Κάθε τραγούδι και μια ιστορία. Pt 52 (Ο Πρώτος είναι Πρώτος!)

Κάθε τραγούδι και μια ιστορία. Pt 52 (Ο Πρώτος είναι Πρώτος!)

Πληροφοριακά Στοιχεία: Κατηγορία: Μουσική Χρονομηχανή & Άλλες Ιστορίες; Δημοσιεύθηκε : Τρίτη, 10 Σεπτεμβρίου 2013 21:35

Πεντηκοστή δεύτερη αναδρομή
Τίτλος: «Θάλασσα»
Μουσική: Νικόλαος Κόκκινος

Στίχοι: Κώστας Διγενάκης
Ερμηνεία : Λευτέρης Μενεμενλής

Πρόσφατη Ερμηνεία: Νίκος Ξυλούρης

Η μαγεία των ολιγοήμερων διακοπών στο νησί τελείωσε, εσύ μέσα στο καράβι της επιστροφής, το νησί μακραίνει, μέσα σου μια θύελλα από σκέψεις. Το τραγούδι επισφραγίζει το γεγονός! Έτσι να το ‘χεις, να σε τυραννάει και να το θυμάσαι όποτε τ’ ακούς!

Είναι ορισμένα τραγούδια σύμβολα που χαράσσονται στη μνήμη σαν ένας υπέργειος μύθος. Συνδέονται με γεγονότα που σημάδεψαν σημαντικές στιγμές τη ζωή του ανθρώπου και άξαφνα επανέρχονται, εκεί που δεν το περιμένεις, αραδιάζοντας όλα τα συμβάντα, ανάβουν τη σπίθα στο μυαλό και λαμπαδιάζουν την ανάμνηση! Όταν μάλιστα συνδέονται με ανεπανάληπτες ερμηνείες τότε το παιχνίδι με τις αισθήσεις… χοντραίνει!

Το ψάχνεις λοιπόν αυτό το πρώτο το ανεπανάληπτο, μετά από καιρό και ενώ το θεωρείς κρητικό νησιωτικό έρχεται μια μέρα και βλέπεις την αλήθεια. Ούτε ο Μουντάκης το συνέθεσε, ούτε έγραψε τους στίχους, ούτε καν ο ήρωας σου ο Ξυλούρης είναι ο πρώτος που το είπε. Κ’ ας τόπε ανατριχιαστικά! Όχι κύριε, το γνήσιο λέγεται «Θάλασσα» και όχι «Αποχαιρετισμός» ή όπως αλλιώς το θέλουν οι διάφοροι εμποροφωστήρες. Το τραγούδι ηχογραφήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1911, η ερμηνεία από τον πρωτοδιδάξαντα Μενεμενλή, φέρνει ρίγη. Τ’ ακούς και είσαι μέσα στη θάλασσα… που σαν πραγματικό θηλυκό, θέλει να σε γελάσει, να σε αδικήσει, να σε τυραννήσει! Έτσι πρέπει να είναι τα πράγματα με τις ερμηνείες. Όχι μόνο απλές διεκπεραιώσεις, δηλαδή κάτι σαν διακανονισμοί δανείου. Καλά το λέει ο ψαρονίκος αλλά ο Μενεμενλής το ερμηνεύει!

Ας πούμε τώρα λίγα για τον ξεχασμένο και για πολλούς άγνωστο συνθέτη του, Νικόλαο Κόκκινο: (Αθήνα 1861 - Κωνσταντινούπολη 1920). Πρόκειται για διακεκριμένο συνθέτη λαϊκών χορωδιακών τραγουδιών (καντάδες), από τους μεγαλύτερους Έλληνες τραγουδοποιούς όλων των Εποχών. Γνήσιος τροβαδούρος, σχεδόν αυτοδίδακτος, εξαιρετικός κιθαρίστας, προσέγγισε όλα τα είδη του λαϊκού τραγουδιού, με ευκολία, επιδεξιότητα και ποικιλία, δημιουργώντας παράλληλα ιδιαίτερο είδος αθηναϊκής καντσονέτας, άλλοτε εύθυμης και άλλοτε αισθηματικής. Ο Κόκκινος δεν έκανε ποτέ θεωρητικές μουσικές σπουδές. Όλες οι ελλείψεις του αναπληρώνονταν από τη μαγική λέξη «ταλέντο»!

Τραγουδιστής της «θάλασσας», όπως και προηγούμενα αναφέραμε, είναι ο περίφημος Λευτέρης Μενεμενλής. Τροβαδούρος της ξακουστής σμυρναίικης σχολής που ήρθε το 1922 με τις ανταλλαγές. Μαζί με τους τραγουδιστές, Κώστα Νούρο, Γιώργο Βιδάλη και Στελλάκη Περπινιάδη. Αποτέλεσαν την μαγιά της νέας σχολής του λαϊκού τραγουδιού που τότε αρχίζει να διαμορφώνεται.

Στο αφιέρωμα έχουμε φυσικά την γνήσια, την πρώτη ερμηνεία, από τον Μενεμενλή. Όσο για τις άλλες… -τις ανάξιες λόγου-λίγο πολύ είναι γνωστές ( Ξυλούρηδες, Πάριοι, Λιδάκηδες) και δεν συμμαζεύεται. Όπως λεν οι αμερικανοί «Ο Πρώτος είναι Πρώτος ο δεύτερος είναι Τίποτα»!!

Γκάλτσας Σπύρος

Θάλασσα λεβεντοπνίχτρα, θάλασσα φαρμακερή
Όπου κάμνεις το νησί μας, πάντα μαύρα να φορεί.

Δεν εχόρτασες ακόμα, θάλασσα τόσον καιρό
Από τα κορμιά που τρώει, τ' αρμυρό σου το νερό,
Θάλασσα, τ' αρμυρό σου το νερό.

Τ' αγριεμένο τούτο κύμα, η θωριά σου η θολή
Κάνει δύστυχες μανάδες, τα καΐκια σαν φιλεί.

Διώχνεις από το νησί μας, ευτυχία και χαρά
Και σκορπάς σε κάθε σπίτι πόνους, λύπη, συμφορά.

Μ' όσα βάσανα κι αν έχεις, πάλι ο ναύτης δεν μπορεί
Μια στιγμή χωρίς εσένα, τη ζωή του να χαρεί.

Πότε αχόρταγη νεράιδα, πότε θάλασσα πλατιά
Θα στερέψεις να γλυτώσουν του νησιού μας τα παιδιά,
Θάλασσα, του νησιού μας τα παιδιά.