Συνέντευξη :Πλήρωμα 94, Πατρινό Καρναβάλι 2016

Μετακομίζοντας ως φοιτητής σε μία πόλη όπως η Πάτρα, ένα από τα κύρια πράγματα που γνωρίζεις σε αυτή και ζεις σε αυτή είναι το καρναβάλι. Έτσι κι εγώ γνώρισα ένα πλήρωμα εκεί και δεν θα μπορούσα να μην πάρω εμπειρίες από κάτι τόσο διαφορετικό και συναρπαστικό. Όντως έπαιξα στον Κρυμμένο Θησαυρό και μπορώ να πω ότι σίγουρα είναι κάτι που οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, χρειάζεται να γευτούν τούτη την τρέλα. Χιλιάδες κόσμος διασκεδάζει, χαίρεται και βγαίνει εκτός πραγματικότητας, αφήνοντας στην άκρη κάθε έγνοια.

Ποσό καιρό ασχολείστε με το καρναβάλι;

Προσωπικά συμμετέχω από μικρό παιδί, όπως πολλοί Πατρινοί άλλωστε, λόγω εντοπιότητας, οικογενειακής παράδοσης ή… καρναβαλικού DNA. Από το 1988, όμως, με τον  φίλο Φώτη Λουριδά ξεκινήσαμε – ως υπεύθυνοι γκρουπ – τη διαδρομή της καρναβαλικής ομάδας που σήμερα είναι γνωστή ως «Πλήρωμα 94». Φέτος συμμετέχουμε για 29η συνεχή χρονιά στο Πατρινό Καρναβάλι και στον Κρυμμένο Θησαυρό του.

Το καρναβάλι της Πάτρας έχει μεγάλη ιστορία 180 χρόνων, με αρκετά δρώμενα, έθιμα και παραδόσεις. Τι πιστεύετε έχει αλλάξει μέσα στο χρόνο;

Το Καρναβάλι εξελίσσεται κι αυτό, όπως όλα, μέσα στο χρόνο. Η μοναδικότητα του Πατρινού Καρναβαλιού έγκειται στο ότι προσαρμόζεται στις ανάγκες των καιρών και τις συνθήκες των εποχών. Δεν είναι τυχαίο που δύο διαφορετικά Καρναβάλια αναπτύχθηκαν παράλληλα στην πόλη της Πάτρας, στο ξεκίνημα της σύγχρονης ιστορίας τους και αντί να αντιπαλέψουν το ένα το άλλο, ζυμώθηκαν και πορεύτηκαν στο χρόνο με αλληλοσεβασμό. Μιλάω για το Καρναβάλι της Πάνω πόλης, με τα λαϊκά στοιχεία και τα γλέντια στους δρόμους και τις ταβέρνες, με τις πρόχειρες μεταμφιέσεις και τους ντόρους και το άλλο, το αστικό, με τις Ευρωπαϊκές επιρροές, τους μοντέρνους χορούς και  τις χοροεσπερίδες στα αστικά σπίτια της κάτω πόλης. Στις μέρες μας συναντά κανείς στοιχεία κι απ’ τις δύο αυτές εκφάνσεις, προσαρμοσμένα στις συνήθειες και τα ήθη του νέου αιώνα.


Τι ισχύει σήμερα; Νομίζετε ότι με το πέρασμα του χρόνου θα αλλοιωθούν αυτές οι παραδόσεις;

Δεν τη λέω αλλοίωση, προσωπικά προτιμώ να την βλέπω ως εξέλιξη. Άλλωστε το Πατρινό Καρναβάλι είναι ένα μεγάλο έθιμο, με χρόνια ιστορίας, βαθιές ρίζες και μεγάλη αναγνωρισιμότητα εντός και εκτός Ελλάδος. Μέσα στο έθιμο γεννιούνται θεσμοί που κάνουν τους κύκλους τους, άλλοι  μικρούς, άλλοι μεγαλύτερους.


Ποσά πληρώματα απαρτίζουν το καρναβάλι και από ποσά άτομα περίπου;

Ο Κρυμμένος Θησαυρός είναι ένας από τους θεσμούς που γεννήθηκε μεταπολεμικά στο Καρναβάλι. Κυοφορήθηκε για χρόνια, βασίστηκε πάνω στις παρελάσεις και τις αυτοσχέδιες στολές και μασκαράτες και από το 1966 αποτελεί τη ραχοκοκαλιά του Πατρινού Καρναβαλιού. Σήμερα, πενήντα χρόνια μετά, έχει κι αυτός μεταλλαχθεί,  εξελιχθεί και προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και δείχνει να αντέχει. Παρελαύνουν κάποιες δεκάδες χιλιάδες καρναβαλιστές στην οδό Κορίνθου το τελευταίο Σαββατοκύριακο της Αποκριάς. Είναι οργανωμένοι σε 150 και πλέον πληρώματα. Τα περισσότερα απ’ αυτά συμμετέχουν ενεργά και στο παιχνίδι του Κρυμμένου Θησαυρού.

 Κάθε πλήρωμα διαλέγει τη στολή του και το θέμα του. Εσείς από τι εμπνέεστε;

Πράγματι, το κάθε πλήρωμα επιλέγει βάση διαφορετικού σκεπτικού και με ποικίλες επιρροές. Έτσι προκύπτει μία «θάλασσα» στολών που έχουν καλλιτεχνικές, σατιρικές, κωμικές ή άλλου είδους εμφανίσεις. Πολλά πληρώματα φτιάχνουν μόνα τις στολές τους και όχι μόνο (υπάρχουν και καπέλα, αξεσουάρ, μάσκες, μασκαράτες, καθώς επίσης άρματα, μικροκατασκευές και άλλα στοιχεία) κι όλα αυτά συνιστούν μια μεγάλη κατηγορία Πατρινών πρωτότυπων εμφανίσεων. Εμείς δεν εντασσόμαστε σε κάποια συγκεκριμένη σχολή. Οι ιδέες, οι τίτλοι και οι στολές μας έχουν κάθε χρονιά διαφορετική αφετηρία έμπνευσης, άλλοτε από την επικαιρότητα, άλλοτε από ένα λογοπαίγνιο, άλλοτε πάλι από εσωτερικές ιστορίες της ευρύτερης παρέας. Φέτος είπαμε να δούμε τα πράγματα… «Αφ’ υψηλού» και υπ’ αυτό τον τίτλο ετοιμάσαμε μία αρκούντως καλλιτεχνική και συνάμα καρναβαλική φορεσιά με ψηλά καπέλα. Ελπίζουμε να αρέσει.
 https://www.youtube.com/watch?v=P_n-3IWBzrg&index=46&list=WL

Η συμμετοχή του κόσμου είναι κάθε χρόνο μεγάλη;
Είναι εντυπωσιακά μεγάλη, Υπήρξαν χρονιές που οι συμμετέχοντες ξεπέρασαν τους 40.000 παρελαύνοντες. Σε μια πόλη 200.000 κατοίκων δεν το λες και λίγο!


Πως βλέπετε το ενδιαφέρον του κόσμου;

Είναι τεράστια η συμμετοχή του κόσμου, ακόμα και τις εποχές τις δύσκολες – όπως η σημερινή – ακόμα κι όταν το Καρναβάλι μας είναι χειμερινό ή βροχερό. Είναι πραγματικά συγκινητική η προσέλευση του κοινού, ειδικά στις παρελάσεις. Όπως και το πλήθος των επισκεπτών στην Πάτρα, ιδίως το τελευταίο τριήμερο. Παρότι το «ανθρώπινο ποτάμι» της παρέλασης είναι ογκώδες, εξίσου πολυπληθείς είναι και οι θεατές σε μπαλκόνια, πεζοδρόμια, δρόμους και τα βράδια στα πάρτι και τους χορούς.

Έρχονται και από άλλες πόλεις;

Ο «καρναβαλικός τουρισμός» είναι πολύ διευρυμένος και όχι μόνο από γειτονικές πόλεις. Εμείς στο «Πλήρωμα 94» έχουμε πλέον σταθερές ροές μελών και φίλων που καταφτάνουν από διάφορες πόλεις της Ελλάδας, ακόμα και του εξωτερικού. Η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, τα Τρίκαλα, η Αλεξανδρούπολη, το Μεσολόγγι, η Ζάκυνθος και άλλες περιοχές της χώρας έχουν πάντα τους εκπροσώπους τους στις παρελάσεις μας. Φέτος θα έρθουν πάλι καρναβαλιστές Ιταλοί (από το περίφημο Καρναβάλι του Σαβιάνο) για να παρελάσουν μαζί μας ομαδικά. Από ατομικές συμμετοχές στην τριαντάχρονη πορεία μας μετρήσαμε κάποτε πως έχουν εκπροσωπηθεί στο 94 πάνω από 15 διαφορετικές χώρες, όχι μόνο Ευρωπαϊκές!

Το παιχνίδι του κρυμμένου θησαυρού και της παντομίμας ακούγονται πολύ συναρπαστικά. Τι εμπειρίες έχετε από αυτά;

Το 2002 εκδόθηκε ένα βιβλίο μου για τον Κρυμμένο Θησαυρό, με τίτλο «Ο θησαυρός είναι κρυμμένος στο σακούλι». Γράφτηκε τον… προηγούμενο αιώνα, Καρναβάλι καιρό. Συμπληρώνονται από τότε περισσότερα καρναβαλικά χρόνια απ’ όσα οι σελίδες του ιστορούν. Κι όμως, ξεφυλλίζοντας τις πρώτες του σελίδες – εκεί στο αυτοβιογραφικό πρώτο κεφάλαιο «Τι είναι το Καρναβάλι μας (απαντήσεις μέσα από μία προσωπική διαδρομή)» – βρήκα τις ίδιες ακριβώς λέξεις που και σήμερα θα χρησιμοποιούσα στη συγκεκριμένη σχετική ερώτηση. Και με κάνει τόσο ευτυχή αυτή η συνέπεια! Ιδού λοιπόν εκείνη η παρέλαση των λέξεων – χωρίς την ενδιάμεση αιτιολόγηση του πρωτότυπου – σε παραταγμένες τριάδες, θεματικές: Ανατροπή, υπέρβαση, υπερβολή. Εκτόνωση, διάλειμμα, φευγιό. Μικρογραφία ζωής, παρακολούθηση εξελίξεων, διαμόρφωση συνθηκών. Συλλογή αναμνήσεων, ταξίδι, ματαιοπονία. Αυθεντικότητα, αυθορμητισμός, διασκέδαση. Δημιουργία, πολιτισμός, παιδεία. Αντάμωμα, συνεργασία, αλληλοσυμπλήρωση. Ισορροπία, ποικιλία, φιλοδοξία. Πορεία, παρέλαση, διαδρομή. Πρωτίστως γνώση! Όλων των επιπέδων – πώς και την ξέχασα τη γνώση, τότε. Γνωρίζεις την πόλη σου, την ιστορία της, τους ανθρώπους της. Τον εαυτό σου, τους φίλους σου και τους άλλους. Τις δυνατότητες, τις αδυναμίες, τα ταλέντα. Τα ασήμαντα, τα σημαντικά, τα ουσιαστικά. Το Καρναβάλι, τα κρυμμένα, τους θησαυρούς… Κι όπως έκλεινα και τότε το κείμενο – σελίδα 43: «Αυτό το δόσιμο δεν εξαγοράζεται. Αυτό το πάθος δεν εξαργυρώνεται. Αυτό το βίωμα δεν αναβιώνεται. Αυτό είναι το Καρναβάλι μας και ο Κρυμμένος Θησαυρός του. Κατά τη γνώμη μου έστω…».

Έχουν συμβεί ευτράπελα;

Αμέτρητα. Κάθε Καρναβάλι έχει τα δικά του. Και κάθε παρέα έχει τις ιστορίες της. Οι σημαντικότερες απ’ τις δικές μας μπήκαν σε εκείνο το βιβλίο και σήμερα – 14 χρόνια μετά – συνειδητοποιώ πως τα… επιπλέον που έχουμε έκτοτε ζήσει θα μπορούσαν να χωρέσουνε σε ένα ακόμα.
https://www.youtube.com/watch?v=0VCsu5z3ziA

Οι παρελάσεις είναι τρεις. Των μικρών, η νυχτερινή ποδαράτη του Σαββάτου και της Κυριακής με τα άρματα. Γιατί γίνεται έτσι;

Η παρέλαση των παιδιών έχει τη δική της λογική και τη δική της χάρη. Εκεί συμμετέχουν σχολεία, παιδικοί σταθμοί, σχολές χορού και κυρίως παιδιά. Υπάρχουν και οι συνοδοί-γονείς για τα μικρότερα. Οι παρελάσεις του τελευταίου Σαββατοκύριακου είναι – υποτίθεται – για τους μεγαλύτερους, αλλά κι εκεί θα δει κανείς παιδιά,  μωρά, γονείς, όλες τις ηλικίες. Συνηθίζουμε να αποκαλούμε το Καρναβάλι μας στην Πάτρα «Καρναβάλι της νεολαίας». Ειδικά από τη δεκαετία του 1990 και μετά υπήρξε μία έκρηξη συμμετοχής των νέων ανθρώπων. Υπό μία έννοια, βέβαια. Όλοι παιδιά γινόμαστε – και αισθανόμαστε – μέσα στην καρναβαλική ατμόσφαιρα της πόλης. Και, για να ξαναγυρίσω στις παρελάσεις, στο δρόμο αποδεικνύουμε τις αντοχές μας: Το Σάββατο πιο ανάλαφροι, σε σύντομη διαδρομή, χωρίς άρματα (εξ ου και Ποδαράτη) και χωρίς πολλά εξαρτήματα στολών, νύχτα με στοιχεία αυτοφωτισμού (εξ ου και Νυχτερινή). Την Κυριακή πάλι, το κάθε γκρουπ παρουσιάζει στον κόσμο τον καλύτερο εαυτό του: άρματα, κατασκευές, αξεσουάρ, σχηματισμούς, χορευτικά, διαδραστικά παιχνίδια, κινούμενα μπαρ και ότι άλλο η καρναβαλική φαντασία  σκαρφίζεται…


Καρναβαλική διάθεση στην Ελλάδα… Ένα σχόλιο;

Δίσεκτοι οι καιροί και τα προβλήματα του κόσμου πολλά. Το όλο περιβάλλον της επικαιρότητας (πολιτική, οικονομία, παγκόσμια θέματα) είναι ιδιαιτέρως βαρύ. Τουλάχιστον στην Πάτρα όμως, εκεί κατά το τέλος της καρναβαλικής περιόδου – έστω στο τελευταίο τριήμερο – είμαστε πολύ τυχεροί που υπάρχει αυτό το «τούνελ» της χαράς και του κεφιού. Μπαίνουμε μέσα του αφήνοντας για λίγο στην άκρη τα προβλήματα, την καθημερινότητα, τις δυσκολίες και αυτά που μας ανησυχούν και βρίσκουμε τη διάθεση για διασκέδαση, δημιουργία, φευγιό…

Νάκου Γεωργία