «box» και έτσι μένει στην ιστορία σαν «κουτί της Πανδώρας». O Ζευς προειδοποιεί την Πανδώρα να μην ανοίξει ποτέ αυτό το δώρο (βλέπε μήλο της Εύας) και όσο το δοχείο είναι καπακωμένο θα ζει με τον άνδρα της ευτυχισμένη.
Ο Επιμηθεύς περιχαρής, όταν παίρνει τη γυναίκα, το όμορφο κατασκεύασμα, για πρώτη φορά στα χέρια του δεν ξέρει πώς να το χρησιμοποιήσει. Τον παίρνει η Αφροδίτη και του δείχνει, «να, από ‘κει κουρντίζει από ‘κει κουνιέται» κτλ. Μ’ αυτά και μ’ αυτά, οι δυο τους σκαρώνουν μια κόρη, την Πύρρα. Ο Ερμής μέσα σε όλα τα πονηρά που έδωσε στην Πανδώρα, την γέμισε και με τη γυναικεία περιέργεια. Μια μέρα που έλειπε ο άντρας της, μπήκε στον πειρασμό και είπε: «δεν το ανοίγω το παλιοπιθάρι, ποιος θα με δει μόνη στο δωμάτιο;». Ανοίγει η πονηρή το δοχείο και μονομιάς από μέσα ξεπετάγονται όλα τα κακά του κόσμου .Το δωμάτιο γεμίζει με αρρώστιες, πόνους, λύπες, βάσανα και όλες τις συμφορές του κόσμου . Η Πανδώρα τρομαγμένη κλείνει όσο πιο γρήγορα μπορεί το δοχείο αλλά το μόνο που μπορεί να κρατήσει μέσα είναι η ελπίδα. Μ’ αυτήν ζούμε και παρηγορούμαστε. Έτσι μας τιμώρησε ο Θεός που του πήραμε τη φωτιά! Ο Ζευς στον Όλυμπο ακόμα δεν ησύχασε ήθελε κι’ άλλη εκδίκηση. Αποφασίζει να εξοντώσει τους ανθρώπους με κατακλυσμό. Το μαθαίνει ο Προμηθέας πιάνει τον γιο του Δευκαλίωνα που είχε παντρευτεί τη Πύρρα και τον ενημερώνει. Τους φτιάχνει ένα μεγάλο καράβι, μπήκαν μέσα και γλίτωσαν. Όταν κατακάθισαν τα νερά το καράβι βγήκε στον Παρνασσό. Πονηρός ο Δευκαλίων σαν τον μπαμπά του, μόλις σώθηκε κάνει αμέσως θυσίες στο Δία. Κολακευμένος ο Ζευς στέλνει τον Ερμή να εκτελέσει κάθε επιθυμία του. Ο Δευκαλίων ζητά να ξαναγεννηθεί το ανθρωπινό γένος. «Τραβάτε» λέει ο Ερμής και «πετάτε πίσω πέτρες, από σένα θα βγουν άντρες και από την Πύρρα γυναίκες» .Έτσι και εγένετο. Μ’ αυτό τον τρόπο ξανάγιναν οι άνθρωποι, δηλαδή οι θνητοί. Οι δε αρχαίοι βασιλικοί κλάδοι κανακεύονταν ότι ήταν κατευθείαν απόγονοι του Δευκαλίωνα και της Πύρρας και όχι από τις πέτρες. Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι σε όλες τις μυθολογίες υπάρχει ο κατακλυσμός. Επίσης με τον ίδιο πανομοιότυπο τρόπο γίνεται και η αναπαραγωγή του ανθρώπινου γένους, από έναν άνθρωπο, με πέτρες κλπ. Ο Μανούς στους Ινδούς, ο Μίθρα στους Πέρσες, ο Νώε στη Γραφή … Γεωλογικά ο κατακλυσμός, επέρχεται μετά την ψύξη του φλοιού της Γης και προκαλεί αναταραχές, με υδρατμούς και καταιγίδες, πνίγοντας τους ανθρώπους, εκτός από λίγους επιζήσαντες ,που έφτιαξαν πάλι το ανθρωπινό γένος. Ο Προμηθεύς –η ανθρώπινη πρόνοια- ο κακομοίρης, πάσχισε να μας δώσει τα γράμματα, τις τέχνες, τις επιστήμες, την καλλιέργεια της γης, την εξημέρωση των ζώων και όλες τις γνώσεις που έκλεψε από την Αθηνά για μας. Στην Φωκίδα, μέχρι και ο ίδιος, έφτιαξε καινούργιους ανθρώπους, από λάσπη και χώμα, που τα ζύμωσε με τα δάκρυα του. Πολλά του χρωστάμε του Προμηθέα. Αλλά ο Δίας, μοβόρος, ήθελε ακόμα να τον τιμωρήσει, δεν ξεχνούσε με τίποτα τις κοκάλες, που του σέρβιρε πονηρά.
Ήταν λοιπόν η Θέμις η όμορφη κόρη του Νηρέα που τη κολλούσε ο Δίας , δια το πονηρόν. Ο Προμηθέας ανακατεύεται και του τα χαλάει. Με τίποτα δεν θέλει αυτή τη πονηρή συνεύρεση επειδή θα γεννιόταν γιος που θα έτρωγε τον Δια. Αυτή ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Ο Ζευς γίνεται μπαρούτι και του λέει «εμ μας κατάκλεψες, εμ σπάσαμε τα δόντια μας από τις βρωμοκοκάλες σου, εμ μας πήρες πονηρά τη φωτιά, τώρα δεν μας αφήνεις να… ικανοποιηθούμε, που θα πάει αυτό; Ως εδώ». Ο Προμηθέας δεν ήθελε ακόμα να του εξηγήσει και ο Ζευς γίνεται πυρ και μανία. Δίνει αμέσως εντολή στον Ήφαιστο «πάρτον στον Καύκασο και δέσε τον με αλυσίδες». Όταν έδεσε ο Ήφαιστος τον Προμηθέα, στέλνει ο Ζευς έναν αητό να του τρώει το συκώτι την ημέρα και αυτό να ξαναγίνεται τη νύκτα. Τριάντα χρόνια κράτησε η οδυνηρή ποινή. Το παλιοπούλι τάραξε τον ημίθεο . Ώσπου ένας άλλος ημίθεος, ο Ηρακλής λυπάται τον ήρωα, σκοτώνει τον αητό και σπάει τα δεσμά του Προμηθέα. Παίρνει ο Ηρακλής τον μετανοιωμένο Προμηθέα τον ανεβάζει στον Όλυμπο, όπου ξερνά το μυστικό στο Δια, γιατί δεν ήθελε την συνεύρεση του με την Θέμιδα. Διότι αν ο Θεός συνευρεθεί με την δικαιοσύνη τότε χάνει τη δύναμη του. Ο Ζευς ευχαριστήθηκε, επειδή ο άνθρωπος(Προμηθέας) ήθελε το καλό του. Κρατά στο πλάι του, στον Όλυμπο, για πάντα τον μετανοιωμένο ήρωα, χαρίζοντας του την αιώνια ζωή και μια θέση ανάμεσα στους Θεούς .
Ο μύθος του Προμηθέα πολύ σημαδιακός, αντιπροσωπεύει το ανθρώπινο μυαλό. Τον ίδιο μύθο δανείστηκαν άλλες μυθολογίες, παραλλάσσοντας τον. Στην συνέχεια όμως, δυστυχώς, το ανθρώπινο μυαλό, παρά τον εξαγνισμό του από τον Δία, γίνεται άτιμο και πονηρό και σκέπτεται μόνο παγαποντιές….
Το κομμάτι της συνοδείας είναι η Carmina Burana του Carl Orff.
Ο μύθος του Προμηθέα πολύ σημαδιακός, αντιπροσωπεύει το ανθρώπινο μυαλό. Τον ίδιο μύθο δανείστηκαν άλλες μυθολογίες, παραλλάσσοντας τον. Στην συνέχεια όμως, δυστυχώς, το ανθρώπινο μυαλό, παρά τον εξαγνισμό του από τον Δία, γίνεται άτιμο και πονηρό και σκέπτεται μόνο παγαποντιές….
Το κομμάτι της συνοδείας είναι η Carmina Burana του Carl Orff.
Σπύρος Γκάλτσας
