Τέχνη και Κρίση Πόσο επηρεάζουν οι εξωγενείς παράγοντες το καλλιτεχνικό γίγνεσθαι...
Θα μιλήσω λαϊκά. Τραβάω μεγάλο ζόρι με τη διακοπή των παραστάσεων γενικώς. Έχοντας καλύψει αρκετά θέματα πλην ανταποκρίσεων (κυρίως συνεντεύξεις) τον τελευταίο καιρό, με το άγχος «να προλάβω να βγει στην ώρα του», έφτασα σε ένα σημείο με τον ερχομό του κλεισίματος των χώρων, να μείνω δίχως αντικείμενο. Άσε που το ζήτημα είναι και ψυχολογικό. Η δύναμη της συνήθειας ξέρετε, αυτό το «τρεις φορές την εβδομάδα θέατρο» δεν κόβεται εύκολα μαχαίρι. Το καλοκαίρι έφαγα ένα μικρό ζόρι, αλλά η γενική ραστώνη βοήθησε. Πήραμε και κάνα δυο βιβλία στις διακοπές για παρουσίαση, ένα οδοιπορικό στη Μάνη, να η ενασχόληση, έστω και σε μικρή ποσότητα. Η εισαγωγή βέβαια, αν και απαραίτητη, μπορεί να θεωρηθεί και ως «ύβρις» απέναντι σε έναν τεράστιο κλάδο, αυτόν της «παροχής υπηρεσιών τέχνης». Θέατρα, συναυλιακοί χώροι, μαγαζιά με ζωντανή μουσική, όλα επηρεάστηκαν σε μεγάλο βαθμό από την έξαρση του νέου κορονοϊού, με τις μέχρι τώρα εξελίξεις να είναι αρνητικές, μια και το «μυαλό» των συμπατριωτών μας είναι για τα πανηγύρια και οδήγησε την κυβέρνηση (σωστότατα) στο κλείσιμο κάθε χώρου μαζικής συγκέντρωσης πληθυσμού, με αποτέλεσμα πολύς κόσμος να μην έχει μεροκάματο! Σε αυτό το άρθρο δεν θα ασχοληθούμε βέβαια με το μυαλό των Ελληναράδων, ούτε με την ορθότητα ή όχι των κυβερνητικών αποφάσεων. Θα κάνουμε μια αναδρομή από τα πρώτα χρόνια της κρίσης, ώστε να δούμε τα προβλήματα που αντιμετώπισε ο χώρος, τον τρόπο που χειρίστηκαν τα ζητήματα που ενέκυψαν και τις αντιδράσεις του φιλοθεάμονος κοινού.
Δίχως να μακρηγορήσω περισσότερο, θα ξεκινήσω από τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Γύρω στα 2010, ο τότε πρωθυπουργός Γ. Α. Παπανδρέου κάνει την περιβόητη δήλωση από το ακριτικό Καστελόριζο. Ο κόσμος παγώνει, αλλά λίγα είναι τα πράγματα που αλλάζουν στην καθημερινότητά του. Αρκετοί εργοδότες εκμεταλλεύτηκαν το γεγονός για να κάνουν μειώσεις μισθών, οπότε πιθανότατα αυτή ήταν και η μόνο επιρροή στο χώρου του θεάτρου, αν και κρατάω τις επιφυλάξεις μου. Τα μαγαζιά ήταν γεμάτα, τα θέατρα το ίδιο, μεγάλα φεστιβάλ οργανώνονταν με μεγάλη πληρότητα. Υπήρχε χρήμα να κινήσει τα νήματα, κανένας δεν μπορούσε να περιμένει τη συνέχεια. Για δυο χρόνια ακόμα η κατάσταση ήταν σε ικανοποιητικά πλαίσια. Ακόμα και την περίοδο 2013-2014, με την κοινωνία έτοιμη να εκραγεί, το κάτω και πάνω Σύνταγμα με τις κρεμάλες, τις βαριές εκφράσεις που ακούγαμε και διαβάζαμε καθημερινά για διάφορους, τα θέατρα αντιμετώπισαν μεν μια κάμψη, αλλά όχι τόσο σημαντική όσοι οι υπόλοιποι κλάδοι της οικονομίας. Σε αυτές τις περιόδους βέβαια, εμφανίστηκαν και αρκετοί νέοι εξωγενείς παράγοντες. Γρίπη των πουλερικών, γρίπη των χοίρων, SARS και άλλες διάφορες νέες ασθένειες, μαζί με την κλασσική γρίπη που κάθε χρόνο έκανε την εμφάνισή της, δεν πτόησαν το φιλοθεάμον κοινό, ούτε το ακροατήριο των συναυλιών. Δεν μιλάμε βέβαια για κάποια χρυσή εποχή, αλλά για μια ανεκτή κανονικότητα. Και με τον καιρό άρχισαν να ξεφυτρώνουν όλο και περισσότεροι χώροι, κυρίως θεατρικοί, αφού τα μέρη για ζωντανή μουσική παραμένουν ελάχιστα. Όλα αυτά βέβαια εγώ δεν τα έζησα, αφού η ενασχόλησή μου με το χώρο των τεχνών από αυτό το μετερίζι είναι βραχεία, αλλά είναι αποτέλεσμα συγκέντρωσης πληροφοριών.
Φτάνουμε λοιπόν στη στιγμή όπου τα μνημόνια «τελειώνουν», η πολυπόθητη ανάπτυξη αναμένεται, κυρίως η επανεκκίνηση της οικονομίας. Θα ανοίξω εδώ μια παρένθεση, ώστε να πω δυο λογάκια για την οικονομία. Η οικονομία λοιπόν, όσο κι αν σας ακούγεται περίεργο, έχει δική της ζωή, δική της θέληση, αλλά κυρίως, έχει αυτό που λέμε «ψυχολογία». Με ένα κακό νέο, τα χρηματιστήρια γκρεμίζονται και ζωές καταστρέφονται. Με την ανάληψη της εξουσίας από κάποιον συγκεκριμένο, μόνο και μόνο από τη θετική του αύρα, αυτά κάνουν εντυπωσιακά ράλι ανόδου! Μην περιμένετε να σας το εξηγήσω, δεν είναι καθόλου εύκολο. Θα σας πω μόνο μια βασική αρχή της οικονομίας. Το χρήμα είναι άυλο! Και ως τέτοιο, μάλλον έχει ψυχή, άρα και μεταβλητά συναισθήματα. Συνήθως όμως ακολουθεί την ψυχολογία του όχλου, των πολλών. Γι’ αυτό και ασχέτως συνθηκών, εκείνη τραβάει το δικό της δρόμο, παρασύροντας στο διάβα της τα πάντα.
Μια τέτοια στιγμή φαινόταν ότι ήταν προ των πυλών, με την κοινωνία να προσπαθεί να ανακάμψει οικονομικά μετά από μια δεκαετή περίοδο κρίσεως. Τα θέατρα βέβαια, εν αντιθέσει με τις συναυλιακές παραγωγές, που είχαν μια ικανοποιητική ανταπόκριση τα τελευταία δυο -τρία χρόνια, είχαν παρατηρήσει μια κάμψη στην προσέλευση του κοινού. Θες οι πολλοί χώροι, θες οι προσκλήσεις και οι διαγωνισμοί, η προσέλευση δεν ήταν η αναμενόμενη, αν και η ποιότητα ήταν υψηλή. Η ελπίδα για μια αλλαγή όμως προς το καλύτερο υπήρχε. Κανείς δεν μπορούσε βέβαια να υπολογίσει έναν καινούργιο ιό, που εξελίχθηκε πολύ γρήγορα σε μια πανδημία! Και αυτό έκοψε τα πόδια των πάντων…
Θέατρα και συναυλιακοί χώροι έκλεισαν με απόφαση του κράτους, έτσι θεατρικές παραγωγές και μεγάλα φεστιβάλ αναβλήθηκαν επ’ αόριστον, οι διοργανωτές τους αντιμετώπισαν τεράστια προβλήματα, κυρίως οικονομικά (αφού μιλάμε για ιδιωτική πρωτοβουλία, όχι χρηματοδοτούμενα από το υπουργείο, με τις υποχρεώσεις να πρέπει να πληρωθούν) και για τις επόμενες δυο εβδομάδες δεν θα κουνιέται φύλλο πουθενά, μέχρι τουλάχιστον να περάσει η μπόρα. Συγκροτήματα είχαν κανονισμένες συναυλίες και διάφορα events για την προώθηση των νέων τους παραγωγών, οι οποίες και πληρώθηκαν από τις τσέπες τους εξ ολοκλήρου, αλλά όλα πλέον πάγωσαν, μέχρι νεωτέρας. Κι εδώ έρχεται η ώρα της Κασσάνδρας!
Έχουν την εντύπωση ότι το όλο θέμα θα κρατήσει πολύ παραπάνω από δύο εβδομάδες. Με τη νοοτροπία που επικρατεί σε αυτή τη χώρα, η οποία δεν έμαθε το μάθημά της από το πάθημα των γειτόνων και συνεχίζει τα καυλαντίσματα με εκδρομούλες στας εξοχάς και μεταφορά φορέων του ιού στα νησιά, θα αργήσει πολύ να έρθει η στιγμή που τα κρούσματα θα πάρουν αντιστρόφως ανάλογη φορά. Για εμβόλιο δεν συζητάμε, καθώς και να βγει, θα αργήσει να φτάσει στα χέρια των πολλών. Άρα υποχρεωτικά περιμένουμε το ανέβασμα της θερμοκρασίας, η οποία και πιθανολογούμε ότι θα τον «σκοτώσει». Τον ιό ίσως. Το φόβο όμως; Πόσο σίγουροι είμαστε ότι με το που θα αρθούν τα μέτρα, με τις ανάλογες επιβεβαιώσεις των επιστημόνων προφανώς, ότι ο κόσμος θα ξεχυθεί στις αίθουσες και στους συναυλιακούς χώρους; Στα δικά μου μάτια, ακόμα και το Rock in Dio, μοιάζει επισφαλής σαν διοργάνωση. Έχοντας πλέον και την εμπειρία από τους οπαδούς του ίντερνετ (και του επαναστάτη, εννοείται), όπου ένα event έχει γύρω στα 1500 «θα πάω» και στο τέλος είναι πενήντα με το ζόρι ή μια νέα κυκλοφορία έχει χιλιάδες views και διθυραμβικά σχόλια, αλλά οι πωλήσεις είναι μεταξύ στενού οικογενειακού κύκλου, άντε και τριών κολλητών, δεν μπορώ να είμαι πολύ αισιόδοξος για το τέλος αυτής της σεζόν. Είναι πολύ δύσκολο μετά από τέτοια πρωτόγνωρη κατάσταση να σηκωθεί ο άλλος από το σπίτι του και να πάει να στηρίξει με ζέση ανθρώπους που πραγματικά μάτωσαν από τις συνθήκες, να βάλει πλάτη ώστε να μην απογοητευτεί. Και δεν μπορώ να του ρίξω και πολλές ευθύνες σε ένα τόσο σημαντικό υγειονομικό ζήτημα. Ο καθένας θα φοβάται και θα έχει τα δίκια του. Τα θέατρα και οι οργανωτές συναυλιών θα πρέπει να αντέξουν άλλο ένα χτύπημα, ανάμεσα στα πολλά που πρέπει να διαχειριστούν. Εμείς, ως περιοδικό και ως θεατρόφιλοι και μουσικόφιλοι, θα είμαστε εκεί όταν όλο αυτό θα έχει λήξει. Δεν ξέρω βέβαια το πότε θα είναι αυτό. Η σκέψη μου θα είναι στις χιλιάδες οικογένειες που ζουν από τούτη την παραγωγική διαδικασία και που τώρα βιώνουν τον προσωπικό τους Γολγοθά, ο οποίος πολύ πιθανόν να διαρκέσει και μετά το Πάσχα.
Μακάρι να βγω ψεύτης ή να αρχίσουν να συμβαίνουν θαύματα. Ξέρετε, σαν της Θείας κοινωνίας, ένα πράγμα… (η ντροπή δική μου)
Θα ξαναπάω στο μίνι μάρκετ. Θα ξαναπάω να πω δυο κουβέντες. Να ακούσω άλλες τόσες, ίσως και περισσότερες. Να μάθω αν τελικά ήλθε η «αμαρτωλή νούμερο ένα». Να πιστοποιήσω ότι δεν έχουμε ξεφύγει...
Με νοιάζει που κάθε καμένη ή και καμένος βέβαια, για να μην βγάλουμε και την ουρά των αρσενικών απέξω, μπορεί να πράττει ως δικαστής και σωφρονιστής. Τι πίνετε αλήθεια;
Ήμαστε συνηθισμένοι να βγαίνουμε, να βολτάρουμε στους όμορφα φωτισμένους δρόμους, να χαμογελάμε έστω κι αν ήταν ημί-αληθινό, καθώς τα προβλήματα δεν χάνονταν στις γιορτές, απλά η εορταστική αύρα μας...
Κάποιοι φοβούνται ότι θα πεθάνουν, κάποιοι ότι θα πεινάσουν, κάποιοι ότι θα τους ελέγχουν, κάποιοι ότι τους κοροϊδεύουν. Εγώ πάλι, ότι μπορεί να συμβαίνουν όλα ταυτόχρονα. Και το μόνο σίγουρο ...
Από το αν γουστάρουμε τη φέτα τη χωριάτικη, μέχρι τα πολιτικά μας πιστεύω, είναι τεράστιο το εύρος των συγκρούσεων. Ναι, συγκρούσεις γίνονται, ακόμη κι εσείς σίγουρα έχετε συμμετάσχει σε μια. ...
Συχνά τα τελευταία χρόνια ακούμε πως τα σημερινά παιδιά δεν έχουν όρια. Έχετε όμως αναρωτηθεί γιατί; Μήπως γιατί τα στερεότυπα μιας παλιάς κοινωνίας, που τα κληρονομούμε από γενιά σε γενιά, εί...
Βρέθηκα στο κέντρο της πόλης κάπου στις ένδεκα το πρωί, με τον καιρό να έχει ελαφρώς γκριζάρει από τη συννεφιά και τον ήλιο πίσω από τα σύννεφα να χαϊδεύει απαλά αυτό το φθινοπωρινό πρωινό. Τα...
Τι γίνεται λοιπόν με τις παραστάσεις, τις συναυλίες, τα φεστιβάλ; Τόσος κόσμος είναι επί ξύλου κρεμάμενος. Δεν ξέρω για τα οικονομικά, αλλά σίγουρα τα ψυχολογικά αποθέματα όλων βρίσκονται σε ε...
Οδηγία (μία) προς ναυτιλομένους: πριν ξεκινήσετε να διαβάζετε το παρακάτω κείμενο, εστιάστε στην ετυμολογία της λέξεως, η οποία καταλαμβάνει ιδιαίτερα μεγάλο χώρο στην εν γένει αφήγηση ή/και περιγρα...
Πάντα είχα μία καλή δικαιολογία για όλες τις συμπεριφορές που έχω δεχτεί. Πάντα δικαιολόγησα τον άνθρωπο και την κακή συμπεριφορά του. Μέχρι που κατάλαβα πως στην πραγματικότητα δεν είναι ο άλλος πο...
Σιγά σιγά, η πραγματικότητα βάζει στην άκρη τους συναισθηματισμούς. Το «Πώς θα ζήσουμε;» ακούγεται ακόμη και στους φωταγωγούς. Θα πάρω το επίδομα, δεν θα το πάρω, θα βρω δουλειά, δεν θα βρω online π...
Δεν είμαι ειδήμων για να πω πότε θα τελειώσει όλο αυτό και θα επανέρθουμε στην καθημερινότητά μας. Εύχομαι μόνο να τελειώσει γρήγορα. Να βρεθούμε πάλι με τις οικογένειές μας. Με τους φίλους μας. Να ...
Γι’ αυτό σας λέω, η καραντίνα έληξε επί της ουσίας. Τουλάχιστον να έρθει η 4η Μαΐου, να ανοίξουν και τα κλειστά μαγαζιά, να φάει λίγο ψωμάκι ο κόσμος, να προσαρμοστούμε στα νέα δεδομένα υγιειν...
Να θυμάστε ότι οι χειριστικές σχέσεις δηλητηριάζουν τη σχέση μας, όχι μόνο με τους άλλους, αλλά κυρίως με τον ίδιο μας τον εαυτό. Η συστηματική επαφή με χειριστικούς νάρκισσους μπορεί να ...
Παραδέχομαι! Είναι “μαέστροι” κάποιοι. Ξέρουν τι θέλεις, πώς θα το σερβίρουν και πώς θα σε κάνουν να χάσεις τον εαυτό σου, σε τέτοιο βαθμό, που δε θα θέλεις καν να κοιτάξεις στον καθρέφτη, από...
Το αμέσως επόμενο και πιο «ικανοποιητικό» είναι να γίνουν όλα όπως πρέπει, να μείνουμε σπίτι όσο χρειάζεται και σιγά σιγά από Οκτώβριο να δούμε πόσοι έμειναν για να τραγουδήσουν. Η οικονομική ...
Ήρθε η ώρα να δω κατάματα τον εχθρό μου. Τον εαυτό μου. Να θυμηθώ ξανά αυτό που πάντα λέω. «Αν κάτι σε ενοχλεί στον άλλο, ψάξτο μέσα σου». Παύση, όλα σε παύση. Και όσο εξωτερικά παύουν όλα, τό...
Θέατρα και συναυλιακοί χώροι έκλεισαν με απόφαση του κράτους, έτσι θεατρικές παραγωγές και μεγάλα φεστιβάλ αναβλήθηκαν επ’ αόριστον, οι διοργανωτές τους αντιμετώπισαν τεράστια προβλήματα, κυρίως οικ...
Πάρτε δύο μπαλόνια και φουσκώστε τα λίγο. Στη συνέχεια σκεφτείτε νοερά ότι το μπαλόνι είναι το σώμα και ο αέρας που μπαίνει μέσα είναι ο θυμός. Φουσκώστε τα μπαλόνια μέχρι να μη χωράει άλλο αέρ...
Την… παράσταση μέχρι τώρα στο πρωτάθλημα έχουν καταφέρει να «κλέψουν» με τις εμφανίσεις τους πάλι δύο ομάδες. Η μία είναι ο Παναθηναϊκός και η άλλη ο Άρης.
Ποιος νοιάζεται για την υστεροφημία του; Τι σημασία έχει το μετά, αν δεν μπορείς να χαρείς το τώρα; Εμπρός λοιπόν, ελάτε μαζί μου και χαμογελώντας ζήστε το τώρα, χωρίς γρίνια!
Με την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς και με τα οικονομικά και πολιτικά προβλήματα να επηρεάζουν και το χώρο της εκπαίδευσης, ας θυμηθούμε τι σημαίνει η παιδεία ως αξία…
Μου αρέσει το κύμα... Με κάνει να αισθάνομαι δυνατός, μου θυμίζει πράγματα στη ζωή που συνηθίζουμε να τα ξεχνάμε, πράγματα τα οποία μας φαίνονται βουνό...
Στην οθόνη, τα ζόμπι τραβούσαν τα άντερα μίας κατά τα άλλα περιποιημένης ξανθιάς, η οποία κατάφερνε να ουρλιάξει πολύ χαριτωμένα, δεδομένης της κατάστασής της...
Το θέμα είναι τι γίνεται σήμερα. Υπάρχει πραγματικά κάποιος που πιστεύει πως τα όσα ζει ο μέσος νέος μεταξύ δεκαπέντε και εικοσιπέντε δεν είναι αρκετά;
Η πραγματοποίηση των πνευματικών, ψυχικών και σωματικών δυνατοτήτων του ανθρώπου, καθώς και η αίσθηση της πληρότητας-εσωτερική ισορροπία-που αυτή συνεπαγέται.
Πολιτικό μανιφέστο, πολιτική φιλοσοφία, φιλοσοφία της ιστορίας ή ουμανιστικό προσκλητήριο. Το έργο «Ηγεμόνας» κατέχει περίοπτη θέση στην ιστορία των ιδεών της δυτικής κουλτούρας.
Σε αυτή τη χώρα δεν έχουν απομείνει πια πολλά, οι πηγές λιγοστεύουν και ο κόσμος πληρώνει το υψηλότατο τίμημα της κακής διαχείρισης, των λαθών.Η πρώτη σκέψη είναι ότι είμαστε ολομόναχοι!
Την διατύπωση την γνωρίζεις πολύ καλά. Όπως είχε πει κάποια κάποτε: «Τα αρχίδια στους άντρες είναι ό,τι είναι οι τσάντες για τις γυναίκες». Προφανώς απαραίτητα.
Είναι ο Vladimir Franz ο πιο διαφορετικός υποψήφιος για Πρόεδρος της Τσεχίας; Όλα τα διεθνή ΜΜΕ απαντούν ναι, από την στιγμή που ο άνδρας με τα πολλά τατουάζ...
Είναι να αναρωτιέται κανείς αν η Ελλάδα στην Eυρωζώνη είναι ένα νέο whipping boy ή ένας φαρμακός που λειτουργεί ως γιατρικό για την κοινότητα αφού απομακρύνει το κακό ...
Η ανάληψη ευθυνών είναι αναγκαία, δεν διαφωνεί κανείς σε αυτό, αλλά δεν θα πρέπει να γίνεται σε καμία περίπτωση με γνώμονα εκλογικά συμφέροντα και ψηφοθηρία. Γιατί τότε είναι απλά προκλητική ...
...
Ο μουσικός συντάκτης είναι ένας τσαμπατζής περιωπής, τον οποίο γλύφουν οι διοργανωτές συναυλιών και οι εταιρείες δίσκων, προκειμένου να γράψει καλά λόγια.
Δεν πέρασαν παρά λίγες μέρες από την δημόσια επιστολή του κου Κωστόπουλου, με την οποία ο άλλοτε αυτοκράτορας των περιοδικών, ομολογεί την αποτυχία του ...