Κάθε Τραγούδι Και Μια Ιστορία Pt.23 (Κρυμμένος Ναργιλές)
- Λεπτομέρειες
- Κατηγορία: Μουσική Χρονομηχανή & Άλλες Ιστορίες
- Δημοσιεύθηκε : Δευτέρα, 05 Νοεμβρίου 2012 22:08
Εικοστή τρίτη αναδρομή
Δεκαετία του '30
Τίτλος: «Πέντε μάγκες του Περαία» (1935)
Μουσική : Γιοβάν Τσαούς (Γιάννης Εϊτζερίδης)
Στίχοι: Αικατερίνη Χαρμουτζή
Ερμηνεία: Αντώνης Καλυβόπουλος
Αφορμή να «πιάσω» τον Γιοβάν Τσαούς είναι η συνομιλία μου πριν από λίγες μέρες με ένα σύγχρονο μουσικό συγκρότημα πέντε νέων ανθρώπων, που ασχολούνται με μουσική της εποχής του '20-'30. Το συγκρότημα δημιουργεί νέες συνθέσεις με βάση την ρεμπέτικη μουσική της εποχής του Γιοβάν Τσαούς και ομολογώ ότι με εξέπληξε η επιτυχία της προσέγγισης τους στην εποχή του '20.
Λίγα λόγια για τον συνθέτη θα μας βάλουν στο κλίμα της δημιουργίας του, μια και είναι ελάχιστα γνωστός λόγω της περιορισμένης δισκογραφίας και των πολύ λίγων ηχογραφήσεων τραγουδιών του. Ο Γιοβάν (Ιωάννης) Εϊτζερίδης ήταν μικρασιατικής καταγωγής. Γεννήθηκε στην Κασταμονή του Ικονίου της Μικράς Ασίας στα 1893. Υπηρέτησε στον Οθωμανικό στρατό ως «τσαούς» (çavuş = λοχίας) από το οποίο και έμεινε το προσωνύμιο. Στην Τουρκία ήταν γνωστός μουσικός και λέγεται ότι έπαιξε ακόμα και στην αυλή του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β’.
Με την ανταλλαγή πληθυσμών, ο Τσαούς ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στον Πειραιά, όπου εργάστηκε ως ράφτης. Δεν ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη μουσική. Έπαιζε και έγραφε για το κέφι του και δεν τραγουδούσε επαγγελματικά. Πέθανε το 1942 όταν μαζί με τη σύζυγό του Αικατερίνη Χαρμουτζή (που φέρεται σαν στιχουργός του τραγουδιού), κατανάλωσαν ακατάλληλα τρόφιμα και έπαθαν τροφική δηλητηρίαση, λόγω της πείνας στη γερμανική κατοχή. Ο Γιοβάν Τσαούς ήταν εξαιρετικά ταλαντούχος, ήξερε όλους τους δρόμους (μακάμια). Μόνο αυτοί που παίζουν κανονάκι τους ξέρουν καλά, γι' αυτό και ο Τσαούς είχε στο μπουζούκι του ταστιέρα από κανονάκι. Όποιος έπιασε αυτό το μπουζούκι για να παίξει, το παράτησε αμέσως. Κανείς δεν μπορούσε να παίξει. Μια φορά το πήρε στα χέρια του ο Μάρκος Βαμβακάρης, αλλά γρήγορα το παράτησε. Αλλά τι να παίξει ο Μάρκος από το μπουζούκι του Γιοβάν Τσαούς, που ήταν αλλόκοτο.
Η συμβολή του Γιοβάν Τσαούς στη δημιουργία και εξέλιξη του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού είναι πολύ μεγάλη διότι άνοιξε νέους δρόμους, μετέδωσε τις γνώσεις του και επηρέασε τους υπόλοιπους μουσικούς, συνθέτες και δημιουργούς της εποχής του. Οι ηχογραφήσεις του Γιοβάν Τσαούς έγιναν την περίοδο 1935 -1937. Ο Τσαούς φέρεται να έχει ηχογραφήσει μόνο 12 δικά του τραγούδια με τις φωνές του Αντώνη Καλυβόπουλου και του Στελλάκη Περπινιάδη. Ανάμεσα σε αυτά γνωστότερο είναι ίσως το «Πέντε μάγκες του Περαία», τραγούδι με πρωτόγνωρα για το ρεμπέτικο σουίνγκ στοιχεία. Λέγεται ότι τους στίχους κάποιων τραγουδιών του δεν τους έγραφε ο ίδιος, αλλά η γυναίκα του Αικατερίνη Χαρμουτζή. Όπως πολλοί συνθέτες της εποχής (Βαγγέλης Παπάζογλου, Ανέστος Δελλιάς, Γιώργος Μπάτης και άλλοι) σταμάτησε να ηχογραφεί το 1937 επειδή αρνείτο να δεχτεί να υποβάλλονται τα έργα του σε λογοκρισία την οποία επέβαλε το καθεστώς του Μεταξά.
Ο Αντώνης Καλυβόπουλος, που τραγουδάει στο κομμάτι ήταν μηχανουργός από τον Πειραιά και ερασιτέχνης τραγουδιστής. Το τραγούδι έτυχε αναρίθμητων σύγχρονων εκτελέσεων και εξακολουθεί να αποτελεί επιτυχία.
Λίγα λόγια για τον συνθέτη θα μας βάλουν στο κλίμα της δημιουργίας του, μια και είναι ελάχιστα γνωστός λόγω της περιορισμένης δισκογραφίας και των πολύ λίγων ηχογραφήσεων τραγουδιών του. Ο Γιοβάν (Ιωάννης) Εϊτζερίδης ήταν μικρασιατικής καταγωγής. Γεννήθηκε στην Κασταμονή του Ικονίου της Μικράς Ασίας στα 1893. Υπηρέτησε στον Οθωμανικό στρατό ως «τσαούς» (çavuş = λοχίας) από το οποίο και έμεινε το προσωνύμιο. Στην Τουρκία ήταν γνωστός μουσικός και λέγεται ότι έπαιξε ακόμα και στην αυλή του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ Β’.
Με την ανταλλαγή πληθυσμών, ο Τσαούς ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στον Πειραιά, όπου εργάστηκε ως ράφτης. Δεν ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη μουσική. Έπαιζε και έγραφε για το κέφι του και δεν τραγουδούσε επαγγελματικά. Πέθανε το 1942 όταν μαζί με τη σύζυγό του Αικατερίνη Χαρμουτζή (που φέρεται σαν στιχουργός του τραγουδιού), κατανάλωσαν ακατάλληλα τρόφιμα και έπαθαν τροφική δηλητηρίαση, λόγω της πείνας στη γερμανική κατοχή. Ο Γιοβάν Τσαούς ήταν εξαιρετικά ταλαντούχος, ήξερε όλους τους δρόμους (μακάμια). Μόνο αυτοί που παίζουν κανονάκι τους ξέρουν καλά, γι' αυτό και ο Τσαούς είχε στο μπουζούκι του ταστιέρα από κανονάκι. Όποιος έπιασε αυτό το μπουζούκι για να παίξει, το παράτησε αμέσως. Κανείς δεν μπορούσε να παίξει. Μια φορά το πήρε στα χέρια του ο Μάρκος Βαμβακάρης, αλλά γρήγορα το παράτησε. Αλλά τι να παίξει ο Μάρκος από το μπουζούκι του Γιοβάν Τσαούς, που ήταν αλλόκοτο.Η συμβολή του Γιοβάν Τσαούς στη δημιουργία και εξέλιξη του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού είναι πολύ μεγάλη διότι άνοιξε νέους δρόμους, μετέδωσε τις γνώσεις του και επηρέασε τους υπόλοιπους μουσικούς, συνθέτες και δημιουργούς της εποχής του. Οι ηχογραφήσεις του Γιοβάν Τσαούς έγιναν την περίοδο 1935 -1937. Ο Τσαούς φέρεται να έχει ηχογραφήσει μόνο 12 δικά του τραγούδια με τις φωνές του Αντώνη Καλυβόπουλου και του Στελλάκη Περπινιάδη. Ανάμεσα σε αυτά γνωστότερο είναι ίσως το «Πέντε μάγκες του Περαία», τραγούδι με πρωτόγνωρα για το ρεμπέτικο σουίνγκ στοιχεία. Λέγεται ότι τους στίχους κάποιων τραγουδιών του δεν τους έγραφε ο ίδιος, αλλά η γυναίκα του Αικατερίνη Χαρμουτζή. Όπως πολλοί συνθέτες της εποχής (Βαγγέλης Παπάζογλου, Ανέστος Δελλιάς, Γιώργος Μπάτης και άλλοι) σταμάτησε να ηχογραφεί το 1937 επειδή αρνείτο να δεχτεί να υποβάλλονται τα έργα του σε λογοκρισία την οποία επέβαλε το καθεστώς του Μεταξά.
Ο Αντώνης Καλυβόπουλος, που τραγουδάει στο κομμάτι ήταν μηχανουργός από τον Πειραιά και ερασιτέχνης τραγουδιστής. Το τραγούδι έτυχε αναρίθμητων σύγχρονων εκτελέσεων και εξακολουθεί να αποτελεί επιτυχία.
Στο αφιέρωμα έχουμε την γνήσια εκτέλεση του 1935.
Δυο λόγια θα πούμε για τους στίχους, που κινδυνεύουν να παραφραστούν από τις άστοχες σύγχρονες εκτελέσεις και να αλλάξουν το νόημα του τραγουδιού.
Πέντε μάγκες του Περαία οι μάγκες είναι του Περαία (δηλώνει κτήση) και όχι στον Περαία
πέρναγαν απ' τον τεκέ
πέρναγαν απ' τον τεκέ
και όχι πέρασαν μια φορά
Ένας είπε απ' την παρέα
Ένας είπε απ' την παρέα
πολλοί τραγουδιστές σήμερα λένε κάποιος και όχι ένας που είναι το σωστό
πα να πιούμε ναργιλέ
πα να πιούμε ναργιλέ
ναργιλές είναι και όχι αργιλές
Μπήκαν μέσα να φουμάρουν
φώναξαν τον τεκετζή
Μπήκαν μέσα να φουμάρουν
φώναξαν τον τεκετζή
φώναξαν «τον» τεκετζή (τον κάλεσαν) και όχι «φώναξαν του τεκετζή» (δηλ. τον μάλωσαν)
Πιάσε ένα ναργιλέ αφράτο
με Περσίας τουμπεκί
Πιάσε ένα ναργιλέ αφράτο
με Περσίας τουμπεκί
Δύο τάλιρα τον δίνεις
τάλιρα είναι το σωστό και όχι τάλαρα και «μάγκικες» χαζομάρες
τρία θα πληρώσουμε
τρία θα πληρώσουμε
τρία θα «πληρώσουμε» λέει ο Καλυβόπουλος και όχι «πλερώσουμε»
Αν η γκλάβα θα γεμίσει
θα σε προτιμήσουμε
Αν η γκλάβα θα γεμίσει
θα σε προτιμήσουμε
Φούμαραν και ήταν τζούρα
φώναξαν τον τεκετζή
Δεν κατάλαβαν μαστούρα
ήταν σκέτο τουμπεκί
φώναξαν τον τεκετζή
Δεν κατάλαβαν μαστούρα
ήταν σκέτο τουμπεκί
Εσύ νόμιζες πως έχεις
Εσύ και όχι ρ’ εσύ όπως ακούγεται σήμερα
τίποτα κορτάκηδες
ούτε πιτσιρίκια έχεις μήτε
και πρεζάκηδες
τίποτα κορτάκηδες
ούτε πιτσιρίκια έχεις μήτε
και πρεζάκηδες
Πάν’ εκεί στο κουνελάκι
δηλαδή εκεί πάνω και όχι πάμε. Β(Κ)ουνελάκι* αυτό, δεν είναι σίγουρο τι ακούγεται
έχω ζούλα ναργιλέ
πάμε μάγκες να τον πιούμε
να μην πάμε στον τεκέ
έχω ζούλα ναργιλέ
πάμε μάγκες να τον πιούμε
να μην πάμε στον τεκέ
Εσύ νόμιζες πως έχεις
τίποτα κορτάκηδες
Ούτε πιτσιρίκια έχεις
μήτε και πρεζάκηδες
τίποτα κορτάκηδες
Ούτε πιτσιρίκια έχεις
μήτε και πρεζάκηδες
Αν θα κλείσουν τους τεκέδες
Πειραιά Κρεμυδαρού
Τότε πια θα κουβαλάω
στη σπηλιά την κουρελού.
Πειραιά Κρεμυδαρού
Τότε πια θα κουβαλάω
στη σπηλιά την κουρελού.
*Κουνελάκι ίσως κάποια τοποθεσία ,μπορεί όμως να είναι βουνελάκι δηλαδή μικρό βουνό ,αυτό το ξέρει η σύζυγος του Γιοβάν Τσαούς που έγραψε τους στίχους. Εικάζεται ότι ακούγεται τουνελάκι δηλαδή μικρή σπηλιά όπου έκρυβαν τους ναργιλέδες αλλά τίποτα δεν μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα.
Σπύρος Γκάλτσας
Σπύρος Γκάλτσας
