 |
The Zeitgeist
- Πληροφοριακά Στοιχεία
- Κατηγορία: Mindfield
- Δημοσιεύθηκε : Κυριακή, 18 Μαρτίου 2012 17:35
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΣΥΓΚENTΡΩΣΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΣΕ
ΑΘΗΝΑ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΤΙΣ 10/3/2012
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ZEIGEIST;
Λίγο πριν η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα και συγκεκριμένα το 2008, ιδρύεται ένα νέο κίνημα, τόσο ως προς το στόχο τον οποίο και επιδιώκει να πετύχει, όσο και στην ίδια του την υφή. Πράγματι, είτε το υποστηρίζουμε, είτε δεν το υποστηρίζουμε, το Zeitgeist, καινοτόμησε.
Διαβλέποντας την παγκοσμιοποίηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο άνθρωπος, το «Πνεύμα της Εποχής», όπως μεταφράζεται στα ελληνικά, στον αντίστοιχο ελληνικό του ιστότοπο, αναφέρει μεταξύ άλλων στη δήλωση στόχο του: «Η πρωταρχική εστίαση του Κινήματος περιλαμβάνει την αναγνώριση του γεγονότος ότι η πλειοψηφία των κοινωνικών προβλημάτων που μαστίζουν το ανθρώπινο είδος αυτή την περίοδο δεν είναι το μοναδικό αποτέλεσμα κάποιας θεσμικής διαφθοράς, της σπανιότητας, μιας πολιτικής πρακτικής, ενός ελαττώματος στην "ανθρώπινη φύση" ή άλλων κοινώς αποδεκτών υποθέσεων στην ακτιβιστική κοινότητα. Αντιθέτως, το Κίνημα αναγνωρίζει ότι ζητήματα όπως φτώχεια, διαφθορά, κατάρρευση, έλλειψη στέγης, πόλεμος, πείνα και τα παρόμοια, φαίνεται να είναι "συμπτώματα" που γεννήθηκαν μέσα από μια ξεπερασμένη κοινωνική δομή[…]Tο Κίνημα Zeitgeist δεν έχει επίσης καμία πίστη σε κάποια χώρα ή σε παραδοσιακές πολιτικές πλατφόρμες. Βλέπει τον κόσμο ως ένα ενιαίο σύστημα και τα ανθρώπινο είδος ως μια ενιαία οικογένεια και αναγνωρίζει ότι όλες οι χώρες πρέπει να αφοπλιστούν και να μάθουν να μοιράζονται τους πόρους και τις ιδέες, αν περιμένουμε να επιβιώσουμε σε βάθος χρόνου. Ως εκ τούτου, η κατάληξη σε λύσεις και η προώθησή τους έχουν ως σκοπό να βοηθήσουν τον καθένα στον πλανήτη Γη, όχι μια επιλεγμένη ομάδα.». Στο παρελθόν, υπήρξαν τόσα κινήματα, όσες και ιδεολογίες που προσπάθησαν αφενός να ερμηνεύσουν τα προβλήματα των ανθρώπων στα πλαίσια οργανωμένων κοινωνιών και αφετέρου να προτείνουν πολιτικές λύσεις που έβαζαν τέλος σε αυτά. Στα όσα αναφέρει το κίνημα στον ιστότοπό του, μπορούμε να θυμηθούμε διάφορα ιδεολογικά ρεύματα όπως ο σοσιαλισμός, ο κομουνισμός και ο αναρχισμός. Σε τι διαφέρει όμως το Zeitgeist και που έγκειται η πρωτοπορία του; 
Το Zeitgeist ξεκινά με μια κοσμοθεωρία και καταλήγει πάλι σε αυτήν. Ο Κομουνισμός, ο Σοσιαλισμός κτλ, ξεκίνησαν με κάποιες ιδεολογικές ερμηνείες, οι οποίες στην πορεία πήραν την μορφή εφαρμόσιμης ή εφαρμοσμένης πολιτικής. Με άλλα λόγια η κοσμοθεωρία τους ήταν μέσο για τη δημιουργία ενός πολιτειακού συστήματος. Το Zeitgeist, αντίθετα, διαμορφώνει μια επιχειρηματολογία, για όλες τις πτυχές της ανθρώπινης φύσης. Ψυχολογία, πίστη, θρησκεία, οικονομία, κοινωνική συμπεριφορά, φυσικό περιβάλλον και σχέση του με τον άνθρωπο, επιστήμες, κ.α. Το Zeitgeist, κοιτά πρώτα τον άνθρωπο σαν οντότητα και μετά σαν πολιτικό όν. Η πνευματικότητα, παίζει σπουδαίο ρόλο για το Zeitgeist, στον ιστότοπό του, αναφέρει: «Η κατανόηση αυτής της πραγματικότητας παρουσιάζει μια εντελώς διαφορετική "πνευματική" κοσμοθεωρία, γιατί στον πυρήνα της αυτη η πραγματικότητα επιβάλει από μόνη της την ιδέα της αλληλεξάρτησης και της σύνδεσης με τα πάντα.[...]Η φύση είναι ο ίδιος δάσκαλος μας, και τα κοινωνικά μας όργανα και οι φιλοσοφίες θα πρέπει να προέρχονται από αυτήν την θεμελιώδη και, πάντοτε, «πνευματική» κατανόηση. Όσο γρηγορότερα αυτό το πνευματικό ξύπνημα διαδοθεί, τόσο πιο λογική, ειρηνική και παραγωγική θα γίνει η κοινωνία.»ΤΙ ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΙ ΚΑΙ ΤΙ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ;
Όπως αναφέραμε, το «Πνεύμα της Εποχής», έχει μια πρωτοτυπία στην επιχειρηματολογία του και στη γενικότερη υφή του σαν κίνημα. Αυτό βέβαια δε σημαίνει πως προέκυψε από παρθενογέννεση. Μεγάλοι στοχαστές του παρελθόντος, θυμίζουν πολλές πεποιθήσεις του κινήματος. Ο Κροπότκιν, θεωρητικός του αναρχισμού, είχε κάνει ξεχωριστή μνεία στο ότι ο άνθρωπος πρέπει να δίνει αξία στην επιστήμη και στη διάνοιά του γενικότερα και να εφαρμόζει πιστά τους κανόνες της φύσης, οι οποίοι είναι δομημένοι για την διατήρηση της ισορροπίας. Ο Φρίντριχ Νίτσε, ασχολούμενος με την υπαρξιακή φιλοσοφία, ανέλυσε πολλά από τα δεσμά που σφίγγουν τον άνθρωπο, πιστεύοντας τελικά πως «ο άνθρωπος είναι κάτι που πρέπει να ξεπεραστεί, για χάρη του υπεράνθρωπου». Ειδικά οι θέσεις του για τη θρησκεία του Χριστιανισμού, ομοιάζουν σε μεγάλο βαθμό με αυτές του κινήματος. Βεβαίως, υπάρχουν πολλά άλλα ατομικά και συλλογικά συστήματα σκέψης –όπως ο Βουδισμός και ο Ινδουισμός- που έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά με τις θέσεις του Zeitgeist. Το σχετικά νέο αυτό κίνημα, θεωρεί πως τα μεγάλα άλυτα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα, δε λύνονται μόνο και μόνο επειδή η ύπαρξη και η διαιώνισή τους, φέρνουν δισεκατομμύρια δολάρια στα χέρια λίγων. Για να υπάρχεις, έστω και σαν κίνημα, πρέπει να έχεις αντίπαλο. Οι αντίπαλοι του Zeitgeist, είναι αρκετοί και πολλές φορές ακαθόριστοι. Η πολιτική θεωρία στο σύνολό της, θεωρείται από τα μέλη του κινήματος τουλάχιστον διάτρητη και πολλές φορές ψευδής. Ο πολιτικός ρεαλισμός, ίσως το αρχαιότερο και επικρατέστερο ρεύμα πολιτικής σχολής σκέψης από κτίσεως κόσμου, βρίσκεται στο επίκεντρο της κριτικής του Zeitgeist. Η χριστιανική θρησκεία, το ίδιο. Το παγκόσμιο πολιτικό και οικονομικό σύστημα, που προάγει τον πόλεμο και την πείνα, επίσης. Επιπλέον, από την κριτική του κινήματος, δεν ξεφεύγουν οι πολυεθνικές εταιρείες, οι τράπεζες και οποιοσδήποτε κατέχει ισχύ στο σύγχρονο κόσμο. Με άλλα λόγια, το «Πνεύμα της Εποχής», συγκαταλέγεται στα αντιδραστικά/αντισυστημικά κινήματα, καθώς μάχεται κάθε πρόσωπο και μορφή της παγκόσμιας καθεστηκυίας τάξης. Η ιδεολογική του σύγκρουση με την κοσμοθεωρία του ρεαλισμού, του δίνει και μια ριζοσπαστική χροιά καθώς επιθυμεί την αλλαγή, όλων όσων ο ρεαλισμός θεωρεί «νόμους της ιστορίας». 
Η ιστορία, για το νεοιδρυθέν κίνημα, έχει αλλοιωθεί, με στόχο να εξυπηρετήσει τη διαιώνιση ψευδών που κρατούν όρθιο το σύστημα που λειτουργεί από και για λίγους. Το τρανό παράδειγμα κατά το Zeitgeist, είναι η καθιέρωση της χριστιανικής θρησκείας. Αντίθετα από όλα αυτά, οι προτάσεις του κινήματος θέλουν έναν γαλήνιο αλλά σκεπτόμενο άνθρωπο που συνδιαμορφώνει το μέλλον του με το συνάνθρωπό του με τον οποίο, όχι μόνο δεν έχει να χωρίσει τίποτε, αλλά είναι μάλιστα, προορισμένος από την ίδια τη φύση, να συνεργαστεί. Η συλλογική εκμετάλλευση της ανθρώπινης τεχνολογίας και επιστήμης, θα παρείχε στον άνθρωπο υγεία και αξιοπρεπή ζωή, δίνοντάς του έναυσμα για να ασχολείται με την πνευματική του ζωή απαλλαγμένος από τα βάσανα που του έχει δημιουργήσει το υπάρχον σύστημα. Η δημιουργία αχρηματικής κοινωνίας θα γίνει πραγματικότητα, αφού δε θα υπάρχει νόημα στην ύπαρξη του χρήματος αφού οι συνδιαλλαγές θα είναι αμοιβαίες. Βέβαια, το κίνημα προσπαθεί να καταστήσει σαφές ότι η ουτοπία δεν είναι τίποτε άλλο από μια πιθανή πραγματικότητα και ότι πριν γίνουν όλα αυτά, ο άνθρωπος πρέπει να αφυπνιστεί και να καλλιεργήσει μια νέα νοοτροπία. Με άλλα λόγια, να βγει από το σπήλαιο στο οποίο είναι δεσμώτης, έτσι όπως το είχε περιγράψει στο μύθο του σπηλαίου ο Πλάτωνας. Τα εκατοντάδες χρόνια προπαγάνδας και ψευδών που έχει υποστεί η ανθρωπότητα, αποτελούν την κύρια αιτία ύπνωσης του ανθρώπου κατά την άποψη του κινήματος. Εύκολα γίνεται αντιληπτό, ότι το Zeitgeist, έχει βρεθεί στο επίκεντρο κριτικής από αρκετούς οργανισμούς, θρησκείες και κινήματα.ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΑΠΕΥΘΥΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ZEITGEIST
Το εν λόγω κίνημα, έχει δεχτεί μεγάλη και ευρείας κλίμακας κριτική. Από τη χριστιανική εκκλησία, –Καθολική και Ορθόδοξη- ότι συκοφαντεί και λοιδορεί τη θρησκευτικότητα, επιβουλευόμενο καθαρά τη χριστιανική πίστη. Για άλλους, είναι κεκαλυμμένοι μασόνοι, μορμόνοι, εσωτεριστές, σαϊεντολογοι, κ.α. Για κάποιους πολιτικούς κύκλους το Zeitgeist, είναι ένα συνωμοσιολογικό κίνημα, που προβάλλει υπερβολές και το οποίο σκανδαλοθηρεί. Πολλοί πάλι, είναι εκείνοι που έχουν μεθοδολογικές διαφορές με το κίνημα και θεωρούν ότι κοιτά μονόπλευρα κάποια ζητήματα. Η ευρύτητα του σε θεματικούς άξονες το καθιστά σε πολλά τρωτό και εύθραυστο καθώς παραγνωρίζει την ιστορική επιστήμη και τη θεωρεί εξ ορισμού ψευδή. Παρόλα αυτά, το Zeitgeist, προσπάθησε να εκμεταλλευτεί την εποχή στην οποία εμφανίστηκε. Την εποχή της δύναμης της εικόνας.
ΤΑ ΝΤΟΚΥΜΑΝΤΕΡ ΤΟΥ ZEITGEIST
Μην ξεφεύγοντας από την κατάδειξη και ερμηνεία αυτού του κινήματος, το 2007, το Zeitgeist, δημιουργεί το πρώτο του ντοκυμαντέρ «Zeitgeist The Movie». Σχεδόν δίωρο σε διάρκεια και με τρεις θεματικές ενότητες, η πρώτη «ταινία» του κινήματος, έγινε πασίγνωστη ταρακουνώντας τα νερά σε πολλούς κύκλους. Στο πρώτο μέρος, σχεδόν γκρεμίζεται ένας κόσμος ολόκληρος. Η χριστιανική θρησκεία. Επιχειρήματα και στοιχεία από τα μέλη του Zeitgeist, δείχνουν τη γέννηση του Χριστού, να είναι ημερολογιακά η ίδια με την αντίστοιχη του Έλληνα Άττη, του Μίθρα, του Αιγύπτιου θεού Ώρου, του Κρίσνα κ.α. Όλες οι ιδιότητες που αποδόθηκαν στο Χριστό από τις γραφές, συνταιριάζονται με τον αστρολογικό χάρτη ο οποίος ήταν πολύ αρχαιότερος από τη γέννηση του Χριστού. Οι γραφές, ερμηνεύονται στην ταινία από αστρολογική και από αστρονομική πολλές φορές σκοπιά. Το αν αληθεύουν ή όχι, το αν οι τράπεζες στοιχείων τους είναι αξιόπιστες ή όχι, είναι δύσκολο να ελεγχθεί. Πέραν από την αδιαμφισβήτητη τροφή για σκέψη που παρέχουν, το αποτέλεσμα στην οθόνη είναι απλά αποστομωτικό εκ πρώτης όψεως. Το πρώτο μέρος, ούτε λίγο ούτε πολύ, αμφιβάλλει ακόμη και για την ίδια την ύπαρξη του Χριστού ως πρόσωπο. 
Στο δεύτερο μέρος, το ντοκυμαντέρ, προσπαθεί να αποδείξει πως η 11η Σεπτεμβρίου στις Η.Π.Α, δεν ήταν το τρομοκρατικό χτύπημα που όλοι νομίζαμε. Κατά το Zeitgeist, δεν ήταν τίποτε παραπάνω και τίποτε λιγότερο από το Περλ Χάρμπορ και το Βιετνάμ, υποστηρίζοντας πως ήταν ένα φτιαγμένο γεγονός που θα χρησίμευε ως πρόσχημα για τους μελλοντικούς πολέμους σε Ιράκ και Αφγανιστάν. Περίεργες εξαϋλώσεις αεροσκαφών, ο ρόλος της ουσίας του θερμίτη, καθώς και μαρτυρίες για εκρήξεις πριν τη σύγκρουση των αεροσκαφών στους δίδυμους πύργους, αναδεύονται, προκαλώντας τουλάχιστον την καχυποψία μας. Στο τρίτο μέρος, ο θεματικός άξονας, είναι ο ρόλος της κεντρικής τράπεζας των Η.Π.Α. Ο τρόπος που δημιουργείται το χρέος, οι τρόποι που καθιστούν την ύπαρξη χρήματος εν αρχή απατηλή, ο μύθος του πληθωρισμού, money mechanics και άλλα πολλά που πιο πολύ θυμίζουν καζίνο παρά οικονομία, κατατίθενται και περιγράφονται από τα μέλη του κινήματος. Η πρώτη ταινία του Zeitgeist, προκαλεί απλά σοκ.
Το «Zeitgeist Addendum», αποτελεί το δεύτερο ντοκυμαντέρ του κινήματος. Εδώ, οι Η.Π.Α, έχουν την «τιμητική» τους. Ουσιαστικά αναπτύσσει το ζήτημα του τρίτου μέρους της πρώτης ταινίας. Περισσότερα στοιχεία για την εξίσωση : χρήμα=χρέος, για το πώς το διεθνές θεσμικό, οικονομικό και τραπεζικό σύστημα, κρατάνε πίσω την ανθρώπινη πρόοδο προκειμένου να πλουτίζουν και να κρατούν τη θέση τους. Επιπρόσθετα, παρουσιάζονται πατέντες και καινοτομίες που δε χρηματοδοτήθηκαν και απορρίφθηκαν, ακριβώς επειδή κάποιες εταιρείες, θα έχαναν το λόγο ύπαρξής τους. Χρέος, πόλεμος, εταιρείες, τράπεζες, φτώχεια, ένας αέναος κύκλος δεινών. Το σοκ συνεχίζεται και στο δεύτερο ντοκυμαντέρ, το οποίο έχει σα στόχο να ξεγυμνώσει τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος που πλαισιώνει την ανθρωπότητα.
Το τρίτο ντοκυμαντέρ του κινήματος, είναι και το μεγαλύτερο σε διάρκεια, καθώς διαρκεί 2 ώρες και 42 λεπτά. Το «Zeitgeist Moving Forward», όπως λέγεται το τελευταίο μέχρι σήμερα, ντοκυμαντέρ της τριλογίας, αναφέρεται στη θεμελιώδη επιρροή που ασκούν στην ανθρώπινη φύση, οι θεσμοί που καταδικάστηκαν στα προηγούμενα δύο ντοκυμαντέρ. Το υπάρχον σύστημα, βασίζεται στη μετάλλαξη της ανθρώπινης φύσης, μέσα από τον κτητισμό ο οποίος αποξενώνει και αποστασιοποιεί τον άνθρωπο από το συνάνθρωπό του και από το φυσικό περιβάλλον, αποπροσανατολίζοντάς τον από τον τελικό του προορισμό που είναι η συνεχής εξέλιξη της προόδου του μέσω ειρήνης και γαλήνης. Παουσιάζεται αναλυτικά το επιχείρημα που θέτει ένοχη την ανέχεια, τη φτώχεια και την απελπισία που προάγει το σύστημα και όχι κάποια ανθρώπινη φύση που έχει μέσα της το έγκλημα. Η πραγματική βιώσιμη ανάπτυξη, θα καθιστούσε σαφές ότι ο άνθρωπος εξαρτάται άμεσα από το περιβάλλον και τότε κανένα, οικονομικό κίνητρο και κανένα αόρατο χέρι του συμφέροντος των νεοκλασικών οικονομικών θα χρειαζόταν για να κινηθεί η οικονομία. Επιπρόσθετα, παρουσιάζονται έρευνες σύμφωνα με τις οποίες οι άνθρωποι όταν είναι για να δημιουργήσουν, σκέφτονται αυτή καθαυτή τη δημιουργία ως ανταμοιβή και όχι το χρήμα. Η ανθρώπινη εφευρετικότητα, πηγή κάθε πνευματικής, επιστημονικής και τεχνολογικής προόδου, θα έφερνε την ίδια την εργασία σε αχρησία και επομένως το ίδιο το χρήμα.Ανεξάρτητα με το αν θα πετύχει τελικά τους στόχους του, ανεξάρτητα με το αν τελικά οι ευρύτατοι αρχικοί του στόχοι τελικά θα συγκεκριμενοποιηθούν και το Zeitgeist, θα περιθωριοποιηθεί και θα περιοριστεί σε έναν πιο πολύ πολιτικό ή σε έναν μάλλον πνευματικό ρόλο, το συγκεκριμένο κίνημα, δοκίμασε την αντοχή της παγκοσμιοποίησης σε επίπεδο νοοτροπίας. Ίσως οι στόχοι του να αφορούν μια ουτοπία, ίσως τα στοιχεία που παρουσιάζει να είναι «νοθευμένα». Το μόνο σίγουρο είναι πως αξίζει να παρακολουθήσει κανείς τα όσα υποστηρίζει το κίνημα έχοντας κέρδος τα ερωτήματα που θα του μείνουν και τη συλλογιστική που μπορεί να ακολουθήσει μετά.
Αλέξανδρος Δρίβας
