Συνεντεύξεις

loogoo

Συνέντευξη με το Δημήτρη Καταλειφό

Πληροφοριακά Στοιχεία
Κατηγορία: Συνεντεύξεις
Δημοσιεύθηκε : Παρασκευή, 07 Δεκεμβρίου 2018 20:23
 
Είναι ένας τεράστιος θεατράνθρωπος και αποτελεί για μας πραγματικά μεγάλη τιμή που μας αφιέρωσε από το χρόνο του για να τα πούμε. Ο «Φεγγίτης», η παράσταση που πρωταγωνιστεί ο Δημήτρης Καταλειφός, συνεχίζεται στο Θέατρο Εμπορικόν, μαζί με τη Λουκία Μιχαλοπούλου και το Μιχάλη Πανάδη, είναι ένα έργο για τρεις χαρακτήρες, γραμμένο από ένα συγγραφέα που συνήθιζε μέχρι τότε να γράφει για εκατοντάδες πρόσωπα. Ήπιος, γλυκύτατος, ο μεγάλος ηθοποιός μας μίλησε για την παράσταση, το χαρακτήρα που υποδύεται, τη μοναχικότητα των ηθοποιών, τους λόγους που κάπου τους βάζουν να πορευθούν σε μια άλλη περιοχή, όχι κοντά στην καλλιτεχνική τους φύση και τα σχέδιά του για το μέλλον, τα οποία συμπεριλαμβάνουν… θα διαβάσετε πιο κάτω. Τις πιο θερμές μας ευχαριστίες στην Ελίνα Λαζαρίδου από τα Αθηναϊκά Θέατρα, η οποία φρόντισε να πραγματοποιηθεί αυτή η συνέντευξη.
 
feggitisk249
 
Ο «Φεγγίτης» ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά, για δεύτερη σεζόν… Φαντάζομαι ότι η απόφαση έχει να κάνει με την επιτυχία της πρώτης σεζόν…
Πέρυσι παίχθηκε λίγο… Δυόμισι μήνες… Και επειδή (γελάει) τα έξοδα για να ανέβει ένα έργο είναι παρά πολλά, είναι πολύ δύσκολο πράγμα οι παραγωγές, συνήθως, στα θέατρα, εξαντλείται σε μεγάλο βαθμό ο χρόνος, ώστε να βγάλει το έργο τα χρήματα… Αλλά, πέρα από αυτό, σε καλλιτεχνικό επίπεδο, επειδή ένα έργο, ειδικά όταν το παίζεις για δεύτερη χρονιά, έχοντας μεσολαβήσει το καλοκαίρι, μερικά πράγματα λιώνουν… Ξανασκέφτεσαι, αναθεωρείς πράγματα, που στην πρώτη φάση είναι πιο αγχωμένα… Έχω παρατηρήσει, παρόλο που είμαι από αυτούς που δεν τους αρέσουν οι επαναλήψεις, ότι το δεύτερο χρόνο είναι συνήθως για καλό οι επαναλήψεις. Γι’ αυτό το λόγο. Γιατί μαλακώνει κάτι στην ψυχή του ηθοποιού, του βγαίνει πιο αβίαστα. Κι αυτό έχει συμβεί στα περισσότερα έργα που έχουμε κάνει επανάληψη. Και είναι αρκετά…

Και βγαίνει αβίαστα;
Ναι! Είναι πιο μαλακό…

Πώς σας ήλθε η ιδέα να ανεβάσετε αυτό το έργο;
Δεν το γνώριζα εγώ αυτό το έργο… Μου το έφερε η Λουκιά Μιχαλοπούλου, με την οποία έχουμε συνεργαστεί πέντε φορές στο θέατρο…
 
feggitisk244

Σας θυμάμαι στο «Ολεάννα» παρέα. Στο «Η εκδοχή στου Μπράουνινγκ»…
Στο «Κολεξιόν»… Την είχα σκηνοθετήσει παλιότερα στις «Λευκές νύχτες»… Έχουμε μακρόχρονη φιλία και σχέση και επειδή θέλαμε να ξανακάνουμε κάτι μαζί, μετά την «Ολεάννα», μου έφερε αυτό το έργο, που το διάβασα και μου άρεσε παρά πολύ. Απευθυνθήκαμε στον Κωνσταντίνο Μαρκουλάκη, που είχε συνεργαστεί με τη Λουκία στο «Ο θεός της σφαγής» και έτσι έγινε η επαφή και ξεκίνησε αυτή η δουλειά. Παρά το ότι ήξερα το David Hare από τα κινηματογραφικά του σενάρια και όχι τα θεατρικά του έργα, άρχισα να ασχολούμαι και να διαβάζω κι άλλα έργα του, δοκίμιά του και κείμενά του και είναι ένας παρά πολύ ενδιαφέρων θεατρικός συγγραφέας. Στην Αγγλία θεωρείται από τους καλύτερούς της αυτή τη στιγμή… Αλλά εδώ στην Ελλάδα, είναι αλήθεια ότι δεν έχει παιχτεί ιδιαίτερα… Και είναι και το πρώτο έργο του αυτό, το οποίο το έγραψε το ’96… Ήταν μία απόπειρά του, επειδή αυτός στα νιάτα του, ο συγγραφέας που τον «καθόρισε» ήταν ο Τζον Όσμπορν, με τα «Οργισμένα νιάτα», επειδή έγραψε έργα πολυπρόσωπα, πολιτικά… Ο «Φεγγίτης» ήταν η πρώτη του απόπειρα να γράψει ένα έργο μέσα σε ένα δωμάτιο με λίγα άτομα.
 

Σας ιντριγκάρει εσάς αυτό; Όταν έχετε μία παράσταση με δύο ρόλους, όταν έχετε ένα μονόλογο, όταν έχετε μία παράσταση με πολύ κόσμο πάνω στη σκηνή…
Κάθε φορά έχει άλλη χάρη το κάθε πράγμα… Ας πούμε, πέρυσι που παίζαμε το «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» και ήταν εννιά τα πρόσωπα, ήταν πολύ ωραίο που ερχόσουν κάθε βράδυ και τα καμαρίνια ήταν γεμάτα κόσμο (γέλια), τιτίβιζαν τα νέα παιδιά… Μάθαινες τα νέα του ενός, τα νέα του άλλου… Πηγαίναμε πίναμε κάνα ποτό… Είχε μια χάρη όλο αυτό. Όταν είναι λιγότερα τα άτομα, όπως στο «Φεγγίτης», έχεις πιο πολύ βάρος, με την έννοια ότι για δυο ώρες λες πολύ περισσότερα λόγια, όλο το βάρος πέφτει σε τρεις ανθρώπους… Βέβαια, είναι ωραία και αυτά τα έργα με τα λίγα άτομα γιατί ο χαρακτήρας αναπτύσσεται παρά πολύ. Δεν «καταναλώνεται» χρόνος για τους άλλους χαρακτήρες… Ο συγγραφέας έχει δώσει τα πάντα στους δύο-τρεις ήρωες. Μάλιστα, το Μάιο, αν πάνε όλα καλά, θα κάνω ένα μονόλογο του Μπέκετ, όπου εκεί πέρα είναι και το πιο δύσκολο… Βγαίνεις μόνος σου στη σκηνή και έχεις να περάσεις όλο το λούκι μόνος σου! (Γελάει) Αλλά πιστεύω επί της ουσίας ότι είτε με έναν παίζεις, είτε με δύο είτε με δέκα, η λειτουργία του ηθοποιού είναι η ίδια. Δηλαδή, θέλει κάθε μέρα ενέργεια, ψυχική επιθυμία, προϋποθέτει πολλή δουλειά και μόχθο… Απλώς, όταν παίζεις με άλλους ανθρώπους, αυτό που είναι πολύ σημαντικό είναι να έχεις καλή συνεργασία. Επειδή ζούμε σε μία χώρα που όλοι έχουμε τη «δική μας γνώμη», δεν έχουμε εύκολα κοινή γλώσσα και κοινή συνεννόηση, είναι πολύ δύσκολο όταν μαζεύονται πολλά άτομα, αν αυτά τα άτομα δεν μπορούν να δημιουργήσουν μεταξύ τους μία χημεία… Με αυτή την έννοια λοιπόν τα ολιγοπρόσωπα έργα είναι συνήθως πιο εύκολα ως προς αυτό, επειδή – συνήθως – τα βρίσκεις πιο εύκολα με τον άλλο. Όταν είναι πολλοί, μπερδεύονται πολλά. Πολλά «εγώ»… Από την άλλη μεριά, μια από τις πιο ωραίες αναμνήσεις για μένα, ήταν από το «Ήταν όλοι τους παιδιά μου». Ήταν ένας θίασος πολύ δεμένος. Και πριν λίγα χρόνια το «Η εκδοχή του Μπράουνινγκ», που ήμαστε επτά άτομα.
 
feggitisk247

Στο «Φεγγίτης» υποδύεστε έναν επιχειρηματία αυτοδημιούργητο, παρά πολύ πλούσιο, με το παρελθόν του με το χαρακτήρα που υποδύεται η Λουκία. Αυτό που σας συγκίνησε περισσότερο στο ρόλο σας τι ήταν; Τι είναι;
Καταρχήν, η συγκίνηση δεν έρχεται πάντα από την αρχή… Εμένα μου γεννήθηκε σιγά σιγά γι’ αυτό το πρόσωπο, όσο κάναμε πρόβες… Αυτό που με συγκίνησε είναι το «επείγον» που έχει στη ζωή του. Είναι ένας άνθρωπος που έχει περάσει τα πενήντα, οι ευκαιρίες για το μέλλον του… δεν είναι όπως όταν είσαι τριάντα και σαράντα. Τα πράγματα αρχίζουν και περιορίζονται και επειδή αυτός ο άνθρωπος έχει υποστεί μία απώλεια… αυτή της συζύγου του. Απ’ την άλλη, τα παιδιά του φεύγουν απ’ το σπίτι επειδή μεγαλώνουν… Αυτός έβγαλε μεν λεφτά, αλλά είναι μόνος του σε ένα ωραίο σπίτι και δεν ξέρει τι να τα κάνει. Και του λείπει πολύ η αγάπη και το «μοίρασμα». Είναι από τους χαρακτήρες… Είναι τόσο πλούσιος που θα μπορούσε να έχει όσες φιλενάδες θέλει και να μην υπάρχει κανένα πρόβλημα. Αυτή η προσκόλληση με δύο γυναίκες στη ζωή του, μία με τη σύζυγο και μία με την Κίρα, με κάνει να πιστεύω πως αυτός ο άνθρωπος θέλει να μοιράζεται τη ζωή του με τον άλλο. Και όσο στενεύουν τα περιθώρια και μένει μόνος του, είναι αυτό τόσο ασφυκτικό και επείγον… Και είναι αυτό που με συγκινεί στον ήρωα! Ο φόβος να μείνει μόνος του…

Ίσως να είναι και ο μεγαλύτερος φόβος του ανθρώπου…
Όχι για άλλους. Υπάρχουν άνθρωποι… εμείς οι ηθοποιοί έχουμε την παρηγοριά και το πάθος με τη τέχνη που κάπου ζητάμε να μείνουμε και μόνοι μας (γελάει), γιατί έτσι είσαι πιο απερίσπαστος και χαλαρός σε αυτό που κάνεις. Αν έχεις πολύ έντονα οικογενειακά βάρη και προβλήματα, δεν ξέρω κατά πόσον μπορείς να τα φέρεις σε ισορροπία… Υπάρχουν και χαρακτήρες που τους αρέσει να είναι μόνοι τους. Δεν είναι όλοι σαν τον Τομ Σέρτζεντ! (Γέλια)
 
feggitisk245

Μέχρι πότε θα είστε εδώ;
Αν όλα πάνε καλά, θα το παίξουμε ως τις γιορτές και μετά υπάρχει μια περίπτωση να το πάμε μια μικρή περιοδεία. Θεσσαλονίκη και δυο τρεις ακόμα πόλεις.

Από το Γενάρη και μετά;
Ναι… Και το Μάιο… Ο μονόλογος του Μπέκετ.

Έχετε ξεκινήσει να δουλεύετε πάνω σ’ αυτό;
Πολύ λίγο, χαλαρά. Θα το σκηνοθετήσει ο Γιώργος Σκεύας. Τώρα μεταφράζεται ακόμα. Το Νοέμβριο θα αρχίσουμε πρόβες. Είναι ένα πολύ ωραίο κείμενο… Ο Μπέκετ, μετά τον πόλεμο, πριν γράψει τα περίφημα, τα γνωστά θεατρικά του έργα, έγραφε μικρές νουβέλες. Μία από αυτές λέγεται «Το τέλος». Είναι γραμμένη σε πρώτο πρόσωπο και έχει πολύ θεατρικό χαρακτήρα. Είναι ένα αριστουργηματικό κείμενο, το οποίο θέλουμε να το κάνουμε πολύ, εγώ με το Γιώργο το Σκεύα.

Είναι κάτι που είχε υποπέσει στην αντίληψή σας πρώτα;
Ναι… Χρόνια τώρα το γνωρίζω το κείμενο και ήθελα παρά πολύ να το κάνω. Επειδή φέτος η χρονιά θα περάσει με το «Φεγγίτης», έστω για να νιώθω και μια ανανέωση, έστω για λίγες παραστάσεις, θα κάνουμε «Το τέλος».

Να σας πω κάτι… Σκηνοθετείται ο Καταλειφός; Ο Μαρκουλάκης, που είναι και ένας εξαιρετικός σκηνοθέτης, ο κάθε εξαιρετικός σκηνοθέτης… Σκηνοθετεί τον Καταλειφό; Γιατί έχω την εντύπωση ότι όταν παίζετε εσείς, όλα είναι στον αυτόματο…
(Γελάει) Αυτό είναι ένα πολύ λεπτό ζήτημα… Πιστεύω ότι η σκηνοθεσία και η υποκριτική είναι σαν δύο παράλληλες πορείες. Από την μία υπάρχει ο σκηνοθέτης, ο οποίος πρέπει να ενορχηστρώσει σχέσεις, ο οποίος πρέπει να σκεφθεί το σκηνικό, τα φώτα, τη μουσική… Όλο αυτό το πράγμα. Να μιλήσει με τους ηθοποιούς για τους χαρακτήρες… Από κει και πέρα, ο ηθοποιός οφείλει, κατά τη γνώμη μου, να αναπτύξει μια μεγάλη προσωπική και ερωτική, θα έλεγα, σχέση με το ρόλο του, η οποία δεν διδάσκεται. Ο ηθοποιός πρέπει να βρει τα «κλειδιά», ώστε να ζωντανέψει μέσα του ο κάθε άνθρωπος και να τον αγαπήσει και να εμπλακεί προσωπικά. Αυτό λέω και στις δραματικές σχολές που πηγαίνω, στα νεότερα παιδιά, ότι δεν μπορεί να σε κάνει ηθοποιό ο δάσκαλος ή ο σκηνοθέτης. Ο σκηνοθέτης μπορεί να σου πει πολύ εύστοχες παρατηρήσεις, να σου πει κάποια πράγματα, αλλά το να αγαπήσεις το ρόλο σου και να γίνει προσωπική σου υπόθεση, θέλει πολύ προσωπική επένδυση, η οποία δεν «μεταφέρεται» από άλλους, κατά τη γνώμη μου. Βέβαια, ένας καλός σκηνοθέτης μπορεί να πατήσει ένα «κλειδί», με το οποίο έχεις μπερδευτεί και να σου ξεκαθαρίσει πράγματα. Είμαι σαράντα τρία χρόνια στη δουλειά. Έχω πολλή ανάγκη το σκηνοθέτη. Ο σκηνοθέτης είναι αυτό που αναζητώ για ένα διάλογο. Για να σου επιβεβαιώσει τι κάνεις ή να σου ανατρέψει τι κάνεις… Όσο φιλότιμος και ταλαντούχος να είσαι, χρειάζεσαι πάντα ένα διάλογο. Δεν μπορείς να μην έχεις ένα πάρε-δώσε. Δεν μπορεί να είναι κάτι αυτιστικό…
 
feggitisk246

Αυτό που σας ενθουσιάζει στο φυσικό σας χώρο που είναι το θέατρο… ποιο είναι;
Αυτό που με ενθουσιάζει είναι η τέχνη του θεάτρου. Δηλαδή το ότι κάθε συγγραφέας πλάθει ένα δικό του κόσμο, στον οποίο μπαίνουν ένας ηθοποιός, ένας σκηνοθέτης και μερικοί ακόμα άνθρωποι και ταξιδεύουν από κει κάθε φορά και συνομιλούν μεταξύ τους γι’ αυτό, ψάχνουν να βρουν πράγματα για την ψυχή τους… Όλη αυτή η συνάντηση ανθρώπων για να κάνουν ένα έργο μαζί έχει κάτι το πολύ συγκινητικό, το πολύ παιδικό, κάτι με το οποίο μπορεί να περάσει κάποιος τη ζωή του. Όπως εγώ.

Αυτό που σας απωθεί;
Αυτό που με απωθεί στο θέατρο είναι ότι πολλές φορές, εξαιτίας του φόβου και της ανασφάλειας, μέσα στην οποία ζούμε… Οι άνθρωποι κάνουν θέατρο, επειδή είναι ένα «επάγγελμα» στο οποίο έχεις τρομερή ανασφάλεια, άλλοτε βρίσκεις δουλειά άλλοτε δεν βρίσκεις… εξαρτάται από παραγωγούς, από πρωταγωνιστές… Επειδή λοιπόν ζούμε σε συνθήκες μεγάλης ανασφάλειας και φόβου, αυτό καταδικάζει πολλές φορές τους ανθρώπους να μην είναι πολύ ευθείς. Υπάρχουν τα κουτσομπολιά, υπάρχουν οι δημόσιες σχέσεις, υπάρχουν τα πισώπλατα μαχαιρώματα, υπάρχει πολύ συχνά και κάποιος φθόνος… Πιστεύω ότι είμαστε ένας χώρος αξιαγάπητος, αλλά ώρες-ώρες είμαστε και λίγο θλιβεροί… Για να κάνεις θέατρο πρέπει να περάσεις από σαράντα κύματα και εκεί εξαρτάται πολύ το πώς θα στα φέρει η τύχη, για να μην κυλήσεις στην «παράπλευρη» μεριά του θεάτρου, που δεν είναι η πνευματική.

Κώστας Κούλης
 

Συνεντεύξεις