Μουσική Xρονομηχανή & Άλλες Ιστορίες

loogoo

Κάθε Tραγούδι Και Μια Ιστορία Pt.21 (Επετειακό Αφιέρωμα 4)

Πληροφοριακά Στοιχεία
Κατηγορία: Μουσική Χρονομηχανή & Άλλες Ιστορίες
Δημοσιεύθηκε : Παρασκευή, 26 Οκτωβρίου 2012 11:48

newoneMpagianteras

Εικοστή πρώτη αναδρομή
Δεκαετία του '80
Τίτλος: "Nαʼναι γλυκό το βόλι" (1980)
Μουσική: Μπαγιαντέρας
Στίχοι: Μπαγιαντέρας
Ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας

   1941, γερμανική κατοχή. Οι Γερμανοί εγκαθιδρύουν την κυβέρνηση Τσολάκογλου και δημιουργούν τα Τάγματα Ασφαλείας, δηλαδή την δική τους αστυνομία, αποτελούμενη από Έλληνες «γερμανοτσολιάδες». Αφόρητη η κατοχή, αφόρητη η σκλαβιά. Τα παλληκάρια και οι νέες που δεν αντέχουν τη γερμανική μπότα ανεβαίνουν στα βουνά δημιουργώντας αντάρτικα τάγματα. Οι ίδιες οι μάνες προτρέπουν τα παιδιά τους να γίνουν αντάρτες και να συνεχίσουν τον πόλεμο από νέο μετερίζι. Μια τέτοια προτροπή μάνας είναι το θέμα του τραγουδιού του Μπαγιαντέρα.

   Ο Δημήτρης Γκόγκος ή Μπαγιαντέρας είναι γεννημένος στον εργατικό Πειραιά, στο Χατζηκυριάκειο, το 1903, από πολυμελέστατη οικογένεια, αλλά ευκατάστατη. Ήταν 22 αδέλφια και αυτός το τελευταίο της παιδί. Ο πατέρας του, ο Γιάννης Γκόγκος, ήταν μόνιμος υπαξιωματικός του Λιμενικού Σώματος. Είχε έφεση στα γράμματα, τελείωσε το τότε τεταρτάξιο Γυμνάσιο και σπούδασε ηλεκτρολόγος. Ποτέ δεν εξάσκησε αυτό το επάγγελμα, λόγω του ατίθασου χαρακτήρα που είχε, τις παράνομες δουλειές του ποδαριού που έκανε με λαθραία και την ενασχόλησή του με τη γυμναστική και την πάλη. Με τη μουσική ασχολήθηκε από πολύ μικρός. Στην αρχή έπαιζε μαντολίνο και κιθάρα μέχρι το 1920 και μετά βιολί και τέλος, από το 1924, άρχισε να μαθαίνει μπουζούκι και μπαγλαμά.
 
   newoneBagianderasΤο 1925 διασκεύασε την ιταλική οπερέτα «Μπαγιαντέρα», του Έριχ Κάλμαν, για λαϊκή ορχήστρα με μπουζούκι και μαντολίνο. Από τότε γίνεται γνωστός με το παρατσούκλι «Μπαγιαντέρας». Συνεπώς, την ίδια εποχή, άρχισε να ασχολείται με τους μπουζουκομπαγλαμάδες, τη σύνθεση και το ρεμπέτικο τραγούδι. Ο Μπαγιαντέρας είχε στενή σχέση με τους πρωτεργάτες του ρεμπέτικου, κυρίως με τον Μάρκο Βαμβακάρη, τον Στράτο Παγιουμτζή και τον Γιώργο Μπάτη. Δυστυχώς, δύο μήνες μετά την είσοδο των Γερμανών τον Απρίλη του 1941, και ενώ έπαιζε μπουζούκι, πάνω στο πάλκο, έχασε το φως του. Τυφλώθηκε από ένα γρήγορα εξελισσόμενο γλαύκωμα, που είχε εμφανιστεί μόλις πριν από λίγο καιρό. Από τότε, παρέμεινε τυφλός μέχρι το θάνατό του. Ο Μπαγιαντέρας, σκεφτόμενος τα παλληκάρια που σκοτώνονται αγωνιζόμενα τον εχθρό, που θυσιάζουν τη ζωή τους για τη λευτεριά, αποφασίζει να βοηθήσει τον αγώνα με το τραγούδι του. Θέλει να δώσει κουράγιο στους πατριώτες αγωνιστές, να τους ενθαρρύνει και να υμνήσει την ελευθερία που είναι πολυτιμότερη κι απʼ το φως των ματιών του, όπως χαρακτηριστικά έλεγε ο ίδιος. Έτσι, ξαναρχίζει να αγωνίζεται, να παλεύει σε μια άλλη παλαίστρα αυτή τη φορά και από τραγουδιστής του έρωτα και των συνοικισμών του Πειραιά γίνεται τώρα ο τυφλός ραψωδός της Αντίστασης.
 
   Τα αντιστασιακά τραγούδια του Μπαγιαντέρα, έχουν ρεμπέτικο ύφος. Στο τραγούδι «Ναʼναι γλυκό το βόλι», ο στίχος με την αναφορά στον πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ, Άρη Βελουχιώτη, φανερώνει την σημασία που είχε στη συνείδηση των ανθρώπων του λαού, η σπουδαία αυτή μορφή του απελευθερωτικού αγώνα. Μια γενναία Ελληνίδα μάνα, γεμάτη με περίσσιο θάρρος και υψηλά ιδανικά, κατευοδώνει το γιο της, που ξεκινάει για το αντάρτικο, με λόγια αντάξια αρχαίας Σπαρτιάτισσας. Η δεύτερη στροφή, με την αντίφαση που περιέχει, έχει νόημα διαζευκτικό, και παραπέμπει στο σπαρτιάτικο «Ή ταν ή επί τας». Αυτό επειδή οι δύο πρώτοι στίχοι «Τράβα και θέλω νικητής παιδί μου να γυρίσεις» έρχονται σε αντίθεση με τους δύο επόμενους «για τη γλυκιά τη λευτεριά το αίμα σου να χύσεις». Αγραμμοφώνητο τότε. Πρωτοκυκλοφόρησε το 1980 τραγουδισμένο από τους Γιώργο Νταλάρα, Γλυκερία και Δημήτρη Κοντογιάννη. Υπήρχε και τέταρτη στροφή, αλλά ο Μπαγιαντέρας ξέχασε τα λόγια.
 
Σπύρος Γκάλτσας

Φόρεσʼ αντάρτη ταʼ άρματα
ζώσε και το σπαθί σου
και σύρε για τον πόλεμο
κι η λευτεριά μαζί σου.
 
Τράβα και θέλω νικητής
παιδί μου να γυρίσεις,
για τη γλυκιά τη λευτεριά
το αίμα σου να χύσεις.
 
Πολέμησε αντάρτη μου
πως πολεμάνε όλοι
και με τον Άρη αρχηγό
γλυκό ναʼ ναι το βόλι
newonespyroslaiko ioannou 03

Μουσική Χρονομηχανή & Άλλες Ιστορίες