Συνέντευξη με την Δέσποινα Καλαϊτζίδου
- Λεπτομέρειες
- Κατηγορία: Συνεντεύξεις
- Δημοσιεύθηκε : Πέμπτη, 21 Φεβρουαρίου 2013 03:44
Το 2007 ανεβαίνει το πρώτο θεαρικό έργο της με τίτλο «Το Αριστερό μου Στήθος (και η Δεξιά μου Γάτα)» απο το Bald Theatre. Το 2009 γράφει τους «Καιόμενους», το οποίο τιμάται με το Β’ Κρατικό Βραβείο Συγγραφής Θεατρικού έργου. Το 2012 αναλαμβάνει τη διασκευή για το «Ιστορία Δύο Πόλεων» του C.Dickens, το οποίο παρουσιάζεται την ίδια χρονιά, επίσης από το Bald Theatre. Με αφορμή το έργο της «οι Καιόμενοι» που ανεβαίνει στο θέατρο Τέχνης «Ακτίς Αελίου», η θεατρική συγγραφέας Δέσποινα Καλαϊτζίδου δέχτηκε να μας διαθέσει λίγο απο το χρόνο της για μια συνέντευξη. Ποιοί είναι τελικά αυτοί οι καιόμενοι στις κοινωνίες και ποιά η σύνδεσή τους με τη σημερινή δική μας κοινωνία;
Πως αποφάσισες να ασχοληθείς με τη συγγραφή γενικά και τι ήταν αυτό που σε οδήγησε στη συγγραφή θεατρικών έργων συγκεκριμένα;Είχα αρχίσει να γράφω ποιήματα από το Δημοτικό και μεγαλώνοντας, ως φοιτήτρια αγγλικής φιλολογίας, μπήκα μέσα στο χώρο της λογοτεχνίας και συνέχισα το γράψιμο. Τις πρώτες μου απόπειρες στη θεατρική γραφή τις έκανα σε ηλικία 22 ετών, όπως ανακάλυψα πριν από μερικές μέρες, ξεσκονίζοντας παλιά τετράδια. Καταλυτικό ήταν και το μάθημα Σύγχρονου Θεάτρου που παρακολούθησα με την κ. Έλση Σακελλαρίδου στο πανεπιστήμιο, αλλά και η ευκαιρία που μου έδωσε η κ. Κατερίνα Κίτση ώστε να γράψω και να σκηνοθετήσω δικό μου κείμενο.
Τι σε γοητεύει πιο πολύ στο θέατρο συγκριτικά με άλλα λογοτεχνικά είδη;
Αγαπώ το θέατρο γιατί έχει την αμεσότητα του performance. Μέσω μιας παράστασης έχεις τη δυνατότητα να ενωθείς με το κοινό και τους ηθοποιούς που ενδεχομένως να σε αγαπήσουν ή να σε μισήσουν. Όσο για το είδος του θεάτρου, θα έλεγα πως τείνω περισσότερο προς το Θέατρο του Παραλόγου χρησιμοποιώντας τα μέσα του αποσπασματικού λόγου, των λυρικών μονολόγων και ενός ιδιαίτερου τρόπου συνοχής που γίνεται αντιληπτή κυρίως στο βάθος του κειμένου. Μου αρέσει να παίζω με τη δομή της γλώσσας. Εξάλλου και στη ζωή δεν υπάρχει συγκεκριμένη και «μαθηματική» σειρά των δράσεων. Όλα αυτά τα στοιχεία ταιριάζουν στην πολυπλοκότητα του Ανθρώπου.
Αγαπώ το θέατρο γιατί έχει την αμεσότητα του performance. Μέσω μιας παράστασης έχεις τη δυνατότητα να ενωθείς με το κοινό και τους ηθοποιούς που ενδεχομένως να σε αγαπήσουν ή να σε μισήσουν. Όσο για το είδος του θεάτρου, θα έλεγα πως τείνω περισσότερο προς το Θέατρο του Παραλόγου χρησιμοποιώντας τα μέσα του αποσπασματικού λόγου, των λυρικών μονολόγων και ενός ιδιαίτερου τρόπου συνοχής που γίνεται αντιληπτή κυρίως στο βάθος του κειμένου. Μου αρέσει να παίζω με τη δομή της γλώσσας. Εξάλλου και στη ζωή δεν υπάρχει συγκεκριμένη και «μαθηματική» σειρά των δράσεων. Όλα αυτά τα στοιχεία ταιριάζουν στην πολυπλοκότητα του Ανθρώπου.
Στους “Καιόμενους” παρατηρούμε έντονη μία μορφή παιδικότητας. Θα ήθελα λίγα λόγια γι’ αυτή και τους ρόλους της αφενός στο συγκεκριμένο θεατρικό, αφετέρου στην κοινωνία.
Υπάρχει μία λανθάνουσα παιδικότητα στο κείμενο. Οι χαρακτήρες βγάζουν ένα νάζι που παραπέμπει στην παιδική ηλικία, το οποίο όμως, μεγαλώνοντας μεταβάλλεται και γίνεται ερωτικό κάλεσμα. Όπως και οι περισσότεροι, έτσι κι οι χαρακτήρες του έργου έχουν τα στοιχειά της παιδικής τους ηλικίας.
Υπάρχει μία λανθάνουσα παιδικότητα στο κείμενο. Οι χαρακτήρες βγάζουν ένα νάζι που παραπέμπει στην παιδική ηλικία, το οποίο όμως, μεγαλώνοντας μεταβάλλεται και γίνεται ερωτικό κάλεσμα. Όπως και οι περισσότεροι, έτσι κι οι χαρακτήρες του έργου έχουν τα στοιχειά της παιδικής τους ηλικίας.
Τι είναι αυτό που κάνει τις παιδικότητες να μας στοιχειώνουν;
Πολλές φορές είναι αποτέλεσμα βίας που κάποιοι έχουν βιώσει, όπως και οι χαρακτήρες μου. Και εμείς οι ίδιοι στη καθημερινότητα προσπαθούμε είτε να διαγράψουμε συγκεκριμένες αναμνήσεις, είτε να βιώσουμε την ομορφιά που κάποτε ζήσαμε ως παιδιά. Ένα κυνήγι ταυτόχρονα προς και από την παιδική ηλικία.
Πολλές φορές είναι αποτέλεσμα βίας που κάποιοι έχουν βιώσει, όπως και οι χαρακτήρες μου. Και εμείς οι ίδιοι στη καθημερινότητα προσπαθούμε είτε να διαγράψουμε συγκεκριμένες αναμνήσεις, είτε να βιώσουμε την ομορφιά που κάποτε ζήσαμε ως παιδιά. Ένα κυνήγι ταυτόχρονα προς και από την παιδική ηλικία.
Όσο για τις θρησκευτικές αναφορές στο έργο...Όπως λέει και ένας από τους χαρακτήρες, εκείνοι που κατάφεραν να ορίσουν το δρόμο τους, έχουν καλύτερη κρίση ή έχουν κριθεί καλύτερα; Από ποιόν; Από οποιονδήποτε θεό, δεν έχει σημασία. Είναι όλοι τους στατικοί, κολλημένοι σ' ένα αιώνιο καθαρτήριο όπου θα αποφασιστεί ποιος θα πάει κόλαση και ποιος στον παράδεισο. Και αυτός που θα το αποφασίσει έχει και την εξουσία. Στο έργο υπάρχει ο αόρατος Στρατηγός.
Μπορείς να μας πεις λίγα πράγματα για την αόρατη αυτή εξουσία; Πως ο στρατηγός επηρεάζει τους καιόμενους;
Η μεγαλύτερη εξουσία που μπορεί να έχει κάποιος είναι αυτή που μπορεί να μην έχει δει ποτέ του. Αυτό σε τρομάζει. Οι περισσότεροι αγώνες μας είναι εναντίον του αγνώστου. Από τι υποφέρει σήμερα ο λαός; Τι φοβάται; Όταν αυτό γίνει γνωστό, τότε ο λαός μπορεί να το παλέψει.
Η μεγαλύτερη εξουσία που μπορεί να έχει κάποιος είναι αυτή που μπορεί να μην έχει δει ποτέ του. Αυτό σε τρομάζει. Οι περισσότεροι αγώνες μας είναι εναντίον του αγνώστου. Από τι υποφέρει σήμερα ο λαός; Τι φοβάται; Όταν αυτό γίνει γνωστό, τότε ο λαός μπορεί να το παλέψει.
Είναι λοιπόν ο καιόμενος Άρης ο μόνος που κατάφερε να ξεφύγει απο τους φόβους;
Ο Άρης είχε ξεκάθαρο το στόχο και την αιτία του και έκανε αυτό που πίστευε ως σωστό. Οι άλλοι χαρακτήρες ακόμα «παιδεύονται». Παιδεύονται με δύο έννοιες. Ταλαιπωρούνται και παλιμπαιδίζουν. Ο Άρης είναι νομίζω ο μόνος ενήλικας.
Ο Άρης είχε ξεκάθαρο το στόχο και την αιτία του και έκανε αυτό που πίστευε ως σωστό. Οι άλλοι χαρακτήρες ακόμα «παιδεύονται». Παιδεύονται με δύο έννοιες. Ταλαιπωρούνται και παλιμπαιδίζουν. Ο Άρης είναι νομίζω ο μόνος ενήλικας.
Γνωρίζουμε πως ο καιόμενος Άρης συνδέεται με την αυτοκτονία του Β. Χαρισόπουλου. Πως αποφάσισες να χρησιμοποιήσεις αυτό το στοιχείο στο έργο σου;
Ο Β.Χαρισόπουλος ήταν ένας αγρότης ο οποίος αυτοπυρπολήθηκε στην κεντρική πλατεία της Κατερίνης. Εγώ τότε, παιδί Δημοτικού, έμενα πάνω ακριβώς από την πλατεία και μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση να ακούω πως κάποιος έχει δώσει τέλος στη ζωή του με αυτό τον τρόπο. Μάλιστα για πολύ πολύ καιρό μετά έβλεπες το μαύρο στίγμα που είχε μείνει στην πλατεία. Αυτό το στίγμα δε φεύγει εύκολα.
Ο Β.Χαρισόπουλος ήταν ένας αγρότης ο οποίος αυτοπυρπολήθηκε στην κεντρική πλατεία της Κατερίνης. Εγώ τότε, παιδί Δημοτικού, έμενα πάνω ακριβώς από την πλατεία και μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση να ακούω πως κάποιος έχει δώσει τέλος στη ζωή του με αυτό τον τρόπο. Μάλιστα για πολύ πολύ καιρό μετά έβλεπες το μαύρο στίγμα που είχε μείνει στην πλατεία. Αυτό το στίγμα δε φεύγει εύκολα.
Βλέπουμε έναν απο τους βασικούς χαρακτήρες, τη γριά, να προσπαθεί να γίνει δασκάλα και να φέρει πίσω την μάθηση στο ξεφτισμένο πλέον εκπαιδευτικό σύστημα των καιόμενων. Ποιος λοιπόν θεωρείς οτι είναι ο ρόλος ενός σωστού εκπαιδευτικού, ούσα κι εσύ η ίδια εκπαιδευτικός;
Καταρχάς η περιγραφή των σχολικών χώρων στο έργο μου με αναφορές σε λύομενα και βρύσες που στάζουν είναι πραγματικά βιώματά μου σε ελληνικά σχολεία. Οι χώροι στους οποίους τα παιδάκια κάνουν μάθημα είναι άθλια, είναι φυλακές αθώων ανηλίκων και βγάζουν μια τρομερή μελαγχολία. Συμπεριφερόμαστε λες και τα παιδιά είναι κούκλες που πρέπει να τους γεμίσεις γνώσεις. Το παιδί, όμως, είναι έμψυχο ον, έχει προβλήματα και αναζητήσεις τα οποία πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη. Οι δάσκαλοι παλεύουν να μη ματώσουν τις ψυχές των παιδιών σ' ένα στραβά θεμελιωμένο σύστημα.
Καταρχάς η περιγραφή των σχολικών χώρων στο έργο μου με αναφορές σε λύομενα και βρύσες που στάζουν είναι πραγματικά βιώματά μου σε ελληνικά σχολεία. Οι χώροι στους οποίους τα παιδάκια κάνουν μάθημα είναι άθλια, είναι φυλακές αθώων ανηλίκων και βγάζουν μια τρομερή μελαγχολία. Συμπεριφερόμαστε λες και τα παιδιά είναι κούκλες που πρέπει να τους γεμίσεις γνώσεις. Το παιδί, όμως, είναι έμψυχο ον, έχει προβλήματα και αναζητήσεις τα οποία πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη. Οι δάσκαλοι παλεύουν να μη ματώσουν τις ψυχές των παιδιών σ' ένα στραβά θεμελιωμένο σύστημα.
Πως λειτουργεί ο έρωτας μέσα στο έργο σου;
Υπάρχει έρωτας από την πιο ανώμαλη μέχρι την πιο αγνή μορφή του, όπως είναι και ο πραγματικός έρωτας. Είναι ρευστός και δεν ορίζεται.
Υπάρχει έρωτας από την πιο ανώμαλη μέχρι την πιο αγνή μορφή του, όπως είναι και ο πραγματικός έρωτας. Είναι ρευστός και δεν ορίζεται.
Χώρος διεξαγωγής του έργου η Ελλάδα και μάλιστα κατεστραμμένη. Γιατί;Γιατί αυτά ζούμε. Πιστεύω ότι ζούμε σε μία προεπαναστατική περίοδο. Ο κόσμος βράζει σήμερα. Η βία έχει πολλές εκφράσεις, από σωματική μέχρι ψυχολογική και κοινωνική, πολλές φορές μάλιστα τόσο μασκαρεμένη που δεν μπορούμε να την αναγνωρίσουμε. Ακόμη και κάθε άνθρωπος που απολύεται βιώνει ένα μικρό βιασμό.
Θα ήθελα τέλος να αναφερθώ στο θέμα της συνείδησης σε μία αντικειμενική ή όχι πραγματικότητα. Πως διαμορφώνονται οι έννοιες αυτές και πως ορίζονται οι ασυνείδητοι του έργου και μιας κοινωνίας γενικότερα;
Η συνείδηση έχει να κάνει και με τη συνειδητοποίηση του τι πραγματικά συμβαίνει γύρω μας και το πως ερμηνεύουμε την πραγματικότητα. Η πραγματικότητα υπάρχει κατ' επίφαση, όπως φαίνεται και στους «Καιόμενους’. Την χτίζουμε εμείς, καθώς πολλές μικρές οπτικές εμπλέκονται μεταξύ τους σ' ένα ενιαίο κέντρο. Άλλες φορές η πραγματικότητα επιβάλλεται όπως συμβαίνει σήμερα με τα ΜΜΕ.
Η συνείδηση έχει να κάνει και με τη συνειδητοποίηση του τι πραγματικά συμβαίνει γύρω μας και το πως ερμηνεύουμε την πραγματικότητα. Η πραγματικότητα υπάρχει κατ' επίφαση, όπως φαίνεται και στους «Καιόμενους’. Την χτίζουμε εμείς, καθώς πολλές μικρές οπτικές εμπλέκονται μεταξύ τους σ' ένα ενιαίο κέντρο. Άλλες φορές η πραγματικότητα επιβάλλεται όπως συμβαίνει σήμερα με τα ΜΜΕ.
Κάτι τελευταίο που θα ήθελες να πεις;
Θα ήθελα πάρα πολύ να δω τη Θεσσαλονίκη να ανθεί μέσω του θεάτρου, όπως και όλη την Ελλάδα, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει μέσω της κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής που ασκείται τώρα. Και ο μόνος τρόπος για να αλλάξει είναι μέσω της εξαγνιστικής φωτιάς, όπως θα έλεγαν και κάποιοι χαρακτήρες του έργου.
Θα ήθελα πάρα πολύ να δω τη Θεσσαλονίκη να ανθεί μέσω του θεάτρου, όπως και όλη την Ελλάδα, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει μέσω της κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής που ασκείται τώρα. Και ο μόνος τρόπος για να αλλάξει είναι μέσω της εξαγνιστικής φωτιάς, όπως θα έλεγαν και κάποιοι χαρακτήρες του έργου.
Έλενα Σκρέκα
*Το θεατρικό έργο Καιόμενοι ανεβαίνει κάθε Παρασκευή- Σάββατο και Κυριακή στο θέατρο Τέχνης Ακτίς Αελίου (Χριστοπούλου 12, Θεσσαλονίκη, Τ. 2310229249)
Διαβάστε την ανταπόκριση της παράστασης 'Καιόμενοι' εδώ
Joomla Social by OrdaSoft!
