Συνεντεύξεις

Χανς Κόλχαας - Η συνέντευξη

Πληροφοριακά Στοιχεία
Κατηγορία: Συνεντεύξεις
Δημοσιεύθηκε : Πέμπτη, 03 Ιανουαρίου 2019 02:48
 
Από μια ερώτηση ξεκίνησε όλο αυτό. Σε συνέντευξη με το Νίκο Νίκα, για τις άλλες δραστηριότητές του, ήλθε στο προσκήνιο η ανάμιξή του στο «Χάνς Κόλχαας». Η φοβερή, τρομερή, σοκαριστικά επίκαιρη και άκρως συγκινησιακή ιστορία αποδίδεται από ένα θίασο νέων ηθοποιών σε έναν εκπληκτικό χώρο, τον Art 63, που ανήκει μάλιστα στον άνθρωπο που μετέφρασε για πρώτη φορά στα ελληνικά τούτο το κείμενο. Το Γιώργο Θεοδωσιάδη. Πήγαμε στο θέατρο, παρακολουθήσαμε την παράσταση και σας μεταφέραμε όλα εκείνα τα θαυμαστά που είδαμε και συζητήσαμε με τους ανθρώπους που έκαναν αυτό το υπέροχο κείμενο μια εξίσου υπέροχη πραγματικότητα. Ήταν όλα τα παιδιά εκεί, μαζί με την αγαπημένη τους δασκάλα και κορυφαία θεατρική σκηνοθέτιδα, τη Λίλλυ Μελεμέ. Η κυρία Μελεμέ ξεκίνησε να μιλά για το πώς πήρε σάρκα και οστά αυτή η προσπάθεια και στη συνέχεια η σκυτάλη πέρασε από χέρι σε χέρι στα παιδιά που δίνουν, κάθε φορά που παίζουν, τον καλύτερο εαυτό τους. Ο Νικήτας Δάνος ήταν εκεί να απαθανατίσει αυτά τα παιδιά που είναι δεδομένο ότι θα θαυμάσετε στη σκηνή. Στο «Χανς Κόλχαας» και στη συνέχεια. Πολλά ευχαριστώ στη Μαρία Μυστακίδου, η οποία φρόντισε να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη.
 
kolhaas33
 
Πώς ξεκίνησε όλο αυτό; Ήλθε στα χέρια κάποιου συγκεκριμένου ανθρώπου το κείμενο και είπε «Πάμε να το κάνουμε παράσταση»;
Λίλλυ Μελεμέ: Ε… να ξεκινήσω εγώ μάλλον… (πολλά γέλια) Όλα ξεκίνησαν από μια «περίεργη» ιδέα που είχε ο Κώστας Κοντογιάννης, που είναι διευθυντής στη σχολή εδώ, στο θέατρο της Σχολής Θεοδοσιάδη. Είχε μία τρελή σκέψη για τα δεδομένα της εποχής, να δημιουργήσει εδώ ένα θεατρικό χώρο και να δώσει την ευκαιρία σε νέους ανθρώπους, ανθρώπους που έχουν αποφοιτήσει μόλις δύο χρόνια πριν από τη σχολή, να κάνουν μία παράσταση εδώ, με όλη την υποστήριξη που μπορεί να παρέχει μία παραγωγή. Είχα την τιμή να απευθυνθεί πρώτα σε μένα. Διδάσκω στη σχολή και τα παιδιά εδώ υπήρξαν μαθητές μου. Μου ζήτησε λοιπόν να συμμετάσχω σε αυτή την προσπάθεια. Μου πρότεινε το κείμενο του «Χανς Κόλχαας» γιατί είναι μία πολύ ωραία ιστορία, είναι το κείμενο που ανέβασε ο Γιώργος Θεοδοσιάδης μετά τη μεταπολίτευση στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, μία παράσταση ιστορική και ήθελε να κάνουμε κάτι ομαδικό. Είναι μία πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία, βασισμένη στη νουβέλα του Kleist. Έχει πολλές αναφορές στο σήμερα, έχει κοινωνικό χαρακτήρα και κυρίως την αίσθηση του ομαδικού σκηνικού παιχνιδιού. Θεωρήσαμε ότι είναι το κατάλληλο υλικό για να κάνουμε την πρώτη επίσημη ηρωική «έξοδο» με τα παιδιά εδώ, τους ταλαντούχους και υπέροχους νεαρούς ηθοποιούς.

Το γεγονός ότι είναι μία παράσταση που έχει πάνω στη σκηνή παρά πολύ κόσμο, που σημαίνει ότι πολλές φορές οι ατάκες μπορεί να είναι σε ρυθμό πυροβολισμού… Πόσο σας προβλημάτισε αυτό κατά τη διάρκεια των προβών;
Λόγω του ότι είμαστε πολλοί και χρειάστηκε να μοιραστούμε ένα αφηγηματικό μέρος, ήταν δύσκολο… Πρέπει να έχει μια συνέχεια το κείμενο ώστε να γίνεται κατανοητό. Από την άλλη νομίζω ότι βοήθησε που ο χώρος είναι κυκλικός και ο καθένας μπορεί να απευθύνεται κάπου αλλού. Μέσα από το χαρακτήρα του, μέσα από το ρόλο που υπηρετεί. Και μπορώ να πω ότι υπάρχει μία συνέχεια μεταξύ μας, η οποία μας τροφοδοτεί με ενέργεια. Κάθε φορά που έχουμε ένα αφηγηματικό μέρος, νιώθουμε ότι έχουμε πάει ένα βήμα παραπέρα την παράσταση κι ότι έχουμε ανεβάσει κάπως το επίπεδο ενέργειας.
 
kolhaas26

Η συνέχεια αυτή πηγάζει από τη χημεία που έχετε μεταξύ σας άνθρωποι και σαν ηθοποιοί πάνω στη σκηνή;
Σίγουρα. Πολλές πρόβες, πολλές σκηνές… αυτοσχεδιασμοί… Έχουμε αναπτύξει μία χημεία μεταξύ μας, η οποία φαίνεται. Όσοι έχουν έλθει να δουν την παράσταση, το έχουν πει.

Υπήρξε κάτι, στο οποίο δώσατε ιδιαίτερη προσοχή στις πρόβες;
Αυτό! Αυτό ήταν και το αρχικό μας «Ωχ, πώς θα το φέρουμε όλο αυτό»; Με την έννοια να φαίνεται ωραίο. Αυτή η δυσκολία μας θέλαμε να γίνει ένα ωραίο αποτέλεσμα… Είχαμε την τύχη να έχουμε εδώ, μαζί μας, την κυρία Μελεμέ, η οποία ένωσε όλο αυτό το πράγμα, είχαμε κοντά μας το δάσκαλό μας, το Νίκο Νίκα, με τον οποίο παίζουμε μαζί και γνωριζόμαστε και μεταξύ μας, πράγμα πολύ σημαντικό. Είχαμε το αφηγηματικό μέρος, που έπρεπε να το φέρουμε μέσα στην παράσταση και εδώ ήταν και το μεγάλο στοίχημα για μας. Να μπορούμε σε δευτερόλεπτα να «μπαινοβγαίνουμε» από καταστάσεις. Φορά με τη φορά βλέπουμε ότι αυτό γίνεται ακόμα πιο ζωντανό, ακόμα πιο ενεργητικό. Χθες, που ήλθαν και μας είδαν, άκουσα από πολλούς να λένε ότι ήθελαν και άλλη αφήγηση! (γέλια) Και είναι πολύ όμορφο αυτό να συμβαίνει. Είναι παράσταση, είναι ζωντανός οργανισμός, συνεχώς εξελίσσεται.
 
kolhaas27

Μια και είναι ζωντανός οργανισμός… κάθε φορά που παίζετε, προσθέτετε πράγματα, αλλάζετε πράγματα…
Γενικά δεν προσπαθούμε να αλλάξουμε κάτι. Ουσιαστικά προσπαθούμε να το πάμε όλο αυτό ένα βήμα παρακάτω. Κάθε φορά ανακαλύπτουμε και κάτι καινούργιο.

Κάτι καινούργιο όσον αφορά τη δομή, τη ροή… τους εαυτούς σας και τις ερμηνείες σας εν γένει;
Και το έργο και τη ροή και το πώς συμμετέχουμε εμείς σ’ αυτό. Γιατί σίγουρα βρίσκουμε πράγματα από εμάς σε αυτό το έργο…

Το γεγονός ότι αυτό το κείμενο παραμένει τόσο επίκαιρο, είναι σοκαριστικό;
Παρά πολύ. Είναι τρομακτικά επίκαιρο! Κάτι το οποίο βλέπουμε ότι έγινε το δέκατο έκτο αιώνα, για κάποιο λόγο ο Kleist, το δέκατο ένατο αιώνα, το ξαναφέρνει στο φως… Μετά ο Saunders τον εικοστό αιώνα… Και βλέπουμε ότι και τον εικοστό πρώτο αιώνα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Εγώ προσωπικά φοβάμαι τι θα γίνει αύριο… Έχει μία συνέχεια… Είναι – πώς να το πω… Είναι μια κατρακύλα…
 
kolhaas28

Οι υπόλοιποι τι λέτε; Είναι μια κατρακύλα;
Ναι, είναι. Είμαστε νέοι άνθρωποι, προσπαθούμε σε καιρούς που δεν είναι και οι καλύτεροι… και το κλίμα που βιώνουμε σ’ αυτή τη χώρα… Προσπαθούμε για μας, για το μέλλον μας και βρίσκουμε συνεχώς εμπόδια… Είχαμε ξεκινήσει τις αναγνώσεις και ήταν τόσα πολλά πράγματα που το παρομοιάζαμε, που στο τέλος ήταν λυπητερό. Τότε ήταν δύο άλογα, τώρα είναι ένα σπίτι…

Μέχρι πότε θα είστε εδώ με το καλό;
Μέχρι τις 24 Φλεβάρη.

Και μετά;
Θα δούμε τι θα προκύψει…
 
kolhaas29
Αυτή η ομάδα εδώ, που έχει τόση χημεία μεταξύ της… Έχετε κουβεντιάσει να κάνετε και κάτι άλλο στο μέλλον; Κάτι τόσο πολυδαίδαλο;
Ας τελειώσουμε πρώτα αυτό… (πολλά γέλια) Γιατί σίγουρα θέλουμε να κάνουμε και κάτι καινούργιο. Έχω την αίσθηση πως αυτή η ιστορία δεν θα τελειώσει εύκολα. Είναι μια ιστορία, η οποία μπορεί να υπάρξει σε κλειστό και ανοικτό χώρο. Ο τρόπος με τον οποίο δοκιμάσαμε να το χειριστούμε, αυτή η κυκλική διάταξη, βάζει τους θεατές στο παιχνίδι, τους κάνει συνένοχους, κλείνει το μάτι λέγοντας «Αυτό συνέβαινε τότε, συνέβη και χθες, μπορεί να συμβεί και αύριο», χωρίς καμία πρόθεση να δώσει απαντήσεις. Έτσι και αλλιώς, το θέατρο γεννά ερωτήματα. Σε βάζει σε μία διαδικασία διαπραγμάτευσης. Και σκέψης. Και στην ιστορία του Κόλχαας υπάρχουν οι θετικοί ήρωες και οι αρνητικοί ήρωες. Και ίσως μπαίνει ο θεατής στη διαδικασία να δώσει δίκιο στους αρνητικούς ήρωες ή να ψέξει τους θετικούς, γιατί τα πράγματα στη ζωή δεν είναι άσπρο ή μαύρο. Η πρόθεση του συγγραφέα δεν ήταν να ηρωοποιήσει και να δώσει εύκολες απαντήσεις στο τι θα έκανε κάποιος στη θέση του Κόλχαας.

Είστε νεότατα παιδιά όλα σας. Με βάση αυτών που ζείτε στο θέατρο, τι είναι αυτό που σας ενθουσιάζει στην τέχνη σας; Τι είναι αυτό που σας απωθεί;
Το θέατρο υπάρχει από αρχαιοτάτων χρόνων. Και δεν έχει πάψει ούτε στιγμή να υπάρχει… Νομίζω ότι είναι τόσο αναγκαίο στον άνθρωπο όσο και η τροφή. Όσο και ο αέρας που αναπνέει. Νομίζω ότι αυτό έχει δείξει ως τώρα, στην πορεία της ανθρωπότητας. Και είναι διδασκαλία! Για όλους μας. Δεν θα πω τη λέξη ψυχοθεραπεία, δεν μου αρέσει. Αλλά έτσι γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος. Αλίμονο σε αυτούς που δεν έχουν παρακολουθήσει ποτέ θέατρο και αλίμονο σε εκείνους που δεν έχουν δοκιμάσει ποτέ να παίξουν θέατρο. Επαγγελματικά, ερασιτεχνικά, δεν έχει σημασία.
 
kolhaas32
Στο τρίτο έτος είχαμε κάνει με την κυρία Μελεμέ τις «Τρεις αδελφές» του Τσέχωφ. Και αυτό που μας είχε τρομάξει πολύ ήταν το πώς αυτός ο άνθρωπος μπόρεσε να δει τόσα χρόνια μετά και να πει πως αν υπάρχει τώρα ένας μορφωμένος άνθρωπος, μετά από τόσα χρόνια θα υπάρχουν πέντε, δέκα, δεκαπέντε και κάποια στιγμή θα φτάσουμε σε ένα επίπεδο. Θεωρώ ότι τουλάχιστον αυτό με αφορά. Γνωρίζοντας κάποιους ανθρώπους στο χώρο και φτιάχνοντας μαζί τους κάτι όμορφο, για τον ένα θεατή που θα έλθει… όχι ένα σε κάθε παράσταση. Έναν για όλες τις παραστάσεις! Αν αυτός ο ένας το πάρει αυτό, το νιώσει μέσα του και μπορέσει να το συνεχίσει… ε, ίσως – και μπορεί να είναι ρομαντικό αυτό που θα πω – σε αρκετά χρόνια από τώρα να υπάρχει μια πιο όμορφη αντίληψη για τον κόσμο.

Εγώ θα μιλήσω για το πρακτικό κομμάτι. Για το πριν το αποτέλεσμα. Είναι πολύ ωραίο να βλέπεις διάφορα όντα να ενώνονται, να ενώνουν τις χημείες τους και μαζί με το σκηνοθέτη, τους κινησιολόγους, τους μουσικούς και να κατασκευάζουν κάτι που σαν αποτέλεσμα μπορεί να φαίνεται εύκολο, να φαίνεται ωραίο… Πολλοί από τους θεατές δεν έχουν την ευκαιρία να δουν πώς έγινε όλο αυτό. Εμείς οι ηθοποιοί μπορούμε και είναι πολύ ωραίο αυτό. Στην πρεμιέρα «μπήκαμε» και είδαμε πως έγινε όλο αυτό. Διδάσκεται ο κάθε ηθοποιός ξεχωριστά για το ρόλο του…

O θίασος του «Χανς Κόλχαας» (στον ομώνυμο ρόλο ο Νίκος Νίκας): Σάλλη Αλ Ταπάς, Παμπίνα Γεωργίου, Ηλέκτρα Θεολόγη, Γιώργος Καρακυριάκος, Τόνια Μαράκη, Χρήστος Ματσιαρόκος, Γιώργος Ξούλος, Δέσποινα Πέττα, Παναγιώτης Ράιος, James Rodi, Nίκη Σκιαδαρέση

Κώστας Κούλης
Φωτογραφίες: Νικήτας Δάνος

Συνεντεύξεις