Τέτοιο καιρό πριν ένα χρόνο φιλοξενούσαμε για πρώτη φορά το Γιάννη Μπέζο στο περιοδικό μας και είμαστε ενθουσιασμένοι που δευτέρωσε το καλό. Με αφορμή την παράσταση «Υπάρχει και φιλότιμο», στην οποία πρωταγωνιστεί, ανανεώσαμε το ραντεβού και μιλήσαμε για το έργο, για τις προεκτάσεις του, για τα πολιτικά πράγματα στη χώρα μας. Το είπαμε και στον ίδιο ότι θα μας άρεσε πολύ να το συναντούσαμε ξανά, για μια εντελώς πολιτική κουβέντα, πλην όμως εδώ είμαστε για να σας μεταφέρουμε αυτά που μας είπε ο άνθρωπος που υποδύεται με τεράστια επιτυχία τον Ανδρέα Μαυρογιαλούρο, σε μία παράσταση που γεννά πολύ γέλιο αλλά και πολύ προβληματισμό. Ο ΕΜΑΝΟΝ ήταν εκεί για να απαθανατίσει και ευτυχώς – πέραν του φιλότιμου – υπάρχει και Μαρκέλλα Καζαμία, η οποία φρόντισε να πραγματοποιηθεί η συνέντευξη.
Διαλέξατε το συγκεκριμένο έργο γιατί… Δεν θα σας πω πράγματα από το κεφάλι μου. Επειδή μου το ρωτάνε συνέχεια, η απάντηση είναι γιατί είναι ένα καλό έργο. Είναι πραγματικά ένα καλό έργο.
Είναι καθαρά ένα έργο για τη διαφθορά στην πολιτική. Αυτό είναι το κυρίως θέμα. Εκτός των άλλων… της «μαγειρικής», της πολιτικής, των κομμάτων και τα λοιπά… Είναι αυτό. Υπάρχει ένας κόσμος που ζει με έναν τρόπο και ένας άλλος που ζει στην ανέχεια, στη στέρηση… Και τώρα υπάρχουν αυτά, μην νομίζετε ότι δεν υπάρχουν… Το πολιτικό σύστημα δεν είναι ένα απλό πολιτικό σύστημα. Συμπλέκεται, διαπλέκεται, εφάπτεται ενός τρόπου ζωής. Δεν μπορεί να έχει επαφή με τον κόσμο και την καθημερινότητά του και τα προβλήματά του, γιατί το μεγάλο πρόβλημα στην πολιτική είναι η καθημερινότητα. Τα άλλα όλα, οι μεταρρυθμίσεις, τα οράματα και τα λοιπά είναι… εντάξει… Αυτά είναι για πολύ λίγους ανθρώπους.
Τόσα χρόνια που έχετε βιώσει σαν πολίτης πράγματα και θάματα στην Ελλάδα, έχετε ξεχωρίσει ένα-δυο πολιτικούς, με τους οποίους θα μπορούσαμε κάτι να κάνουμε; Κοιτάξτε… χωρίς συζήτηση… η ιστορία αποδεικνύει – τον ένα τον έζησα – ότι ο ένας ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος και ο άλλος ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Κανείς άλλος. Είχαν όραμα μεγάλο και προσπάθησαν μαζί με το Χαρίλαο Τρικούπη, που ήταν πολύ παλαιότερος φυσικά, να κάνουν κάτι που ακόμα δεν έχει γίνει πράξη εκατό τοις εκατό. Να φύγει η Ελλάδα από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Και από τη Βαλκανική αυτή νοοτροπία, που μας ταλαιπωρεί ακόμα. Αυτοί οι πολιτικοί άνδρες ήταν μεγάλα μυαλά και οραματιστές και είχαν ένα κοινό σημείο. Ήταν και οι δύο Ευρωπαϊστές. Δυτικότροποι… Και όχι λαϊκιστές. Ο λαϊκισμός έκανε μεγάλο κακό στη χώρα μου. Όχι τώρα. Πολλά χρόνια…
Και οι Μαυροκορδάτοι που ήταν κι αυτοί δυτικότροποι και έκαναν τόσο κακό στην Ελλάδα; Ναι… Ήταν Λεβαντίνοι όμως αυτοί. Ήταν Φαναριώτες. Επίσης, τα πράγματα θα πρέπει να τα κρίνουμε στον καιρό τους. Εκείνοι έδρασαν σε μία περίοδο που εδώ δεν υπήρχε τίποτα. Υπήρχε ένα λαός νομαδικός, τσοπαναραίων και κτηνοτρόφων… Δεν υπήρχε τίποτε άλλο. Αυτά θα πρέπει να τα βλέπουμε λοιπόν στον καιρό τους. Ο Παπαδιαμάντης έλεγε ότι η Ελλάδα απέκτησε την ανεξαρτησία της για να αποδείξει ότι είναι αδύνατο να αυτό-κυβερνηθεί. Και βλέπετε ότι ισχύει ακόμα. Δεν μπορεί μόνη της! Αυτή η επιτροπεία που ζούμε τώρα έχει επαναληφθεί τουλάχιστον δέκα φορές.
Να σας ξαναγυρίσω στο έργο. Είχατε σκεφτεί δύο-τρία έργα και είπατε ότι «Θα διαλέξω αυτό» ή από την αρχή είχατε πει «Αυτό είναι»; Όχι. Αυτό έγινε μετά από σκέψη, για να υπάρχει σαν συνέχεια ρεπερτορίου, γιατί δεν μπορείς να κάνεις άλματα περίεργα. Απλώς το περσινό έργο ήταν μία φάρσα (σ.σ. Οι γαμπροί της ευτυχίας), χωρίς ιδιαίτερες αξίες από κάτω, ήταν ένα στοίχημα ρυθμικό και γέλιου, πολύ. Το φετινό έργο έχει άλλες αξίες και άλλες απαιτήσεις γιατί η βασική του δομή είναι δραματική. Το έργο πρώτο-ανέβηκε σαν δράμα και όχι σαν κωμωδία. Μετά μεταποιήθηκε σε κωμωδία, το έκανε ο Σακελάριος για να παίξει ο Κωνσταντάρας. Αλλά η καρδιά, δηλαδή ο πυρήνας του παραμένει δραματικός. Και το βλέπουμε στην τρίτη πράξη αυτό κυρίως. Που παίρνει αποφάσεις και λέει πράγματα με το όνομά τους. Βέβαια προηγείται ένας καταιγισμός γέλιου από τα παθήματα των ηρώων. Είναι αυτό που λέμε, η σχολή του Μολιέρου η μεγάλη, που γελοιοποιούνται οι ήρωες. Ό,τι έχει να κάνει με τα πολιτικά, με την πολιτική συμπεριφορά, ας την πούμε έτσι, στη χώρα μας, έχει αντίτιμο, παντού στον κόσμο έχει, διότι το αναγνωρίζουν όλοι. Με την καθημερινότητα και τον περίγυρο… Δεν σας κρύβω ότι πολλές φορές γελάμε με τα χάλια μας. Γιατί μην νομίζετε ότι αυτό συμβαίνει επειδή είμαστε άμοιροι για αυτό που βλέπουμε. Όλοι είμαστε μέρος του προβλήματος. Γι’ αυτό γελάμε. Γιατί αναγνωρίζουμε ότι είμαστε όλοι λίγο συνυπεύθυνοι. Και όχι γιατί είμαστε μέσα στο παιχνίδι και τρώμε και πίνουμε τσάμπα, αλλά γιατί ανεχόμαστε και συνηθίζουμε αυτές τις καταστάσεις.
Μήπως αυτή εδώ η παράσταση είναι στην ουσία το δεύτερο μέρος μίας τριλογίας και του χρόνου ή του παραχρόνου θα μας παρουσιάσετε κάτι κοντινό; Δεν αποκλείεται αλλά δεν είναι και υποχρεωτικό.
Το σκέφτεστε όμως, έτσι; Πέρασε από το μυαλό μου, αλλά… Ξέρετε, αυτά τα έργα είναι μιας εποχής, έτσι; Το επόμενο μπορεί να είναι πιο παλιό ή πιο καινούργιο. Αλλά μπορεί να μην είναι και καθόλου.
Καθόλου ελληνικό εννοείτε… Ναι. Δεν έχω κάτι στα σκαριά… Μακάρι να είχα αποφασίσει από τώρα, αλλά δεν έχω. (γελάει)