Συνεντεύξεις

Συνέντευξη με το Δημήτρη Καταλειφό

 
   Ο Δημήτρης Καταλειφός είναι ο ηθοποιός που ΟΛΟΙ οι ηθοποιοί ονειρεύονται μια μέρα να γίνουν. Βλέποντάς τον στη σκηνή, αναρωτιέσαι αν είναι όντως άνθρωπος ή το τέλεια προγραμματισμένο cyborg, το οποίο αναλαμβάνει να παίξει αψεγάδιαστα κάθε ρόλο που του ανατίθεται. Κρατά πολλά χρόνια αυτή η κολόνια, ο θαυμασμός μου για τούτο το θεόρατο θεατράνθρωπο είναι λίγο μικρότερος από το Σύμπαν και κάθε φορά που θαυμάζουμε τη σκηνική του απόδοση, σχεδιάζουμε παράλληλα τη συνέντευξη που θα ακολουθήσει. Τον είδαμε στο «Ο θάνατος του εμποράκου», στον οποίο για τρεις ώρες σχεδόν μας κάνει να λυγίσουμε, μείναμε αποσβολωμένοι για ακόμα μια παράστασή του και μια εβδομάδα μετά καθίσαμε παρέα του, για δεύτερη φορά, απολαμβάνοντας τη γλυκύτητά του και τον καλό του λόγο. Είναι απλά ένας πολιτισμικός τιτάνας και μένουμε υπόχρεοι στην Ελίνα Λαζαρίδου και τα Αθηναϊκά Θέατρα, που φρόντισαν να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη.
 
kataleifos2035
 
Βλέποντας το πρόγραμμα της παράστασης, διαπιστώνω ότι έχετε παίξει τον ίδιο ρόλο το 1988, με το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Βέροιας! Πώς νιώσατε;
Τότε;

Και τώρα! Που μετά από τόσα χρόνια καταπιαστήκατε με το ίδιο έργο...
Τότε ήταν πρόταση του Βασίλη Βαφέα. Ήμουν τριάντα δύο χρονών. Είχα παίξει στην ταινία «Θεόφιλος» του Λάκη Παπαστάθη και εκεί υποδυόμουν ένα χαρακτήρα σε δύο ηλικίες, νέο και γέρο. Και από εκεί ο Βαφέας πίστεψε ότι θα μπορούσα να το βγάλω. Το είχα αγαπήσει πολύ το έργο τότε. Ήταν ένας πολύ ωραίος θίασος. Είχαμε φύγει από την Αθήνα και ζούσαμε στη Βέροια έξι μήνες. Μέναμε όλοι στο ίδιο ξενοδοχείο, κάναμε πρόβες στα δωμάτια, πέρα από το θέατρο. Και τότε μου είχε δώσει χαρά το γεγονός ότι σε ένα βαθμό είχα καταφέρει να είμαι πολύ πειστικός. Βέβαια, τότε φορούσα περούκα με άσπρα μαλλιά... Από τότε και με το πέρασμα των χρόνων, είχα σκεφτεί ότι αυτός ο ρόλος πρέπει οπωσδήποτε να παιχτεί στην «κανονική» του ηλικία. Και τώρα είμαι σε μία φάση, ευρύτερα, που κοιτάζω λίγο προς τα πίσω, κάποια έργα... Είχα την τύχη να παίξω με μερικά πολύ σημαντικά κείμενα. Θα μου άρεσε ξανά η επαφή με έργα και ρόλους που έχω παίξει. Γενικά, νιώθω μία τάση επιστροφής κατά στιγμές. Γιατί δηλαδή ένα έργο να παίζεται μόνο μία φορά; Και έτσι, με αυτό τον τρόπο, που δεν έγινε συνειδητά, ίσως να εγκαινιάζεται μία «περίοδος επιστροφών»...
 
kataleifos2055
Έχετε παίξει το έργο αυτό λοιπόν, από τότε έχετε κάνει χιλιάδες παραστάσεις και η ιδέα ξαναπέφτει στο τραπέζι. Δική σας;
Για την ακρίβεια, θέλαμε πολύ να συνεργαστούμε με το Γιώργο Σκεύα. Κάναμε μάλιστα, σαν γνωριμία, ένα μονόλογο πέρυσι. «Το τέλος», μία νουβέλα του Μπέκετ. Για πολύ λίγες παραστάσεις. Μέσα από αυτό γνωριστήκαμε, έμαθα εγώ εκείνον και εκείνος εμένα. Και βγήκε η ιδέα του «Εμποράκου». Τότε καταλήξαμε σ’ αυτό. Ένα διαχρονικό, εξαιρετικό έργο. Δεν διστάσαμε πολύ να πάμε προς αυτό το κείμενο. Το δέχτηκε και η παραγωγή και έτσι προχωρήσαμε.

Ο Γουίλλυ είναι ένας άνθρωπος γύρω στα εξήντα;
Ο Μίλλερ αναφέρει πως είναι εξήντα τρία...
 
kataleifos2034
Ο ίδιος επιλέγει έναν επίλογο που σηκώνει πολλή κουβέντα. Όταν δουλέψατε ξανά πάνω στο χαρακτήρα, τι είχατε κατά νου;
Καταρχήν, δεν θυμάμαι καθόλου (γελάει) πώς είχαμε δουλέψει τότε. Άρα, δεν μπορώ να το συγκρίνω. Αυτό που διαπίστωσα, μαζί με το Γιώργο Σκεύα, ξαναμελετώντας το έργο, όπως και αναλύσεις... Και του ίδιου του Καζάν, που ήταν ο πρώτος που το ανέβασε στην Αμερική... Ο Γουίλλυ μέσα σ’ αυτό το έργο, από τα πειραγμένα νεύρα πηγαίνει προς τα κλονισμένα νεύρα και σιγά-σιγά βαδίζει προς την τρέλα. Αυτή είναι η διαδρομή. Έχει κλονιστεί το νευρικό του σύστημα... Μου είχε αρέσει πολύ μία φράση του Καζάν, ότι αυτός ο άνθρωπος «τρελαίνεται επί σκηνής». Οπότε όλες αυτές οι διαψεύσεις, που ακολουθούν η μία την άλλη, σε έναν άνθρωπο ήδη πολύ ευάλωτο, ο οποίος ζει πιο πολύ με αυταπάτες, ο οποίος πιο πολύ ονειρεύεται παρά αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα, τον κάνουν να φτάνει στην ύστατη αυταπάτη. Πως πεθαίνοντας, τα λεφτά της ασφάλειας θα επανορθώσουν όλα τα σφάλματά του. Ο γιος του θα τον ξαναγαπήσει, η κηδεία του θα είναι μεγαλειώδης και μεγαλοπρεπής. Μέσα από την τρέλα του, μέσα από το σαλεμένο του μυαλό, νομίζει ότι έχει βρει τη λύση. Σε όλο το έργο αναζητά μια ελπίδα. Βέβαια, όλο αυτό είναι αυταπάτη. Καμία ασφαλιστική δεν δίνει λεφτά όταν πρόκειται για αυτοκτονία. Και στην κηδεία του πάει μόνο η οικογένειά του και ο μοναδικός του φίλος. Θα μπορούσε κανείς να πει πως είναι ένας τελείως άδοξος θάνατος. Και μάλιστα για έναν άνθρωπο που αποζητούσε τη δόξα... Αυτό είναι βαθύτατα πικρό αλλά και πανανθρώπινο. Πολλοί προσπαθούν να γίνουν γνωστοί και ειδικά στις μέρες μας, που η διασημότητα μπορεί να ξεπεράσει το περίφημο «τέταρτο»... Είναι μαράζι. Επειδή πάντα καραδοκεί ο θάνατος, είναι πολύ ανθρώπινο να θέλεις να σε θυμούνται. Γι’ αυτό με συγκινεί αυτός ο χαρακτήρας. Παρά το ότι είναι ένας πατέρας που κάνει κακό στα παιδιά του...

Δυστυχώς...
Αλλά, από την άλλη, αυτός ο άνθρωπος λέει μία φράση που εμένα με συγκινεί πολύ. «Δεν επιτρέπεται ένας άντρας να φεύγει χωρίς να αφήνει τίποτα πίσω του». Βέβαια, δεν μπορεί να το υποστηρίξει. Είναι ένας αφελής άνθρωπος. Υπάρχουν εκατομμύρια αφελείς άνθρωποι, ο Γουίλλυ όμως, μέσα στην αφέλειά του, είναι ένα ποιητικό ον. Κοιτάει ψηλά. Και αυτό έχει κάτι, δεν μπορεί να μην συγκινήσει.
 
kataleifos2036
Είναι μία παράσταση μεγάλη σε διάρκεια. Σε σας όμως πώς φαίνεται; Ότι κρατά είκοσι λεπτά;
Όχι. Είναι κουραστικό. Από την άλλη όμως, επειδή η εποχή μας έχει γίνει «Πάμε να τελειώνουμε, να πάμε στο επόμενο» και επειδή η εποχή μας μας έχει αφαιρέσει το χρόνο και δεν μπορεί να μην το δει κανείς αυτό, το να κουτσουρέψεις ένα έργο, που κάθε του λέξη και φράση είναι φτιαγμένες με ιδρώτα κι αίμα από το συγγραφέα, δεν μπορείς εσύ, λόγω της «κατάστασης», να παίρνεις ένα μαχαίρι και να σφάζεις. Στην αρχή το παίζαμε τελείως ολόκληρο, αλλά μετά, με το ζόρι αφαιρέσαμε περίπου δεκαπέντε λεπτά. Δεν γίνεται, καταστρέφεις το έργο αλλιώς. Και ευτυχώς αυτό συγκινεί και έχει πολύ καλή ανταπόκριση από προσέλευσης κόσμου. Το γεγονός ότι κόβουμε ένα έργο και πάμε στη λογική της μιάμισης ώρας, είναι κάτι που με εξοργίζει. Και ακόμα αντιστέκομαι. Όσο μπορώ. Και ξέρω ότι γίνεται κατά κόρον αυτό. Υπάρχουν μερικά αριστουργηματικά έργα που καλώς ή κακώς είναι τρίωρα. Αν τα κόψεις, δεν θα καταλάβει κανείς τίποτα.

Μέχρι πότε θα είστε εδώ με το καλό;
Μέχρι την Κυριακή των Βαΐων.

Και θα ετοιμάσετε κάτι άλλο παράλληλα;
Αυτή τη στιγμή δεν ξέρω τι θα κάνω. Ομολογώ πως είμαι σε μία αντιφατική φάση της ζωής μου. Το ένα κομμάτι του εαυτού μου θέλει να ξεκουραστεί, να κάνει ένα διάλειμμα. Το άλλο κομμάτι λέει «Τι, δεν θα κάνεις θέατρο;» και υπάρχει αυτή η εσωτερική πάλη... (γελάει) Κάτι συγκεκριμένο δεν υπάρχει. Αυτή η εποχή που περνάμε φέρνει μία πολύ μεγάλη κρίση στο θέατρο. Άλλοι το αποδίδουν στην έκρηξη της τηλεόρασης με τα σίριαλ. Άλλοι το αποδίδουν στην κούραση του κόσμου από την πληθώρα των παραστάσεων. Παίζουν περίπου τρεις χιλιάδες παραστάσεις το χρόνο... Κι από τον αθέμιτο ανταγωνισμό, με τα κουπόνια, τις προσφορές και όλα αυτά, έχει γίνει το θέατρο λίγο σαν λαϊκή αγορά. Ο κόσμος δεν πάει σε κάτι που πιθανόν θέλει, αλλά σε κάτι που το βρίσκει ως προσφορά. Όλο αυτό μου φέρνει θλίψη και μελαγχολία. Επειδή έχω ζήσει μεγάλο μέρος της ζωής μου στον εικοστό αιώνα, αυτή η σταδιακή σύγχυση που υπάρχει στο χώρο μας... Σε αποκαρδιώνει. Είμαστε σε μία τόσο συγχυσμένη εποχή, που ο καθένας μας θα πρέπει να σκεφθεί αν τον ενδιαφέρει να είναι σε αυτό το πράγμα, έτσι όπως είναι...
 
kataleifos2037
Μήπως αυτό όμως σας πεισμώνει και λιγάκι;
Με πεισμώνει, με θυμώνει, γιατί βλέπω μία εποχή που πηγαίνει προς κάτι παρά πολύ άγνωστο. Ο κόσμος κλείνεται όλο και πιο πολύ στον εαυτό του, δεν ελπίζει σε τίποτα και δεν έχει όραμα για τον κόσμο. Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν ψάχνει κάτι στην τέχνη. Απλά, πάει εκεί για λίγο, να ξεφύγει και μετά να ξαναγυρίσει. Όλη αυτή η έκρηξη της τεχνολογίας έχει επηρεάσει απίστευτα τους ανθρώπους. Και μέσα σε όλο αυτό δεν ξέρω το θέατρο τι θέση έχει. Είναι μία σαλάτα όλο αυτό το πράγμα. Αυτό το πολύ που υπάρχει παντού, στην ουσία φέρνει μια παραζάλη. Προς το παρόν είμαι σαστισμένος και προβληματισμένος.
 
kataleifos2033
Έχετε σκεφθεί ποιος θα μπορούσε να είναι ο επόμενος ρόλος που θα ξαναπαίξετε;
Έχω σκεφθεί... Ο ρόλος που θα ήθελα να ξαναπαίξω και να πάρω «το αίμα μου πίσω» (γελάει) είναι αυτός του βασιλιά Ληρ. Το είχα παίξει με το Εθνικό, ήμουν τότε πενήντα χρονών... Δεν ήταν μια καλή εμπειρία. Δεν έκανα αυτό που θα ήθελα. Δεν τα βρήκαμε στο κλίμα αυτής της συνεργασίας. Νιώθω μία υποχρέωση απέναντι στο ρόλο... Είναι διακαής μου πόθος...

Κώστας Κούλης
Φωτό: ΕΜΑΝΟΝ, Χριστίνα Μάτσια
 
kataleifos2099bw
 
Joomla Social by OrdaSoft!