Συνέντευξη με το Νίκο Νίκα
- Λεπτομέρειες
- Κατηγορία: Συνεντεύξεις
- Δημοσιεύθηκε : Σάββατο, 15 Δεκεμβρίου 2018 14:03
Αγγέλων Βήμα, παράσταση “De Profundis”. Ο Νίκος Νίκας ξεκινάει το μονόλογο, υπό τη σκηνοθεσία της Αθανασίας Καραγιαννοπούλου. Για όση ώρα κρατά αυτός ο μονόλογος, δεν ακούγονται ούτε οι ανάσες μας. Ο Νίκας μας έχει καθηλώσει. Ο τρόπος του, η μαγεία που εκπέμπει, η λάμψη που αποπνέει. Η χροιά της φωνής του, που είναι πραγματικά μοναδική, πρώτη μεταξύ ίσων, σε συνάρτηση με το τάλαντο και την απόδοσή του. Συναντήσαμε το σπουδαίο ηθοποιό στο φουαγιέ του υπέροχου αυτού χώρου και μιλήσαμε για την παράσταση, για την άλλη παράσταση (ναι, ναι, σας το έχουμε κι αυτό) και το πώς ένας ηθοποιός μπορεί να καταλάβει μόνος του μία σκηνή και ένα κοινό. Αυτό το τελευταίο το προσθέτουμε εμείς, που δεν έχουμε ακόμα συνέλθει από το σοκ. Πολλές ευχαριστίες στο Νεκτάριο-Γεώργιο Κωνσταντινίδη, που φρόντισε να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη και φυσικά στο Αγγέλων Βήμα για τη φιλοξενία. Και ένα τελευταίο, προς αποφυγή οποιασδήποτε παρεξήγησης. Ο ενικός στην κουβέντα μας έχει να κάνει μόνο με το γεγονός ότι ο μεγάλος αυτός καλλιτέχνης μας το επέτρεψε.
Κάποια στιγμή πέφτει στα χέρια σου το κείμενο; Το ζαχάρωνες από παλιότερα;
Όχι! Όχι, ούτε καν το είχα φανταστεί. Η ιδέα προέκυψε καθαρά από την Αθανασία Καραγιαννοπούλου. Η αφορμή ήταν μία παράσταση που μου ζητήθηκε να κάνω στο Μουσείο Τυπογραφίας στα Χανιά. Χωρίς να έχει οριστεί θέμα, χωρίς να έχει οριστεί τίποτα. Σε μία συζήτησή μας με την Αθανασία, της είπα για την ανοιχτή πρόσκληση από το Μουσεία Τυπογραφίας, έναν υπέροχο χώρο και μου λέει «Τι θα έλεγες για το ‘De Profundis’”; Εγώ το ήξερα το “De Profundis”, αλλά δεν μου είχε περάσει ποτέ από το μυαλό ότι θα μπορούσε να γίνει αυτό. Κι έτσι (σ.σ. η Αθανασία Καραγιαννοπούλου) άρχισε να το μεταφράζει από την αρχή, άρχισε να το φέρνει σε μέγεθος ευσύνοπτο, για να μπορέσει να γίνει παράσταση, γιατί είναι τεράστιο όλο αυτό το κείμενο, έκανε αυτή την υπέροχη δουλειά, είχε αυτή την υπέροχη ιδέα και το σκηνοθέτησε. Άρα εγώ αισθάνθηκα τυχερός που βρέθηκα εκείνη τη στιγμή με την Αθανασία και προέκυψε το “De Profundis”. Είναι καθαρά δική της έμπνευση και την ευχαριστώ παρά πολύ γι’ αυτό.
Σε ιντριγκάρει ο μονόλογος;
Με φοβίζει ο μονόλογος. Νομίζω… ακούω συναδέλφους που λένε ότι έχουν μία ελευθερία… Το καταλαβαίνω… Εμένα με φοβίζει. Και θα συνεχίζει να με φοβίζει. (γέλια) Γιατί είσαι μόνος σου πάνω στη σκηνή. Κι αυτό είναι λίγο τρομακτικό. Μην γίνει κάτι… Γιατί είναι ζωντανό. Παρόλο που η Καραγιαννοπούλου με έχει διασφαλίσει απ’ όλες τις πλευρές με τη σκηνοθεσία, παρόλα αυτά, εγώ εξακολουθώ να φοβάμαι. Αλλά φοβάμαι το μονόλογο σαν μονόλογο.
Στο μονόλογο αυτό έχεις δύο πρόσωπα. Το ένα είναι του συνηγόρου του Oscar Wilde, το άλλο είναι του ίδιου του δημιουργού. Επειδή ο ηθοποιός κουμπώνει πάνω στο ρόλο του, το «διπλοκούμπωμα» ήταν κάτι φυσιολογικό που βγήκε στην πορεία των προβών; Ήταν κάτι που δεν απασχόλησε καθόλου;
Ήταν κάτι που βγήκε στην πορεία των προβών – πολύ ωραία ερώτηση, τα περιλαμβάνεις όλα – και δεν με απασχόλησε! Προέκυψε μέσα από τις πρόβες. Ήξερε η Αθανασία τι θέλει να κάνει. Και βγήκε αβίαστα. Δεν με απασχόλησε ότι «Σώνει και καλά πρέπει να γίνει αυτό»… Ξέραμε ότι πάει προς τα εκεί και κάποια στιγμή ήλθε – αν ήλθε…
Ο τρόπος που ξεκίνησες να δουλεύεις το κείμενο… Διαβάζεις, είσαι στον καθρέφτη ή δεν είσαι, μιλάς, δοκιμάζεις, βρίσκεσαι με την Καραγιαννοπούλου και δουλεύετε… Πώς έγινε;
Ο καθρέφτης είναι απαγορευτικός, γιατί στον καθρέφτη θέλουμε να έχουμε μία ωραία, εντός και εκτός εισαγωγικών, εικόνα του εαυτού μας… Στο θέατρο είναι αλλιώς. Η ομορφιά στο θέατρο είναι αν κάτι πετύχει. Αν βρεθείς κοντά με το αντικείμενο που ασχολείσαι. Που σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να είσαι ωραιοπαθής… (γελάει) Άρα ο καθρέφτης απαγορεύεται γενικά. Ξεκίνησα να δουλεύω με μία βαθιά μελέτη του κειμένου και μάλιστα η Αθανασία μου το παρέδιδε κομμάτι κομμάτι, όπως το μετέφραζε δηλαδή κι εγώ σιγά σιγά τα μελετούσα, «κολυμπούσα», τα ρουφούσα και μετά βρισκόμαστε και αρχίσαμε τις πρόβες. Ήταν πολύ σταδιακή η μελέτη. Η οποία μελέτη δεν έχει σταματήσει μέχρι τώρα. Το μελετώ το κείμενο διαρκώς. Το αισθάνομαι πολύ πιο ώριμο, τώρα που το επαναλαμβάνουμε, από την πρώτη φορά που το κάναμε.
Πιο οικείο ίσως;
Πιο οικείο, ναι. Αν μπορεί ποτέ ένα τέτοιο κείμενο να γίνει οικείο. Εννοώ ότι είναι τόσο πυκνό, ότι είναι τόσο συμπαγές, ότι είναι τόσο ποιητικό, που… Ναι, μπορείς κάποιος – σε εισαγωγικά – να το οικειοποιηθεί, αλλά το πνεύμα το Wilde είναι πάντα το πνεύμα του Wilde.
Υπήρξε κάποιο σημείο κατά τη διάρκεια των προβών, που να σε προβλημάτισε, όσον αφορά την απόδοση του κειμένου;
Εεε… όλα! (γέλια) Θέλω να πω ότι είναι ένα τέτοιο κείμενο που δεν ξέρεις από πού να αρχίσεις και πώς να προχωρήσεις… Αλλά το καλό με μας τους ηθοποιούς είναι ότι δεν είμαστε μόνοι μας σε αυτή τη διαδικασία. Έχουμε οδηγούς μας τους σκηνοθέτες. Έτσι λοιπόν, αυτό ήταν καθαρά δουλειά της Αθανασίας και έτσι ήμουν ήσυχος. Δυσκολεύτηκα αρκετές φορές, κατά τη διάρκεια των προβών, όπως συμβαίνει, να φτάσω στα σημεία που έπρεπε να φτάσω, αλλά δεν πήγα ποτέ στα σκοτεινά, δεν πήγα ποτέ ψάχνοντας, γιατί η Αθανασία είχε συγκεκριμένη διαδρομή στο μυαλό της και μου την παρουσίαζε κομμάτι κομμάτι. Έτσι δεν αισθάνθηκα ποτέ ανασφαλής.
Ο χαρακτήρας που υποδύεσαι βασικά, ο Oscar Wilde… Στη δική σου τη σκέψη, τη θεώρηση, στον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι το κείμενο… Είναι θυμωμένος; Σε απόγνωση; Απελπισμένος;
Νομίζω ότι είναι μετά την απόγνωση. Μετά το θυμό. Μετά την απελπισία. Είναι μετά… Φυσικά, έχει σημεία που ξεσπάει. Που θυμάται πράγματα και καθώς τα αναφέρει, του έρχονται μπροστά του. Αλλά νομίζω ότι είναι μετά. Ο Oscar Wilde, στο σημείο που γράφει το “De Profundis”, έχει ολοκληρωθεί σαν πνεύμα. Αν δεν του τύχαινε αυτό, ίσως έμενε μισός… Αυτό που με συγκινεί στην ιστορία είναι ότι ο ίδιος μέσα από το “De Profundis” εύχεται, όταν αποφυλακιστεί, να γράψει ένα σπουδαίο έργο, για να αποδείξει σε όλους ότι το πνεύμα του υπάρχει και ότι, παρόλο που καταποντίστηκε η ζωή του, εκείνος επανέρχεται. Και αυτό που με συγκινεί είναι ότι την ώρα που το εύχεται αυτό, είναι η ώρα που το γράφει! Το “De Profundis” είναι τεράστιο έργο. Για μένα είναι η διαθήκη του Wilde στον κόσμο των κατοπινών γενεών. Άλλωστε, ουσιαστικά, είναι το τελευταίο του μεγάλο έργο. Το τελευταίο τελευταίο είναι η «Η μπαλάντα της φυλακής του Ρέντινγκ», το οποίο είναι ποίημα. Αλλά το τελευταίο του μεγάλο έργο είναι το “De Profundis”. Σαν κύκνειο άσμα…
Μέχρι πότε θα είσαι εδώ με το καλό;
Νομίζω μέχρι τέλη Γενάρη…
Κάνεις κάτι παράλληλα;
Κάνω το «Χανς Κόλχαας» του James Saunders, σε ένα καινούργιο χώρο, στο Art63. Άλλη μια υπέροχη ιστορία. Είναι ένα έργο βασισμένο στη νουβέλα του von Kleist “Michael Kohlhaas”. Είναι μία ιστορία του δεκάτου έκτου αιώνα, αλλά και του εικοστού πρώτου. Πολύ όμως. Σε σκηνοθεσία της Λίλλυς Μελεμέ.
Ποιο είναι αυτό το στοιχείο που έχεις ξεχωρίσει και σε ενθουσιάζει στην τέχνη σου;
Δεν πιστεύω ότι ο χώρος του θεάτρου διαφέρει από οποιοδήποτε άλλο χώρο επαγγελματιών… Πολλές φορές δαιμονοποιούμε τους ηθοποιούς για πολλά πράγματα, ενώ αν πάμε σε άλλες «κάστες» επαγγελματικές, θα δούμε ότι συμβαίνουν τα ίδια. Απλώς, ίσως στο χώρο των ηθοποιών προβάλλονται κάπως περισσότερο και θεωρούμε ότι συμβαίνει μόνο εκεί. Ένα παράδειγμα… το θυμάμαι από παιδάκι… Μου έλεγαν «Α, οι ηθοποιοί χωρίζουν»! (γέλια) Όλοι οι άνθρωποι χωρίζουν, απλώς τα διαζύγια των ηθοποιών προβάλλονται περισσότερο. Δεν νομίζω ότι έχει κάτι «χειρότερο» ο χώρος των ηθοποιών, υπάρχουν υπέροχοι άνθρωποι και – για να το πάρουμε κι αλλιώς – όταν κάνεις «παρέα» με τέτοια σπουδαία πνεύματα, όπως είναι ο Γουάλιντ, ο Τσέχωφ, οι μεγάλοι τραγικοί… Ε, όλο και κάτι θα πάρεις από αυτό. Εμένα μου αρέσει η διαδικασία να ταξιδεύεις ανθρώπους με μια ιστορία… Να γίνεσαι μέρος μιας ιστορίας που ζωντανεύει μπροστά στα μάτια των θεατών. Κι επειδή οι θεατές ξέρουν ότι δεν υπάρχει θάλασσα, αν τους τα πεις καλά, θα τη δουν τη θάλασσα! Άλλωστε, γι’ αυτό έρχονται στο θέατρο ακόμα. Αυτό μ’ αρέσει. Να τους αφηγηθώ μία ιστορία, που θα τους λυτρώσει, θα τους συγκινήσει, θα τους χαλαρώσει, θα τους προβληματίσει… Θα τους κάνει, όπως λέει και η φίλη μου η Κάτια Γέρου, ίσως για πέντε δευτερόλεπτα καλύτερους ανθρώπους.
Κώστας Κούλης
Φωτογραφίες: Νικήτας Δάνος
Όχι! Όχι, ούτε καν το είχα φανταστεί. Η ιδέα προέκυψε καθαρά από την Αθανασία Καραγιαννοπούλου. Η αφορμή ήταν μία παράσταση που μου ζητήθηκε να κάνω στο Μουσείο Τυπογραφίας στα Χανιά. Χωρίς να έχει οριστεί θέμα, χωρίς να έχει οριστεί τίποτα. Σε μία συζήτησή μας με την Αθανασία, της είπα για την ανοιχτή πρόσκληση από το Μουσεία Τυπογραφίας, έναν υπέροχο χώρο και μου λέει «Τι θα έλεγες για το ‘De Profundis’”; Εγώ το ήξερα το “De Profundis”, αλλά δεν μου είχε περάσει ποτέ από το μυαλό ότι θα μπορούσε να γίνει αυτό. Κι έτσι (σ.σ. η Αθανασία Καραγιαννοπούλου) άρχισε να το μεταφράζει από την αρχή, άρχισε να το φέρνει σε μέγεθος ευσύνοπτο, για να μπορέσει να γίνει παράσταση, γιατί είναι τεράστιο όλο αυτό το κείμενο, έκανε αυτή την υπέροχη δουλειά, είχε αυτή την υπέροχη ιδέα και το σκηνοθέτησε. Άρα εγώ αισθάνθηκα τυχερός που βρέθηκα εκείνη τη στιγμή με την Αθανασία και προέκυψε το “De Profundis”. Είναι καθαρά δική της έμπνευση και την ευχαριστώ παρά πολύ γι’ αυτό.
Σε ιντριγκάρει ο μονόλογος;
Με φοβίζει ο μονόλογος. Νομίζω… ακούω συναδέλφους που λένε ότι έχουν μία ελευθερία… Το καταλαβαίνω… Εμένα με φοβίζει. Και θα συνεχίζει να με φοβίζει. (γέλια) Γιατί είσαι μόνος σου πάνω στη σκηνή. Κι αυτό είναι λίγο τρομακτικό. Μην γίνει κάτι… Γιατί είναι ζωντανό. Παρόλο που η Καραγιαννοπούλου με έχει διασφαλίσει απ’ όλες τις πλευρές με τη σκηνοθεσία, παρόλα αυτά, εγώ εξακολουθώ να φοβάμαι. Αλλά φοβάμαι το μονόλογο σαν μονόλογο.
Στο μονόλογο αυτό έχεις δύο πρόσωπα. Το ένα είναι του συνηγόρου του Oscar Wilde, το άλλο είναι του ίδιου του δημιουργού. Επειδή ο ηθοποιός κουμπώνει πάνω στο ρόλο του, το «διπλοκούμπωμα» ήταν κάτι φυσιολογικό που βγήκε στην πορεία των προβών; Ήταν κάτι που δεν απασχόλησε καθόλου;
Ήταν κάτι που βγήκε στην πορεία των προβών – πολύ ωραία ερώτηση, τα περιλαμβάνεις όλα – και δεν με απασχόλησε! Προέκυψε μέσα από τις πρόβες. Ήξερε η Αθανασία τι θέλει να κάνει. Και βγήκε αβίαστα. Δεν με απασχόλησε ότι «Σώνει και καλά πρέπει να γίνει αυτό»… Ξέραμε ότι πάει προς τα εκεί και κάποια στιγμή ήλθε – αν ήλθε…
Ο τρόπος που ξεκίνησες να δουλεύεις το κείμενο… Διαβάζεις, είσαι στον καθρέφτη ή δεν είσαι, μιλάς, δοκιμάζεις, βρίσκεσαι με την Καραγιαννοπούλου και δουλεύετε… Πώς έγινε;
Ο καθρέφτης είναι απαγορευτικός, γιατί στον καθρέφτη θέλουμε να έχουμε μία ωραία, εντός και εκτός εισαγωγικών, εικόνα του εαυτού μας… Στο θέατρο είναι αλλιώς. Η ομορφιά στο θέατρο είναι αν κάτι πετύχει. Αν βρεθείς κοντά με το αντικείμενο που ασχολείσαι. Που σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να είσαι ωραιοπαθής… (γελάει) Άρα ο καθρέφτης απαγορεύεται γενικά. Ξεκίνησα να δουλεύω με μία βαθιά μελέτη του κειμένου και μάλιστα η Αθανασία μου το παρέδιδε κομμάτι κομμάτι, όπως το μετέφραζε δηλαδή κι εγώ σιγά σιγά τα μελετούσα, «κολυμπούσα», τα ρουφούσα και μετά βρισκόμαστε και αρχίσαμε τις πρόβες. Ήταν πολύ σταδιακή η μελέτη. Η οποία μελέτη δεν έχει σταματήσει μέχρι τώρα. Το μελετώ το κείμενο διαρκώς. Το αισθάνομαι πολύ πιο ώριμο, τώρα που το επαναλαμβάνουμε, από την πρώτη φορά που το κάναμε.
Πιο οικείο ίσως;
Πιο οικείο, ναι. Αν μπορεί ποτέ ένα τέτοιο κείμενο να γίνει οικείο. Εννοώ ότι είναι τόσο πυκνό, ότι είναι τόσο συμπαγές, ότι είναι τόσο ποιητικό, που… Ναι, μπορείς κάποιος – σε εισαγωγικά – να το οικειοποιηθεί, αλλά το πνεύμα το Wilde είναι πάντα το πνεύμα του Wilde.
Υπήρξε κάποιο σημείο κατά τη διάρκεια των προβών, που να σε προβλημάτισε, όσον αφορά την απόδοση του κειμένου;
Εεε… όλα! (γέλια) Θέλω να πω ότι είναι ένα τέτοιο κείμενο που δεν ξέρεις από πού να αρχίσεις και πώς να προχωρήσεις… Αλλά το καλό με μας τους ηθοποιούς είναι ότι δεν είμαστε μόνοι μας σε αυτή τη διαδικασία. Έχουμε οδηγούς μας τους σκηνοθέτες. Έτσι λοιπόν, αυτό ήταν καθαρά δουλειά της Αθανασίας και έτσι ήμουν ήσυχος. Δυσκολεύτηκα αρκετές φορές, κατά τη διάρκεια των προβών, όπως συμβαίνει, να φτάσω στα σημεία που έπρεπε να φτάσω, αλλά δεν πήγα ποτέ στα σκοτεινά, δεν πήγα ποτέ ψάχνοντας, γιατί η Αθανασία είχε συγκεκριμένη διαδρομή στο μυαλό της και μου την παρουσίαζε κομμάτι κομμάτι. Έτσι δεν αισθάνθηκα ποτέ ανασφαλής.
Ο χαρακτήρας που υποδύεσαι βασικά, ο Oscar Wilde… Στη δική σου τη σκέψη, τη θεώρηση, στον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι το κείμενο… Είναι θυμωμένος; Σε απόγνωση; Απελπισμένος;
Νομίζω ότι είναι μετά την απόγνωση. Μετά το θυμό. Μετά την απελπισία. Είναι μετά… Φυσικά, έχει σημεία που ξεσπάει. Που θυμάται πράγματα και καθώς τα αναφέρει, του έρχονται μπροστά του. Αλλά νομίζω ότι είναι μετά. Ο Oscar Wilde, στο σημείο που γράφει το “De Profundis”, έχει ολοκληρωθεί σαν πνεύμα. Αν δεν του τύχαινε αυτό, ίσως έμενε μισός… Αυτό που με συγκινεί στην ιστορία είναι ότι ο ίδιος μέσα από το “De Profundis” εύχεται, όταν αποφυλακιστεί, να γράψει ένα σπουδαίο έργο, για να αποδείξει σε όλους ότι το πνεύμα του υπάρχει και ότι, παρόλο που καταποντίστηκε η ζωή του, εκείνος επανέρχεται. Και αυτό που με συγκινεί είναι ότι την ώρα που το εύχεται αυτό, είναι η ώρα που το γράφει! Το “De Profundis” είναι τεράστιο έργο. Για μένα είναι η διαθήκη του Wilde στον κόσμο των κατοπινών γενεών. Άλλωστε, ουσιαστικά, είναι το τελευταίο του μεγάλο έργο. Το τελευταίο τελευταίο είναι η «Η μπαλάντα της φυλακής του Ρέντινγκ», το οποίο είναι ποίημα. Αλλά το τελευταίο του μεγάλο έργο είναι το “De Profundis”. Σαν κύκνειο άσμα…
Μέχρι πότε θα είσαι εδώ με το καλό;
Νομίζω μέχρι τέλη Γενάρη…
Κάνεις κάτι παράλληλα;
Κάνω το «Χανς Κόλχαας» του James Saunders, σε ένα καινούργιο χώρο, στο Art63. Άλλη μια υπέροχη ιστορία. Είναι ένα έργο βασισμένο στη νουβέλα του von Kleist “Michael Kohlhaas”. Είναι μία ιστορία του δεκάτου έκτου αιώνα, αλλά και του εικοστού πρώτου. Πολύ όμως. Σε σκηνοθεσία της Λίλλυς Μελεμέ.
Ποιο είναι αυτό το στοιχείο που έχεις ξεχωρίσει και σε ενθουσιάζει στην τέχνη σου;
Δεν πιστεύω ότι ο χώρος του θεάτρου διαφέρει από οποιοδήποτε άλλο χώρο επαγγελματιών… Πολλές φορές δαιμονοποιούμε τους ηθοποιούς για πολλά πράγματα, ενώ αν πάμε σε άλλες «κάστες» επαγγελματικές, θα δούμε ότι συμβαίνουν τα ίδια. Απλώς, ίσως στο χώρο των ηθοποιών προβάλλονται κάπως περισσότερο και θεωρούμε ότι συμβαίνει μόνο εκεί. Ένα παράδειγμα… το θυμάμαι από παιδάκι… Μου έλεγαν «Α, οι ηθοποιοί χωρίζουν»! (γέλια) Όλοι οι άνθρωποι χωρίζουν, απλώς τα διαζύγια των ηθοποιών προβάλλονται περισσότερο. Δεν νομίζω ότι έχει κάτι «χειρότερο» ο χώρος των ηθοποιών, υπάρχουν υπέροχοι άνθρωποι και – για να το πάρουμε κι αλλιώς – όταν κάνεις «παρέα» με τέτοια σπουδαία πνεύματα, όπως είναι ο Γουάλιντ, ο Τσέχωφ, οι μεγάλοι τραγικοί… Ε, όλο και κάτι θα πάρεις από αυτό. Εμένα μου αρέσει η διαδικασία να ταξιδεύεις ανθρώπους με μια ιστορία… Να γίνεσαι μέρος μιας ιστορίας που ζωντανεύει μπροστά στα μάτια των θεατών. Κι επειδή οι θεατές ξέρουν ότι δεν υπάρχει θάλασσα, αν τους τα πεις καλά, θα τη δουν τη θάλασσα! Άλλωστε, γι’ αυτό έρχονται στο θέατρο ακόμα. Αυτό μ’ αρέσει. Να τους αφηγηθώ μία ιστορία, που θα τους λυτρώσει, θα τους συγκινήσει, θα τους χαλαρώσει, θα τους προβληματίσει… Θα τους κάνει, όπως λέει και η φίλη μου η Κάτια Γέρου, ίσως για πέντε δευτερόλεπτα καλύτερους ανθρώπους.
Κώστας Κούλης
Φωτογραφίες: Νικήτας Δάνος
Joomla Social by OrdaSoft!
